Bài phát biểu này của giáo sư Kenichi Ohno làm tôi thất vọng về vị giáo sư đã từng có nhiều đóng góp học thuật và chính sách kinh tế cho VN. Tôi không biết ông tính toán số liệu tăng trưởng tiền lương danh nghĩa thế nào mà trong 3 năm 2009-2012 lương trung bình tăng (1+0.259)^3-1=99.56%, nghĩa là gấp đôi. Tôi không tin mặt bằng lương của VN tăng nhanh như vậy dù đây là nominal wage và lạm phát của VN khá cao trong giai đoạn đó. Một nền kinh tế bế tắc, productivity thấp, thất nghiệp cao, hệ thống công đoàn yếu ớt làm sao lương bổng có thể tăng nhanh như vậy? Có ai được tăng lương gấp đôi trong giai đoạn 2009-2012 làm ơn cho tôi biết.
Ngay cả nếu coi con số tăng trưởng nominal wage là đúng, tôi cho rằng số tăng trưởng productivity 3.2% cho toàn bộ nền kinh tế giáo sư Ohno đưa ra là real chứ không phải nominal. Nominal GDP của VN tăng xấp xỉ 20%/năm trong giai đoạn đó, trừ đi labor force growth khoảng 2-3% (là cao) thì nominal productivity growth không thể thấp như vậy. So sánh nominal wage growth với real productivity growth là so sánh cam với táo, đáng tiếc không ai question giáo sư Ohno về điểm tương đối dễ thấy này.
Nhưng quan trọng hơn lập luận của giáo sư Ohno về "bẫy thu nhập trung bình" hầu như không có giá trị gì. Khi nói về "bẫy" người ta phải chỉ ra cơ chế làm cho đối tượng bị "sập bẫy" không thể tự thoát ra được. Ví dụ khi nói về "poverty trap" nguyên lý của nó là nước nghèo không có tiền đầu tư cho giáo dục và y tế nên thế hệ sau lại tiếp tục nghèo. Việc một nền kinh tế tăng trưởng chậm lại chỉ là biểu hiện chứ không phải nguyên nhân của bất kỳ cái bẫy nào cả. Một giai đoạn tăng trưởng chậm có thể chỉ đơn giản là business cycle chứ không phải đã rơi vào bẫy.
Đồng ý rằng productivity tăng chậm và tỷ giá VND bị overvalued làm sức cạnh tranh của VN giảm sút. Nhưng đó cũng không phải là cái bẫy, đó là chính sách kinh tế yếu kém/sai lầm cần phải thay đổi. Vậy nếu VN cứ không chịu thay đổi (cứ tiếp tục tham nhũng, tiếp tục "nuông chiều" SOE, tiếp tục giữ VND overvalued...) thì kinh tế có rơi vào "bẫy" không thoát ra được hay không? Cũng không nốt, kinh tế VN có thể sẽ càng ngày càng mất tính cạnh tranh, nợ nần tăng cao, thâm hụt thương mại lớn... và đến một lúc nào đó sẽ xảy ra khủng hoảng. Nền kinh tế sẽ thoát ra khỏi cái "bẫy", nhưng không phải lên trên mà xuống dưới, quay về với cái "poverty trap" thực sự.
http://www.thesaigontimes.vn/home/xahoi/sukien/112459
Có thể giáo sư tính toán mức tăng trưởng tiền lương danh nghĩa dựa trên tốc độ tăng lương tối thiểu do chính phủ công bố, ví dụ : Mức lương tối thiểu năm 2008 : 540-620 nghìn đồng/tháng đến năm 2014 : 1.9-2.7 triệu đồng/ tháng.
ReplyDeleteTrong bài này, ông đưa ra các bằng chứng để chứng tỏ Việt Nam đang mắc trong bẫy thu nhập trung bình tức là nền kinh tế Việt Nam đang bị mất đi sức "cạnh tranh" : tăng trưởng GDP giảm, ICOR tăng quá cao, năng suất lao động thấp, mức tăng lương cao hơn mức tăng năng suất lao động để bù lạm phát, VND bị định giá cao.
Nguyên nhân của mọi nguyên nhân theo ý kiến cá nhân là xuất phát từ thể chế.
Anh Giang cho e hỏi: như trong bài anh viết: " ...cơ chế làm cho đối tượng bị sập bẫy...", có phải là do mô hình phát triển của nền kinh tế Viet Nam chủ yếu dựa vào những gì sẵn có như xuất khẩu tài nguyên dạng thô, ngành công nghiệp chế biến lạc hậu... hơn là đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (Reseach & Development ), đổi mơi công nghệ, kỹ năng làm việc không?
ReplyDelete