Cố gắng kiềm chế "shut up" không bàn về cái vụ cả nước VN đang bức xúc nên lại nói tiếp chuyện tiền vậy.

Cố gắng kiềm chế "shut up" không bàn về cái vụ cả nước VN đang bức xúc nên lại nói tiếp chuyện tiền vậy.

Nếu bạn để ý sẽ thấy tiền xu của một số nước có khía răng cưa bên mặt cạnh. Trước đây tôi cứ nghĩ người ta làm như vậy để tăng độ ma sát cho đồng tiền. Đến giờ mới biết đó là truyền thống từ xưa khi những đồng xu được làm bằng kim loại quí (vàng/bạc). Sở dĩ ngày xưa đồng tiền phải làm như vậy là để chống kẻ gian mài mòn cạnh đồng tiền để lấy cắp bớt một phần trọng lượng. Nếu mặt cạnh có rãnh răng cưa thì người ta có thể phát hiện dễ dàng nếu một đồng xu bị mài mòn. Sau này khi tiền xu được làm bằng các loại kim loại rẻ tiền hơn thì hình thức ăn cắp này không còn lợi nữa, tuy nhiên một số đồng xu vẫn được thiết kế theo truyền thống như vậy.

Tuy nhiên vì lạm phát và giá kim loại tăng đồng 1 cent (bằng đồng) và 5 cent (bằng nickel) của Mỹ có những lúc có giá trị kim loại cao hơn giá trị tiền. Do đó có một số người đã đổi tiền giấy lấy tiền xu về nấu chảy để bán kim loại, lợi nhuận có thể lên đến 20%. Chính phủ Mỹ sau đó đã phải cấm hình thức "kinh doanh" này nhưng người Mỹ "lách luật" bằng cách thu gom tiền xu rồi đem ra ngoài Mỹ nấu. Mỹ đã phải đổi luật một lần nữa hạn chế mỗi người chỉ được đem tiền xu giá trị tối đa 5 đô la ra khỏi biên giới. Một biện pháp khác là tiếp tục làm giảm intrinsic value của các đồng xu bằng cách pha thêm các kim loại rẻ tiền (đồng 1 cent bây giờ là hợp kim đồng-thiếc) và thiết kế các đồng xu nhỏ/nhẹ hơn. Nhưng về lâu dài sớm muộn gì tiền xu sẽ được loại khỏi hệ thống thanh toán. Cho nên thời thống đốc Lê Đức Thuý cho phát hành tiền xu tôi đã thấy đó là một chính sách sai lầm/lãng phí.

PS. Tôi nhớ tiền xu VN ngày xưa (thời 70-80) không có răng cưa, bạn nào đã từng chơi "đánh đáo" chắc còn nhớ?

PPS. Nhắc đến vụ nấu chảy tiền xu bán kim loại kiếm lời lại nhớ thời 1990 ở LX cũ đi săn lùng linh kiện điện tử để nấu vàng. Chỉ riêng lượng vàng được mạ lên chân các linh kiện điện tử đó đã có intrinsic value lớn hơn toàn bộ bo mạch nên có lúc cả một super computer (thời đó) to gần bằng một căn phòng bị tháo dỡ ra nấu lấy vàng.


http://www.howtogeek.com/trivia/the-ridges-on-the-edges-of-many-u.s.-coins-are-intended-to/
http://www.howtogeek.com/trivia/the-ridges-on-the-edges-of-many-u.s.-coins-are-intended-to

http://www.businessinsider.com/touching-xbox-ad-was-not-by-microsoft-2016-4

http://www.businessinsider.com/touching-xbox-ad-was-not-by-microsoft-2016-4
http://www.businessinsider.com/touching-xbox-ad-was-not-by-microsoft-2016-4

Hàng năm International Bank Note Society, một hiệp hội quốc tế của những người sưu tập tiền, bình bầu đồng tiền...

Hàng năm International Bank Note Society, một hiệp hội quốc tế của những người sưu tập tiền, bình bầu đồng tiền đẹp/tốt nhất trên thế giới được phát hành trong năm đó. Năm 2015 đồng 5 đô la của New Zealand đoạt giải, cá nhân tôi thấy nó đẹp thật. Năm nay fan nào của cựu thống đốc Bình thử đem tờ 100 đồng có chữ ký của thống đốc đi thi xem sao.

