Thorstein Veblen, một nhà kinh tế Mỹ cuối thể kỷ 19 - đầu thế kỷ 20, rất nổi tiếng với quyển The Theory of the...

Thorstein Veblen, một nhà kinh tế Mỹ cuối thể kỷ 19 - đầu thế kỷ 20, rất nổi tiếng với quyển The Theory of the Leisure Class. Giống như Capital in the 21 Century của Thomas Piketty, quyển sách của Veblen có tham vọng xây dựng một "lý thuyết"  về capitalism đương đại, tuy cách tiếp cận khác nhau (Veblen phân tích từ khía cạnh sociology).

Chưa rõ Capital của Piketty sẽ còn "hot" bao lâu nhưng Leisure Class của Veblen được nhiều intellectual lớn trong thế kỷ 20 nhắc đến hàng chục năm sau khi nó được xuất bản. Tuy nhiên bài báo dưới đây của The Economist cho rằng một tiền đề quan trọng của Veblen (và neoclassical economics) có lẽ không còn đúng nữa trong thế kỷ 21. Đó là không nhất thiết mọi người trong thế kỷ này mong muốn có càng nhiều leisure càng tốt như thời thế kỷ 19.

Trước đây tầng lớp trên trong xã hội là những người có nhiều leisure time, "gentlemen" phải là người hiểu biết về Arts và philosophy, những thứ không tạo ra vật chất cho xã hội. Còn tầng lớp dân lao động nghèo thì:

“In the 19th century you could tell how poor somebody was by how long they worked”

Trong khi đó ở xã hội hiện đại người thành đạt phải luôn busy với meetings,  business travels, working dinners... Một phần vì social status đã dịch chuyển từ leisure sang work như vậy nên những người có trình độ và thu nhập cao làm việc nhiều giờ hơn lao động phổ thông. Trung bình những người có trình độ từ đại học trở lên ở Mỹ làm việc 8 tiếng/tuần nhiều hơn những người chỉ tốt nghiệp high school, ngược hoàn toàn với thời kỳ giữa thế kỷ 20.

Từ bài học của Leisure Class của Veblen hay Das Kapital của Marx, có thể thấy lý thuyết capitalism trong Capital của Piketty rồi cũng sẽ lạc hậu. Vấn đề là cả politician lẫn academic vẫn có những người cứ bám khư khư vào quá khứ.
http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21600989-why-rich-now-have-less-leisure-poor-nice-work-if-you-can-get-out