Có một chi tiết trong phán quyết của PCA làm tôi khá bất ngờ.

Có một chi tiết trong phán quyết của PCA làm tôi khá bất ngờ. Một lập luận rất quan trọng của phía TQ là DOC 2002 là một "legal agreement" giữa các nước ASEAN và TQ cam kết sẽ giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông bằng đàm phán (paragraph 202). Do đó TQ cho rằng Philippines vi phạm DOC (vì không chịu đàm phán mà đi kiện) nên PCA không có thẩm quyền xử.

Tất nhiên Philippines phản bác lại bằng một số lập luận rất thuyết phục nhưng vấn đề không nằm ở đó. Paragraph 217 trong phần phán xét của toà đưa ra một loạt bằng chứng lịch sử về quá trình soạn thảo và ký DOC trước năm 2002 mà chính TQ lúc đó khẳng định (trong văn bản) rằng DOC là một "political document" chứ không phải "legal agreement". Điều đặc biệt là những bằng chứng này toà tự đi tìm và trưng ra chứ không phải do phía Philippines cung cấp (có reference vào tài liệu gốc của TQ chứ không phải tài liệu của Philippines).

Tất nhiên vẫn có khả năng phía Philippines hay luật sư của họ "gà" cho toà những tài liệu này, nhưng dẫu sao điều này cho thấy toà có lẽ vẫn có "thiên vị" phần nào cho Philippines. Tất nhiên không phải tôi phê phán PCA mà chỉ muốn nhắc lại một nhận định trước đây là việc TQ từ chối tham dự phiên toà, thậm chí tẩy chay ra mặt và phát biểu rất negative, gây bất lợi cho chính bản thân họ.