PS: Vụ in tờ 100 đồng chắc Bộ Tài chính không biết, nếu không bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chắc sẽ có chữ ký trên đó như tờ USD chứ không phải (chỉ có) thống đốc Bình được ký.

http://www.theibns.org/joomla/index.php?option=com_content&view=article&id=489&catid=13&Itemid=51
http://www.theibns.org/joomla/index.php?option=com_content&view=article&id=489&catid=13&Itemid=51

Quốc gia phương Tây nào gần đây "thân thiện" với Nga nhất?

Quốc gia phương Tây nào gần đây "thân thiện" với Nga nhất? Khó có thể tưởng tượng được đó là Hà Lan, đất nước có 193 công dân thiệt mạng trên chuyến bay MH17 bị tên lửa đất đối không (nhiều khả năng của phiến quân Đông Ukraine) bắn rơi năm 2014. Vậy nhưng chỉ trong vòng 2 tuần qua Hà Lan đã có 2 quyết định quan trọng rất có lợi cho Putin.

Thứ nhất là cuộc referendum ngày 6/4/2016 bác bỏ dự luật phê chuẩn cho Ukraine gia nhập EU. Một cái tát với người dân Ukraine, những người đã chấp nhận đổ máu ở quảng trường Maidan 2 năm trước mong muốn được gia nhập EU để "thoát Nga". Đây là một món quà quí giá cho Putin, đúng như mong muốn của ông ta giữ Ukraine tiếp tục loạn lạc/nghèo đói/chia cắt để trả giá cho việc dân tộc này đã dám đối đầu với Nga. Đồng thời đó cũng là lời cảnh báo cho những người Nga có tư tưởng dân chủ/thân phương Tây.

Thứ hai là phán quyết của một toà án Hà Lan ngày 20/4/2016 lật lại quyết định của Toà Trọng tài Quốc tế (PCA - cũng là nơi đang xử vụ Philippines vs China) trong vụ kiện Yukos vs Russian năm 2014. Lúc đó PCA phán quyết Nga đã vi phạm các cam kết về đầu tư quốc tế khi quốc hữu hoá Yukos, do đó phải bồi thường $50 tỷ cho các cổ đông của công ty này. Toà Hà Lan cho rằng PCA không có jurisdiction trong vụ xử năm 2014 vì quốc hội Nga chưa phê chuẩn phần hiệp định về năng lượng. Sau năm 2014 các cổ đông Yukos đã triển khai đóng băng tài sản của Nga ở nước ngoài, khoảng hơn $1 tỷ tài sản đã bị thu giữ ở Pháp và Bỉ. Bởi vậy phán quyết của toà Hà Lan bác bỏ quyết định của PCA là một thắng lợi pháp lý quan trọng cho Putin sau khi Nga chi hơn $200 triệu thuê luật sư (Mỹ) bào chữa. Giới cổ đông Yukos sẽ kháng cáo lên toà Tối cao của Hà Lan nhưng ít nhất trong vài năm tới Nga sẽ không phải lo nơm nớp cho các tài sản của mình ở nước ngoài như thời gian vừa qua.

Chắc có không ít người Việt cuồng Nga/cuồng Putin "hoan hỉ" với những tin này, nhưng hãy nhớ rằng chính những nguyên tắc dân chủ/thượng tôn pháp luật của phương Tây đã đem lại 2 thắng lợi này cho Putin. Những nguyên tắc đó, nhiều khi đem lại một vài điều khó chịu như 2 vụ vừa rồi ở Hà Lan hay vụ một toà án Na-uy xử cho một kẻ giết người thắng kiện về nhân quyền, luôn được tôn trọng vì đó là nền tảng của một xã hội văn minh. Tiếc rằng không phải ở đâu xã hội cũng văn minh như vậy.

http://www.economist.com/news/business-and-finance/21697312-former-owners-yukos-suffer-legal-setback
http://www.economist.com/news/business-and-finance/21697312-former-owners-yukos-suffer-legal-setback

Hi.

Originally shared by Iggy Floyd

Hi. This is my post about monte carlo techniques in option trading, importance and stratified sampling for monte-carlo integration  in python.
http://igormarfin.github.io/blog/2016/04/15/application-of-the-monte-carlo-integration-in-options-trading-(part-i)/

Analysis and Prediction of Very Rare Events (with Python)

Originally shared by Pawel Lachowicz

Analysis and Prediction of Very Rare Events (with Python)

http://www.quantatrisk.com/2016/04/18/probability-black-swan-events-nyse-python/
http://www.quantatrisk.com/2016/04/18/probability-black-swan-events-nyse-python

Nếu thông tin trong bài này chính xác vai trò của kiểm toán ở đâu khi các ngân hàng đã cố tình làm trái với qui định...

