Tôi không lạ những bài báo công kích nhau trong giới kinh tế (nhất là Krugman vs others), nhưng hóa ra giới sử học cũng "lịch sự" không kém. Bài viết dưới đây của một giáo sư sử học review một quyển sách của một giáo sư sử học khác, gọi quyển này là một "academic farrago" (một mớ thập cẩm mang danh học thuật), viết về TQ bởi một học giả không biết tiếng Trung.
Quyển sách này và tác giả của nó (Graham Allison - giáo sư sử học Harvard) cổ súy cho khái niệm "Thucydides's trap", cho biết 12 trong số 16 lần tranh chấp quyền lực siêu cường trong lịch sử thế giới đã dẫn đến chiến tranh do siêu cường hiện tại bị thách thức gây chiến nhằm triệt hạ siêu cường mới nổi. Cho nên khả năng chiến tranh giữa TQ và Mỹ rất cao vì TQ đang tham vọng chiếm quyền "lãnh đạo" thế giới của Mỹ, mà nhất là Mỹ đang trên đà thoái trào trong "triều đại" của Trump.
Người phản bác (Arthur Waldron) chỉ ra một loạt vấn đề đau đầu TQ đang phải đối mặt và cho rằng trong vài thập kỷ tới thực ra TQ chỉ muốn "...to solve immense problems simply to survive." Một trong những đau đầu đó, theo Waldron, là những động thái "quá khích" của TQ ở East & South China Seas đã đẩy các nước láng giềng (trong đó có VN) vào một cuộc chạy đua vũ trang. Chỉ một bất cẩn/nhỡ tay/sai lầm của một cấp rất nhỏ ở một trong những nước này sẽ có hậu quả khôn lường. TQ chắc chắn không muốn điều này xảy ra nên Waldron dự đoán họ sẽ giảm bớt căng thẳng bằng cách tự kìm chế.
Một vấn nạn khác của TQ mà Waldron đề cập đến là làn sóng di dân ngày càng mạnh của giới có tiền và giới trí thức bỏ ra nước ngoài, ai có thể đều sẽ ra đi. Vợ cũ của Tập Cận Bình đang sống ở Anh, con gái học ở Mỹ. Một quốc gia không thể thành cường quốc khi giới tinh hoa bỏ đi, bất kể kinh tế/quân sự phát triển thế nào. Mỹ khi trở thành cường quốc thu hút bao nhiêu tinh hoa nhân loại. Waldron nhận định sự phát triển vượt bậc của TQ đã tới giới hạn, TQ không dại gì đâm đầu vào một cuộc phưu lưu quân sự. Do đó sẽ chẳng có "Thucydides's trap" nào cả. Bản thân khái niệm này Waldron cũng dè bửu Allison đã "bịa" ra chứ các đại thụ trong giới sử học không tin vào điều này.
Waldron chỉ ra một chi tiết thú vị: một trong số các tác giả của bản Tuyên bố Nhân quyền của LHQ là một người TQ (Peng-chun Chang). Xét cho cùng những giá trị nền tảng của nhân loại như human rights không phân biệt dân tộc, văn hóa, thể chế chính trị. Chiến tranh không phải điều tất yếu.
PS. Mấy hôm trước GS Trần Hữu Dũng có giới thiệu một bài trên FP về Thucydides's trap. Nhưng nếu muốn tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm này các bạn nên đọc bài của chính Allison trên The Atlantic viết rất chi tiết (và dài).
http://supchina.com/2017/06/12/no-thucydides-trap/
http://supchina.com/2017/06/12/no-thucydides-trap/
No comments:
Post a Comment