Nhiều người Việt biết công chúa Huyền Trân, người được vua Trần Anh Tông gả cho Chế Mân, vua Champa, để đổi lấy châu Ô châu Lý của nước này. Nhưng chắc ít người biết trước Huyền Trân nhà Trần còn gả một công chúa khác cho nước ngoài, đó là công chúa An Tư.
An Tư là em gái út của vua Trần Thánh Tông, được vị vua này gả cho Thoát Hoan, chính viên tướng nhà Nguyên chỉ huy cuộc xâm lăng Đại Việt lần thứ hai. Sau khi quân Trần thất bại ở Vạn Kiếp và Thiên Mạc phải rút lui về Thăng Long, nhà Trần phải tìm kế hoãn binh. Cử Đỗ Khắc Trung sang cầu hòa nhưng không được, Trần Thánh Tông đã phải cống công chúa An Tư cho Thoát Hoan để trì hoãn cuộc tấn công của quân Nguyên.
Không rõ sự hi sinh của công chúa An Tư có giúp vua quan nhà Trần có thêm thời gian rút khỏi Thăng Long không. Cũng không rõ số phận công chúa An Tư sau khi Thoát Hoan "chui ống đồng" chạy về nước thế nào. Có nghi vấn cho rằng bà đã theo Thoát Hoan về TQ và sau này có con với kẻ thù của anh trai mình. Rất có thể vì vậy sau khi thắng quân Nguyên không ai nhắc đến công lao của bà. Sách sử VN sau này nhắc nhiều đến Huyền Trân nhưng cũng không đề cập đến An Tư.
PS. Tôi vẫn luôn thắc mắc làm cách nào Thoát Hoan kiếm được cái ống đồng để chui vào. Đúc trong lúc rút chạy thì chắc không kịp, mà thời đó đâu đã có đường ống nước sông Đà - Hà nội để cưa tạm một đoạn.
http://vi.wikipedia.org/wiki/An_T%C6%B0
Cũng có thể lịch sử VN bonus cho Thoát Hoan một cái ống đồng :-)
ReplyDeleteCông chúa An Tư cũng được nhắc đến trong một số vở tuồng cải lương hoặc hát bội.
ReplyDeleteỐng đồng thì có lẽ là truyện truyền miệng, nhưng có vẻ Thoát Hoan bị kỵ cung truy đuổi, phải rút lui trong nhiều lớp lá chắn bảo vệ
ReplyDelete