Nếu thông tin trong bài này chính xác vai trò của kiểm toán ở đâu khi các ngân hàng đã cố tình làm trái với qui định kế toán (không chịu thoái lãi phải thu sau 6 tháng ra khỏi cột assets) trong vài năm trời. Hoặc kiểm toán thông đồng với ngân hàng hoặc ngân hàng sử dụng những mánh lới phức tạp hơn những gì bài báo nêu. Cũng phải đặt câu hỏi cho vai trò giám sát của NHNN.

Về vấn đề đảo nợ để giảm mục lãi phải thu trên balance sheet có thể phát hiện được nếu phân tích kỹ cash flow. Đảo nợ trên nguyên tắc là non-cash transaction nên sẽ không ảnh hưởng gì vào cash flow. Trong khi đó nếu lãi phải thu giảm do ngân hàng đòi được nợ thì cash flow phải ghi nhận khoản thu nhập này.

http://www.thesaigontimes.vn/144946/Boc-tach-lai-ao.html
http://www.thesaigontimes.vn/144946/Boc-tach-lai-ao.html

Tôi vừa gửi một ý kiến ngắn dưới đây cho The Economist phản đối một bức thư của sứ quán TQ trong số báo tuần này.

Tôi vừa gửi một ý kiến ngắn dưới đây cho The Economist phản đối một bức thư của sứ quán TQ trong số báo tuần này. Rất mong các cơ quan ngoại giao VN (sứ quán tại London, BNG) có tiếng nói chính thức với The Economist nói riêng và các tờ báo quốc tế uy tín nói chung khi TQ đưa luận điệu tuyên truyền sai trái như trong bức thư link bên dưới. Ý kiến cá nhân hiếm khi được các tờ báo lớn đăng tải, nên dù tôi và nhiều trí thức khác đã và sẽ tiếp tục gửi phản đối, BNG VN cần chủ động đưa quan điểm của mình ra dư luận quốc tế, không để cho TQ độc chiếm những diễn đàn đó.
"Accusing the Philippines of violating the UN Law of The Sea (UNCLOS) by bringing the South China Sea dispute to an international arbitration, the spokesperson of the Chinese Embassy in the United Kingdom Zeng Rong (Letters to the Editor Apr 16, 2016) apparently also accused The Hague Tribunal of violating the same law by admitting the case and ruling on its rightful jurisdiction. Ironically China, a self-proclaimed peace-loving and law-binding country, has repeatedly refused to participate in an arbitration at an international tribunal under the international law she is a signatory."
http://www.economist.com/news/letters/21696914-letters-editor

A Complete Tutorial on Tree Based Modeling from Scratch (in R & Python)

Originally shared by Christian Ledermann
http://www.analyticsvidhya.com/blog/2016/04/complete-tutorial-tree-based-modeling-scratch-in-python/

GS Trần Hữu Dũng có vẻ khó chịu vì cho rằng bí thư Đinh La Thăng lên giọng "dạy bảo sĩ phu Nam Bộ" khi ông này phát...

GS Trần Hữu Dũng có vẻ khó chịu vì cho rằng bí thư Đinh La Thăng lên giọng "dạy bảo sĩ phu Nam Bộ" khi ông này phát biểu điều gì đó trong một hội nghị thi đua yêu nước. Giáo sư Dũng quá lo, chắc chẳng có sĩ phu thực thụ nào đi dự cái hội nghị vô bổ đó đâu.

http://daidoanket.vn/thoi-su-chinh-tri/bi-thu-dinh-la-thang-yeu-nuockhong-phai-khoe-thanh-tich/97168
http://daidoanket.vn/thoi-su-chinh-tri/bi-thu-dinh-la-thang-yeu-nuockhong-phai-khoe-thanh-tich/97168

Đọc "Ái tình và Cam ranh" của 5Xu chợt nhớ đến quốc gia này ở châu Phi.

