Số báo The Economist tuần trước (Oct 4) có nhiều bài quan trọng, bài này là một trong số đó.

Số báo The Economist tuần trước (Oct 4) có nhiều bài quan trọng, bài này là một trong số đó. Trong cuộc tranh chấp BĐ-HS-TS với TQ, VN sẽ cần phải viện dẫn bài báo này để phản bác đường 9 đoạn.

Từ trước tới nay TQ chưa bao giờ nói rõ một cách chính thức đường 9 đoạn mà họ vẽ trên bản đồ là gì. Nếu đó là ranh giới biển của territorial water hay thậm chí EEZ thì trái với qui định của UNCLOS. Nhiều học giả assume rằng đường 9 đoạn mô tả chủ quyền các đảo bên trong nó hoặc quyền đánh cá lịch sử (historical right) của TQ. Khi bị vặn về việc đường 9 đoạn không phù hợp với UNCLOS, TQ nói rằng đường này được vẽ từ năm 1947 (thậm chí có thể từ 1936) trước khi UNCLOS ra đời.

Bài báo link bên dưới cho biết trong một cuộc triển lãm bản đồ gần đây tại Đài Bắc, tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu (Ma Ying-jeou) đã chính thức tuyên bố đường 9 đoạn do chính quyền Trung Hoa Dân Quốc vẽ năm 1947 thể hiện chủ quyền các đảo bên trong nó chứ không phải chủ quyền biển (“no other so-called claims to sea regions”). Tất nhiên tuyên bố chủ quyền tất cả các đảo bên trong đường 9 đoạn vẫn sai trái, nhưng đây là một bước ngoặt quan trọng trong các cuộc tranh chấp trên Biển Đông.

Vấn đề là năm 1947 Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa chưa ra đời, do vậy ngay cả nếu quốc gia này ngày nay là đại diện hợp pháp cho các quyền lợi/nghĩa vụ của TQ thì nó phải tôn trọng những gì Trung Hoa Dân Quốc tuyên bố năm 1947. Vì tuyên bố đường 9 đoạn lúc đó chỉ bao hàm chủ quyền đảo bên trong giới hạn đó, không phải chủ quyền biển cũng nhưng bất kỳ historical rights nào như TQ vẫn rêu rao, hiển nhiên chính phủ TQ hiện tại phải chấp nhận điều đó.

Trước khi UNCLOS ra đời thông lệ quốc tế chỉ cho phép các nước có territorial water 3 hải lý tính từ đường cơ sở. Như vậy nếu TQ dựa vào tuyên bố 1947 để khẳng định vị trí giàn khoan HD- 981 nằm trong vùng chủ quyền của mình là hoàn toàn vô lý. TQ buộc phải bác bỏ cả đường 9 đoạn 1947 lẫn UNCLOS mới biện hộ được cho vị trí giàn khoan của mình. Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu, mặc dù được cho là một người có xu hướng hòa hoãn với TQ, đã có một tuyên bố rất bất lợi cho TQ. Nói theo The Economist là "... a setback for China".
http://www.economist.com/news/asia/21621844-south-china-seas-littoral-states-will-fight-museums-archives-and