Tiếp tục "chê bai" các thành tựu của dân tộc Trung Hoa :-)

Tiếp tục "chê bai" các thành tựu của dân tộc Trung Hoa :-)

Một thành tựu khác mà người TQ rất tự hào là họ đã phát minh ra tiền giấy đầu tiên. Tính chất quan trọng nhất của tiền giấy nằm ở chỗ nó là "fiat money", nghĩa là đồng tiền không có "intrinsic value" mà chỉ được lưu hành vì lòng tin của mọi người vào giá trị của nó, khác với các đồng tiền vàng, tiền bạc có giá trị tự thân từ vật liệu làm ra chúng.

Lòng tin của mọi người vào một đồng tiền "fiat money" có từ 2 cách: (i) uy tín của nhà phát hành, và (ii) sự cưỡng ép của nhà nước. Tất cả các đồng tiền hiện đại đều theo cách (ii) nhưng các đồng tiền giấy đầu tiên, không chỉ ở TQ, theo cách (i). Xuất phát điểm của những đồng tiền đó là các tờ chứng chỉ do các nhà buôn lớn hay các chủ nợ uy tín phát hành để thay cho việc một lượng tiền kim loại (vàng/bạc) nặng nề phải vận chuyển đi xa.

Sự ra đời của tiền giấy thời đó là một phát minh công nghệ tương tự như phát minh Bitcoin bây giờ. Bước phát triển công nghệ tiếp theo sau khi "fiat money" ra đời là "fractional reserve banking", nền tảng của hệ thống ngân hàng hiện tại. Fractional reserve banking và hình thái công ty limited liability, như tôi đã từng viết trên blog, có lẽ là hai phát kiến quan trọng nhất cho sự phát triển của CNTB. TQ phát minh ra tiền giấy vài thế kỷ trước châu Âu nhưng dừng lại ở đó mà không nghĩ ra fractional reserve banking như giới "tài phiệt" Venice, hệt như hạm đội Trịnh Hòa bị đốt tàu và TQ không bao giờ phát triển hàng hải nữa kể từ những hải trình đó.

Thiếu vắng một hệ thống tài chính hiệu quả, bao gồm cả ngân hàng, bảo hiểm, thị trường chứng khoán, có thể là một nguyên nhân quan trọng làm nền kinh tế TQ từ thế kỷ 14-15 bắt đầu tụt dần so với châu Âu. Phát minh ra tiền giấy/la bàn đầu tiên nhưng cuối cùng TQ lại phải học lại công nghệ tài chính/hàng hải từ các nước phương Tây.

PS. Bài báo link bên dưới không liên quan gì đến TQ nhưng đưa ra một lập luận quan trọng: sự phát minh ra tiền đã thúc đẩy quá trình chuyên môn hóa trong thời gian đầu của lịch sử nhân loại. Nếu tiền không được phát minh ra nhân loại có lẽ đã không được văn minh như ngày nay.

http://news.nationalgeographic.com/2017/03/money-human-origins-journey-humankind/
http://news.nationalgeographic.com/2017/03/money-human-origins-journey-humankind/