Đọc "Ái tình và Cam ranh" của 5Xu chợt nhớ đến quốc gia này ở châu Phi. Cho dù Cam Ranh có mở cửa cho tàu của TQ vào, Djubouti mới xứng đáng giữ kỷ lục "điếu cày ủy ban" vì đất nước có GDP chỉ 1.6 tỷ USD này hiện có căn cứ quân sự của Mỹ, Pháp, EU, Nhật, TQ và có thể sẽ có cả Nga, Ấn độ, Saudi nữa.

http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21696512-everyone-wants-piece-djibouti-its-all-about-bases-superpowers
http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21696512-everyone-wants-piece-djibouti-its-all-about-bases-superpowers

Mới đọc paragraph đầu tiên phải viết ngay cái note này phản biện một chữ của anh Huy Đức.

Mới đọc paragraph đầu tiên phải viết ngay cái note này phản biện một chữ của anh Huy Đức. Theo tôi hiểu "võ biền" có nghĩa là một người vai u thịt bắp thích sử dụng sức mạnh mà không dùng lý trí để giải quyết các vấn đề. Một một hành động bị chê là võ biền chỉ vì nó không sáng suốt chứ không phải vì nó ti tiện/thâm hiểm. Những hành vi kiểu ném mắm tôm hay đấu tố còn xa mới được sánh ngang với võ biền.

http://viet-studies.info/kinhte/HuyDuc_KhongCoRuouMoi.htm
http://viet-studies.info/kinhte/HuyDuc_KhongCoRuouMoi.htm

Trong bài này bác Lê Đăng Doanh cho rằng tỷ lệ doanh nghiệp VN "chết" quá cao.

Trong bài này bác Lê Đăng Doanh cho rằng tỷ lệ doanh nghiệp VN "chết" quá cao. Theo báo cáo của VCCI trong năm 2015 có hơn 71K doanh nghiệp phải dừng hoạt động vì khó khăn trong khi có gần 95K doannh nghiệp đang ký hoạt động mới. Ngoài ra từ năm 2000 đến cuối 2015 chỉ có 54.5% doanh nghiệp còn tồn tại, nghĩa là trong khoảng thời gian đó survival rate trung bình của doanh nghiệp VN ít nhất là 54.5%.

Tôi kiểm tra số liệu của cơ quan thống kê Úc (ABS), trong năm tài khóa 2014-2015 Úc có 282K doanh nghiệp mới (entries) và 260K dừng hoạt động (exits). Như vậy tỷ lệ exit/entry của Úc là 93% trong khi của VN chỉ là 75%. Thống kê về survival rate của Úc trong giai đoạn 2011-2015 là 61.9%. Tôi chưa tìm được thống kê dài hơn nhưng đoán chắc trong giai đoạn 2000-2015 survival rate của doanh nghiệp Úc không thể cao hơn 54.5% của VN vì giai đoạn khủng hoảng tài chính 2008-2009 rất nhiều doanh nghiệp Úc phá sản. Cho nên nếu chỉ nhìn hai con số này kết luận của bác Doanh không chính xác.

Lưu ý tôi không có ý kiến gì về việc doanh nghiệp VN đang gặp khó khăn (hơn những năm trước) hay không chỉ lưu ý tỷ lệ doanh nghiệp chết có quá cao (so với Úc) hay không thôi.

PS: VCCI là một "phòng" đặc biệt vì trong "phòng" có "viện/ban", ngược lại với tất cả các "viện" khác.

PPS: Bạn nào làm ở VCCI làm ơn nhắn webmaster của VBIS kiểm tra lại links các Báo cáo Thường niên từ năm 2012 về trước đều không hoạt động.

http://www.thesaigontimes.vn/144977/Gan-46-doanh-nghiep-da-chet-trong-10-nam-qua.html
http://www.thesaigontimes.vn/144977/Gan-46-doanh-nghiep-da-chet-trong-10-nam-qua.html

Nếu bạn đã/đang là cha mẹ hẳn không lạ câu trả lời này:

Nếu bạn đã/đang là cha mẹ hẳn không lạ câu trả lời này:

"Con mới tắm hôm qua mà!"

Hóa ra bọn trẻ con (và có thể một số "người lớn") khoa học phết. Theo bài báo dưới đây về mặt vệ sinh không nhất thiết phải tắm hàng ngày :-)

http://time.com/4259559/shower-soap-hygiene
http://time.com/4259559/shower-soap-hygiene

Nếu tôi nhớ không nhầm thì anh Lương Hoài Nam và bạn Huỳnh Thế Du cổ súy cho một cơ chế tài chính đặc biệt cho HCMC,...

