Một thực tế phủ phàng là dù các chính trị gia có kêu gào phải đầu tư nhiều hơn nữa vào giáo dục, chi phí của nhà nước hỗ trợ cho hệ thống đại học ở đa số các nước đang bị cắt giảm, chí ít tính theo %GDP. Hiển nhiên các trường đại học chỉ còn một cách là tăng học phí.
Học phí tăng dẫn đến nhiều hệ quả không tốt, trong số đó là nó gây ra bất bình đẳng xã hội vì chỉ có con nhà khá giả mới vào được đại học. Điều này đòi hỏi nhà nước phải có một chính sách xã hội trợ giúp cho con em các gia đinh nghèo, nói theo thuật ngữ kinh tế là một dạng redistribution.
Từ trước tới giờ đa số mọi người, trong đó có tôi, cho rằng redistribution là chức năng của nhà nước. Hơn nữa redistribution là lực cản đối với thị trường, làm giảm efficiency của nền kinh tế. Hoá ra không phải vậy, invisible hand cũng có khi thực hiện chức năng redistribution mà không cần nhà nước. Điều này có thể thấy trong hệt thống đại học tư phi lợi nhuận của Mỹ mà cụ thể là trường hợp Duke University tôi trích dẫn hôm qua.
Nói ngắn gọn 45% sinh viên của Duke được trường này trợ giúp tài chính, trong đó có 10% được trợ giúp toàn bộ. Số tiền trợ giúp này được lấy từ nhiều nguồn, trong đó có học phí do các sinh viên con nhà giầu đóng full fee. Như vậy Duke đã làm thay chức năng redistribution của nhà nước và động lực của việc này là để tăng tính cạnh tranh của chính mình. Chiến thuật này không chỉ có Duke, hầu hết các trường top của Mỹ đều làm như vậy: nâng học phí lên thật cao nhưng đồng thời cho học bổng cho rất nhiều sinh viên nghèo và giỏi.
Duke dành 24% budget để cấp financial aid, liệu có trường đại học nào của VN bỏ ra dù chỉ 5% cấp học bổng cho sinh viên nghèo, tất nhiên với điều kiện các đại học được tự do tăng học phí? Bàn tay vô hình đã thúc đẩy Duke và các trường đại học Mỹ làm điều này, có lý do gì nó không buộc các đại học VN phải tự nguyện thực hiện redistribution?
http://www.economist.com/news/briefing/21605899-staid-higher-education-business-about-experience-welcome-earthquake-digital
No comments:
Post a Comment