Trong bài phản bác lại luận điệu của đại sứ TQ, đại sứ VN tại Australia Lương Thanh Nghị trích dẫn GS Carl Thayer:

Trong bài phản bác lại luận điệu của đại sứ TQ, đại sứ VN tại Australia Lương Thanh Nghị trích dẫn GS Carl Thayer:

"Third, a “historic right” claim does not conform to the provisions of UNCLOS. As professor Carlyle A. Thayer pointed out, China’s reference to “contiguous zone” in the context of the oil rig is irrelevant. Therefore, the Chinese justification for the CNOOC981 incident is factually and legally untrustworthy."

Thuật ngữ "historical right" mà Carl Thayer nêu ra ở đây có ý nghĩa rất quan trọng. Trong vấn đề phân chia ranh giới trên biển giữa các quốc gia UNCLOS qui định cụ thể cách tính các giới hạn như territorial waters (12 hải lý), contigous zone (thêm 12 hải lý từ territorial waters limit), EEZ (200 hải lý) và continental shell (dựa vào cấu trúc đáy biển). Các yếu tố "lịch sử" không được tính đến, trừ một số ngoại lệ chủ yếu liên quan đến fishing rights.

Khi TQ đơn phương vẽ đường lưỡi bò 9 đoạn và tuyên bố chủ quyền tất cả các đảo trong khu vực lưỡi bò này, nước này tuyên bố dựa vào "historical rights". Đây là cách "đánh lận con đen" của TQ vì luật pháp quốc tế chỉ chấp nhận "historical right" trong việc tranh chấp chủ quyền đất và đảo chứ không phải cho các ranh giới trên biển (theo UNCLOS).

Chưa bàn về việc "historical right" của TQ đối với HS-TS có xác đáng hay không, việc TQ viện dẫn lý do này trong việc vẽ ranh giới biển không tuân thủ UNCLOS và lập luận của Carl Thayer đưa ra rất chính xác. Ngay cả trong trường hợp đảo Tri Tôn thuộc về TQ và giàn khoan HD-981 nằm trong contiguous waters của đảo này (mà nhiều khả năng UNCLOS cũng không công nhận) thì TQ cũng không có quyền đối với economic interest tại địa điểm đó vì nó nằm trong EEZ của VN và Tri Tôn không có EEZ theo qui định của UNCLOS.

Nhưng nói đi cũng phải nói lại, trước đây VN và các nước tranh chấp trên Biển Đông cũng tuyên bố chủ quyền biển dựa vào một số "historical rights". Tuy nhiên theo một tài liệu của Stratfor, một công ty tư vấn an ninh của Mỹ, bị tiết lộ trên Wikileak (http://wikileaks.org/gifiles/attach/97/97036_Spratlys%20final%20paper.pdf), TQ là nước tranh chấp duy nhất chỉ dựa vào "historical right" mà không đếm xỉa gì đến UNCLOS.

Nói thêm về historical fishing right. Theo UNCLOS nếu một quốc gia chứng minh được ngư trường truyền thống mà ngư dân của mình đã đánh bắt thủy sản trong lịch sử thì dù ngư trường đó được phân chia lại cho một quốc gia khác, quyền đánh bắt thủy sản có thể vẫn được bảo lưu. Như vậy nếu ngư dân VN đã đánh bắt thủy sản bao đời nay ở vùng biển HS thì bất kể quần đảo này thuộc về VN hay TQ, ngư dân VN vẫn có quyền đánh bắt trên ngư trường truyền thống theo nguyên tắc "historical fishing right". Việc TQ cấm đoán, xua đuổi, bắt bớ và đâm chìm tàu cá VN tại khu vực HS có thể đã vi phạm UNCLOS và VN có quyền khởi kiện theo hướng này ra một tòa án quốc tế.

[Ngoài lề: GS Trần Hữu Dũng chê chữ "untrustworthy" quá yếu, tôi cũng đồng ý như vậy. Tuy nhiên có thể từ đó là từ gốc của Carl Thayer mà đại sứ Nghị chỉ nhắc lại. Bài này còn dùng chữ "fired high-pressure water cannon", chữ "fire" không hợp với "water cannon" còn chữ "high-pressure" thừa. Nhưng nói chung tôi thấy bài viết khá ổn, trừ đoạn "work together" cuối cùng. Nếu là tôi sẽ là "We will sue the sh*t out of your rig" :-) ]
http://www.theaustralian.com.au/opinion/law-of-the-sea-draws-a-line-in-the-sand/story-e6frg6zo-1226956485931