Nếu tôi nhớ không nhầm thì anh Lương Hoài Nam và bạn Huỳnh Thế Du cổ súy cho một cơ chế tài chính đặc biệt cho HCMC, và rộng ra hơn nữa là local taxation system. Bài link bên dưới cho thấy ý tưởng này sẽ có một nhược điểm quan trọng là các tỉnh sẽ thi nhau cắt giảm thuế để tranh giành doanh nghiệp/giới nhà giầu chạy về địa phương mình, y hệt như cuộc cạnh tranh ưu đãi để giành giật FDI.

Giới kinh tế nhìn chung ủng hộ centralized tax/transfer system, không chỉ cho một quốc gia mà còn cho cả một region/union như EMU. Tuy nhiên centralized system thường bị cản trở bởi chính trị, nhất là ở những khu vực/tỉnh/thành giầu có. Mấy năm trước một số chính trị gia ở bang Tây Úc và miền bắc Queensland đã từng đòi tách ra khỏi liên bang/bang vì họ cho rằng phần tiền thuế được giữ lại quá ít, họ luôn là net contributor. Nhưng bây giờ khi giá thương phẩm (commodity) suy sụp thì những nơi này im lặng vì họ sẽ rất dễ dàng trở thành net receiver.

Trên bình diện quốc tế, không chỉ EMU/EU mà cả G7/G20 đang tìm cách thống nhất tax law/tax rate/tax treaty để tránh transfer pricing và các hình thức tax avoidance khác. Xu hướng các quốc gia/quốc tế là đơn giản hóa dần hệ thống thuế, còn việc địa phương được giữ lại bao nhiêu là vấn đề chính trị. Tôi không có ý kiến gì về việc liệu HCMC có nên/cần giữ lại nhiều tiền thuế hơn để tăng đầu tư (vì không có thông tin), nhưng tôi luôn ủng hộ một cơ chế transparent về việc phân bổ tiền thuế cho các địa phương. VN nên học tập Úc hàng năm tổ chức một hội nghị công khai về vấn đề chính quyền trung ương phân bổ tax revenue cho các địa phương như thế nào.


http://finance.yahoo.com/news/tax-dodge-billionaires-david-tepper-john-paulson-hedge-fund-185010628.html

Vụ thủ tướng Iceland từ chức liên quan đến Panama Papers một số báo VN tường thuật không chính xác là do ông ta trốn...

Vụ thủ tướng Iceland từ chức liên quan đến Panama Papers một số báo VN tường thuật không chính xác là do ông ta trốn thuế. Thực chất tội lỗi mà ông ta bị cáo buộc là đã không disclose việc mình có tài sản ở nước ngoài (giấu trong một offshore company ở BVI) khi được bầu vào quốc hội năm 2009. Tất nhiên trốn thuế có thể là mục đích của việc che dấu tài sản này (có thể sẽ được chứng minh trong tương lai), nhưng việc không công khai tài sản mới là lý do ông ta phải từ chức vì như vậy phạm luật của Iceland.

PS. Iceland có 330,000 dân mà có đến 22,000 người biểu tình yêu cầu thủ tướng từ chức, tương đương với 6.7% dân số. Nếu ở VN có một cuộc biểu tình với tỷ lệ tương tự (khoảng 6 triệu người) thì chắc thủ tướng cũng phải từ chức.

http://edition.cnn.com/2016/04/05/europe/panama-papers-iceland-pm/
http://edition.cnn.com/2016/04/05/europe/panama-papers-iceland-pm

Hôm trước đã "phê bình" bạn Huỳnh Thế Du phát biểu rất "political incorrect" rồi mà bạn ấy vẫn tiếp tục nói thế này...

Hôm trước đã "phê bình" bạn Huỳnh Thế Du phát biểu rất "political incorrect" rồi mà bạn ấy vẫn tiếp tục nói thế này thì không thể "bênh" thêm được nữa. Tôi không phải politician nhưng nếu cần sẽ paraphrase ý của bạn Du như sau:

"Thành phố nên tập trung nguồn lực vào việc phát triển hệ thống giao thông công cộng thay vì tiếp tục mở rộng đường để giải quyết kẹt xe. Tất nhiên nếu ngân sách rộng rãi thì có thể làm cả hai cùng lúc, nhưng khi phải chọn một cần phát triển giao thông công cộng trước. Ưu tiên cho giao thông công cộng vừa tạo incentive cho người dân giảm bớt mua sắm phương tiện giao thông cá nhân vừa có tác động tốt đến môi trường..."

