Paul Krugman trích dẫn một nhận xét của Grossman & Helpman về các FTA, đại ý là thường các FTA "hợp nhãn" với các chính trị gia thì sẽ có hại cho xã hội. Theo chiều ngược lại, Krugman chuyển từ chống sang ủng hộ TPP vì rất nhiều chính trị gia, từ Donald Trump đến Hillary Clinton, đang chống đối thỏa thuận này, đồng nghĩa với TPP sẽ có lợi cho người dân Mỹ.
Ở VN thì sao? Cho đến thời điểm này chưa thấy lãnh đạo cao cấp nào của VN có phát ngôn hồ hởi về TPP khác với đa số nguyên thủ các nước đã có tuyên bố chính thức hoặc trả lời phỏng vấn báo chí. Ngược lại báo chí và dư luận "hớn hở" ra mặt, không kém gì thời gia nhập WTO. Theo "định luật" Grossman & Helpman có thể kết luận TPP có lợi cho xã hội VN vì nó có lẽ không làm một vài lãnh đạo hài lòng.
Nhưng cũng cần nói thêm hiện tại báo chí và nhiều chuyên gia VN đang hồ hởi thái quá. TPP mới chỉ được thỏa thuận về mặt nguyên tắc/văn bản, để đưa nó vào hiện thực quốc hội của 12 nước thành viên phải phê chuẩn thành luật. Điều này khá đơn giản với VN và các nước nhỏ khác như Malaysia hay Chile, nhưng không hề đơn giản ở Mỹ, Canada hay thậm chí Nhật bản, Úc.
Nếu trong tháng 4/2016 TT Obama không "dụ" được quốc hội Mỹ thông qua TPP thì nhiều khả năng thỏa thuận này sẽ phải đối mặt với một quốc hội và tổng thống khác trong năm 2017, chắc chắn không "mặn mà" với TPP như Obama. Chưa cần đợi đến Mỹ, phép thử đầu tiên sẽ là cuộc bầu cử sắp tới ở Canada, nếu đương kim thủ tướng Stephen Harper không thắng thì tương lai TPP chưa biết sẽ về đâu.
Giả sử TPP không được thông qua suôn sẻ, VN sẽ làm gì? Trong số các development economists, có một số người cho rằng các nước đang phát triểm thậm chí vẫn có lợi khi đơn phương dỡ bỏ hoặc hạ các rào cản thương mại và đầu tư của mình. Nghĩa là thay vì bỏ theo cam kết trong các FTA để được hưởng lợi từ các thành viên khác, việc tự nguyện dỡ bỏ có khi vẫn đem lại "net benifit" cho quốc gia từ dòng vốn đầu tư nước ngoài và sự gia tăng cạnh tranh trong thị trường nội địa. Ngay cả chưa tính đến những điều đó, tự nguyện cải tổ hệ thống SOE để chúng cạnh tranh bình đẳng, tuân thủ các yêu cầu về lao động của ILO, các tiêu chuẩn về môi trường, an toàn thực phẩm là điều VN cần phải làm, có TPP hay không.
Sẽ rất thú vị theo dõi xem VN là thành viên thứ mấy được quốc hội phê chuẩn hiệp định này. Tôi nghĩ những người có tâm huyết trong chính phủ nên cố vận động để QH thông qua trước đại hội đảng sắp tới, mà thực ra là vận động Bộ Chính trị hiện tại, những người đã đồng ý cho đoàn đàm phán đặt bút ký. Một Bộ Chính trị mới sau đại hội đảng có thể sẽ có quan điểm khác.
http://krugman.blogs.nytimes.com/2015/10/06/tpp-take-two/
http://krugman.blogs.nytimes.com/2015/10/06/tpp-take-two
No comments:
Post a Comment