Nói thêm về việc VN cũng từng đòi hỏi phân định ranh giới biển theo "historical right".

Nói thêm về việc VN cũng từng đòi hỏi phân định ranh giới biển theo "historical right".

Hiệp định Pháp-Thanh 1887 phân định biên giới Việt-Trung đồng thời phân chia đảo trên Vịnh Bắc Bộ theo nguyên tắc tất cả các đảo về phía Tây của đường kinh tuyến 105 độ 43 phút gốc Paris (tương đương 108 độ 3 phút 13 giây gốc Greenwich) thuộc về VN, các đảo phía đông đường kinh tuyến này thuộc về TQ.

Tác giả Dương Danh Huy (trong link bên dưới) cho rằng đường kinh tuyến này không phải là ranh giới biển giữa VN với TQ vì thời điểm 1887 chưa có khái niệm EEZ và thềm lục địa, theo thông lệ lúc đó các quốc gia chỉ có 3 hải lý hải phận dọc bờ biển của mình. Theo Greg Austin ("China’s Ocean Frontier–International Law, Military Force and National Development") năm 1974 VNDCCH đã chủ động yêu cầu TQ ký hiệp định phân chia vịnh Bắc Bộ sau khi TQ chiếm HS từ VNCH.

Phía VN đề nghị sử dụng đường kinh tuyến 108 độ 3 phút 13 giây làm đường phân chia vịnh Bắc Bộ với lập luận đó là đường phân chia theo hiệp định Pháp-Thanh 1887 (historical right). TQ tất nhiên không chịu vì như vậy VN sẽ được phần lớn vịnh Bắc Bộ và đề nghị sử dụng kinh tuyến 108 độ chạy xuống đến vĩ tuyến 18.

Tuy nhiên sau đó xảy ra chiến tranh biên giới Việt-Trung và đàm phán bị dừng lại gần 20 năm. Trong thời gian này TQ bắt đầu các hoạt động thăm dò dầu khí, năm 1982 phân lô cho đến kinh tuyến 108 như lập trường của mình năm 1974. VN phản đối và cũng trong năm 1982 một lần nữa tuyên bố chủ quyền của mình là toàn bộ vùng biển phía tây kinh tuyến 108 độ 3 phút 13 giây và vẽ đường cơ sở dọc theo kinh tuyến này. Không chỉ coi đây là EEZ của mình, VN tuyên bố toàn bộ vùng biển này là "internal water", nghĩa là còn có giá trị pháp lý cao hơn cả territorial water 12 hải lý. Một lần nữa VN lại viện dẫn historical right dựa vào hiệp định Pháp-Thanh 1887.

Đến năm 1995 hai bên bắt đầu ngồi lại đàm phán về biên giới trên đất liền và trên vịnh Bắc Bộ. Tất nhiên vào thời điểm sau "hội nghị Thành Đô" VN đã yếu thế hơn rất nhiều dù vẫn công khai giữ quan điểm từ những năm 1970. Theo Greg Austin một nguồn tin mật cho biết trong năm 1997 VN đã phải chấp nhận yêu sách của TQ sử dụng đường trung tuyến để phân chia vịnh Bắc Bộ.

Hiệp định vịnh Bắc Bộ được VN và TQ ký kết chính thức năm 2000 đã sử dụng đường trung tuyến. Điểm cuối cùng của đường phân chia có kinh độ 107 độ 58 phút (đông) và vĩ độ 17 độ 47 phút (bắc), nghĩa là đã nằm hẳn về phía tây nam (24.4km về hướng bờ biển Quảng Trị) của điểm do chính TQ đề nghị năm 1974. TQ đã phản bác thành công lập luận "historical right" của VN trong các cuộc đàm phán phân chia vịnh Bắc Bộ kéo dài gần 3 thập kỷ.
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2011/01/110122_bacbo_agreement_10years_on.shtml