Thực ra tôi cũng không ủng hộ việc mở rộng đường để chống kẹt xe, sẽ không bao giờ đủ ngân sách để chạy theo nhu cầu giao thông ngày càng cao của một đô thị đang phát triển mạnh. Giải pháp lâu dài/bền vững phải là giãn dân + phát triển giao thông công cộng. Giãn dân đòi hỏi phải có tầm nhìn/qui hoạch tốt, đồng thời phải có quyết tâm chính trị cao (ví dụ giới lãnh đạo phải chấp nhận hi sinh quyền lợi của mình chuyển trung tâm hành chính ra xa trung tâm thương mại).

Về phát triển giao thông công cộng một bài báo gần đây của The Economist cho biết phương án xây dựng các tuyến đường xe bus riêng biệt (không chạy cùng các phương tiện giao thông cá nhân) có hiệu quả cao hơn xây metro hay các hình thức giao thông công cộng khác. Nhiều thành phố trên thế giới đã áp dụng thành công phương án này. Tại thành phố Brisbane nơi tôi ở cũng có nhiều tuyến xe bus riêng, vào gần trung tâm các tuyến này chui ngầm xuống đất như metro nên xe chạy rất đúng giờ. Chi phí đầu tư và vận hành rẻ hơn metro nhưng vẫn có lượng hành khách vận chuyển tương đương. Thành phố Adelaide của Nam Úc cũng có những tuyến xe bus chạy riêng như vậy.

http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20160407/khong-nen-mo-them-duong-vi-dan-se-sam-xe-nhieu-hon/1080298.html
http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20160407/khong-nen-mo-them-duong-vi-dan-se-sam-xe-nhieu-hon/1080298.html

Tường thuật vụ Panama Papers rất nhiều báo VN, cả những tờ báo lớn như TBKTSG, Tuổi Trẻ, BBC Tiếng Việt, có một số...

Tường thuật vụ Panama Papers rất nhiều báo VN, cả những tờ báo lớn như TBKTSG, Tuổi Trẻ, BBC Tiếng Việt, có một số chi tiết không chính xác. Tôi xin làm rõ một số điểm.

Thứ nhất 11.5 triệu tài liệu của Mossack Fonseca (MF) bị rò rỉ không phải là "chứng từ thuế" hay "tài liệu trốn thuế" dù rất có thể một phần lớn số tài liệu đó liên quan đến hành vi này. Thực chất đây là các tài liệu nội bộ của MF liên quan đến các dịch vụ công ty này cung cấp cho khách hàng (sẽ viết thêm bên dưới).

Thứ hai những tài sản mà khách hàng của MF chuyển ra các tax havens(*) không nhất thiết là tiền bẩn (buôn lậu, tham nhũng...), chưa có quốc gia nào cấm hành động mở offshore/shell company ở nước ngoài để quản lý tài sản. Rất nhiều quĩ đầu tư, cả ở VN lẫn trên thế giới, sử dụng offshore company làm pháp nhân cho số tiền họ quản lý. Nhiều cá nhân giầu có (high net worth individual) cũng có offshore account vì những lý do cá nhân hoàn toàn hợp pháp không liên quan gì đến trốn thuế hay rửa tiền.

Thứ ba, dịch vụ mà MF cung cấp chủ yếu là giúp khách hàng mở offshore/shell company ở một jurisdiction nào đó có luật pháp ít yêu cầu về company disclosure và thường có corporate income tax bằng không (tax haven). Hai điều kiện này thường đi đôi với nhau vì nếu công ty phải đóng thuế thì sẽ phải có disclosure nhất định. Jurisdiction ở đây không bắt buộc là một quốc gia mà có thể là một bang (trong một quốc gia liên bang), vd Nevada hay Delaware ở Mỹ hay một vùng đất có mức độ tự trị nào đó, vd British Virgin Islands hay Hong Kong.

Hình thức offshore company phổ biến nhất là holding company, nghĩa là một công ty không sản xuất/kinh doanh gì mà chỉ nắm giữ cash và/hoặc các loại tài sản khác (cổ phiếu, bất động sản, private jets, yachts, fine arts...). Ít người để ý cổ phiếu Alibaba listed ở Mỹ thực ra là cổ phiếu của một shell company ở Cayman Islands, nhiều công ty TQ khác cũng sử dụng hình thức này để listed ở nước ngoài. Holding company còn có một lợi thế nữa là nó tách biệt nguồn gốc tài sản/income chảy vào/ra, do đó giúp cho các nhà cung cấp dịch vụ như MF hay các ngân hàng liên quan tránh bị liên đới (ở một mức độ nào đó) khi dòng tiền không sạch.

Thông thường một nhà cung cấp dịch vụ như MF sẽ giúp khách hàng làm thủ tục mở offshore/shell company, làm đại diện pháp lý cho công ty đó, thậm chí cử người ngồi board hay trực tiếp quản lý tài sản cho khách hàng. Trước đây các tax havens khá dễ dãi nên những công ty dịch vụ như MF thậm chí không cần proof of identity của khách hàng, cho nên tên tuổi khách hàng có thể là giả. Vài năm lại đây Mỹ và G7 ép các tax havens phải thắt chặt việc thành lập công ty nên các nhà cung cấp dịch vụ bắt đầu yêu cầu khách hàng phải gửi copy passport/driver licence. Chớ Trớ trêu là đến gần đây một nhóm phóng viên của NPR vẫn mở được một shell company ở Delaware mà chẳng cần proof of identity.

Nói như thế không có nghĩa là MF vô tội không liên quan gì đến các hành vi phạm pháp (trốn thuế, rửa tiền) của khách hàng. Một cáo buộc quan trọng của nhóm phóng viên điều tra vụ Panama Papers là MF đã giúp cho một số quốc gia/công ty/cá nhân bị Mỹ cấm vận thực hiện việc di chuyển và quản lý tài sản. Đây là criminal offence theo luật Mỹ nên rất có thể Mỹ sẽ tống đạt lệnh điều tra/bắt giữ như đã từng làm với các quan chức FIFA. Úc và New Zealand tuyên bố sẽ điều tra hành vi trốn thuế của các công dân của mình là khách hàng của MF (800 người Úc), dù chưa trực tiếp đụng đến MF nhưng rất có thể công ty này sẽ bị liên đới, báo Úc đang nói đến nhiều vụ việc mờ ám của MF mấy năm gần đây. Chắc chắn các nước (phương Tây) khác sẽ vào cuộc khi có nhiều thông tin hơn.

Trong trường hợp xấu nhất lãnh đạo MF có thể bị bắt dẫn độ về Mỹ và công ty này có thể sụp đổ. Nếu điều này xảy ra nó sẽ là nightmare cho rất nhiều khách hàng hiện hữu, nhất là những khách hàng sử dụng offshore company với mục đích đen tối. Giả sử cáo buộc của The Guardian là đúng thì làm sao Putin có thể lấy lại số tiền 2 tỷ USD khi MF sụp đổ và toàn bộ hồ sơ giấy tờ của công ty này bị công khai, lãnh đạo/nhân viên MF buộc phải cộng tác với các cơ quan pháp luật (phương Tây)? Tất nhiên không chỉ Putin, hàng trăm khách hàng "cộm cán" khác của MF sẽ rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan: mất sạch tiền vs bị vạch mặt đã tẩu tán tài sản ra ngoài trốn thuế/rửa tiền.

Với những ai thích conspiracy theory, nếu những gì các "nạn nhân" (Putin, Tập,...) cáo buộc phương Tây tung ra vụ này để bôi nhọ họ là đúng (trong khi không một người Mỹ tiếng tăm nào dính vào danh sách của MF), hãy chờ xem các chính sách của Nga/TQ đối đầu với Mỹ/phương Tây có "nhún" xuống hay không trong thời gian tới.

(*): Cám ơn bạn Phạm Vũ Lửa Hạ đã nhắc, nhiều người (trong đó có tôi) đã có lúc nhầm chữ heaven với haven. Báo chí Việt bây giờ đã nghiễm nhiên dịch "tax haven" thành "thiên đường thuế".

http://www.thesaigontimes.vn/144517/Nhung-dieu-can-biet-ve-Ho-so-Panama-gay-soc.html
http://www.thesaigontimes.vn/144517/Nhung-dieu-can-biet-ve-Ho-so-Panama-gay-soc.html