Bài báo dưới đây liên hệ việc phòng chống Ebola với big data, cụ thể là dữ liệu CDR của các hãng điện thoại di động...

Bài báo dưới đây liên hệ việc phòng chống Ebola với big data, cụ thể là dữ liệu CDR của các hãng điện thoại di động ở châu Phi. Về cơ bản nếu các hãng điện thoại ở các nước bị dịch Ebola chấp nhận giao số liệu CDR mà họ thu thập liên tục cho các nhà dịch tễ học (epidemiologist) thì cơ quan y tế có thể dự đoán khá chính xác nguồn và xu hướng lây bệnh dựa vào thông tin dịch chuyển của các sim điện thoại, từ đó đưa ra biện pháp ngăn ngừa hiệu quả.

VN chưa bị Ebola nhưng cơ quan y tế cũng nên nghiên cứu ứng dụng này cho các bệnh dịch khác trong tương lai. Ở đây tôi muốn đề xuất một hướng sử dụng big data/CDR cho một ứng dụng khác rất thiết thực với VN hiện tại. Đó là sử dụng CDR và các mô hình logistic/traffic planning để chống kẹt xe tại các thành phố lớn ở VN, hoặc mở rộng hơn cho vấn đề qui hoạch đô thị.

Cụ thể là số liệu CDR cho phép biết địa điểm (khá chính xác) của một sim điện thoại di động gần như 24/7 (trừ khi điện thoại bị tắt hoặc ngoài vùng phủ sóng). Vì phần lớn dân đô thị có điện thoại di động nên có thể sử dụng số liệu CDR trong quá khứ (historical data) để ước lượng các dòng giao thông trong thành phố vào các giờ cao điểm trong ngày, từ đó có thể lên kế hoạch phân luồng và điều khiển tín hiệu giao thông để giảm thiểu kẹt xe. Thậm chí có thể đưa ra khuyến cáo người dân ở phường X, quận Y muốn đi sang quận Z vào 7AM thứ Hai nên đi theo đường nào. Đây là một bài toán optimization rất điển hình.

Với số liệu CDR theo thời gian thực, các điểm đang hoặc có khả năng sẽ kẹt xe được tính toán và thông báo về cho cơ quan quản lý giao thông để một phần mềm đưa ra các phương án giải quyết ngay tức khắc. Ví dụ gửi tin nhắn cho những xe đang đi về phía nút kẹt xe đó cảnh báo và hướng dẫn lái xe chuyển sang một đường đi khác. Tất nhiên khai thác dữ liệu CDR thời gian thực phức tạp hơn và đòi hỏi phải đầu tư thêm phần cứng, nhưng hiệu quả chống kẹt xe sẽ cao hơn.

Cho dù sử dụng số liệu CDR lịch sử hay thời gian thực, cũng giống như trường hợp chống Ebola ở châu Phi, một khó khăn lớn là phải thuyết phục các công ty điện thoại chia sẻ số liệu. VN có một thuận lợi là các nhà mạng lớn đều là công ty nhà nước nên chính phủ có thể can thiệp để họ cung cấp số liệu. Một phương án khác là một/vài bạn doanh nhân trẻ nào đó mở startup, đến đàm phán với các công ty điện thoại mua lại số liệu của họ rồi bán dịch vụ traffic planning (qua app) cho người dân và doanh nghiệp (vd taxi, bus).
http://www.economist.com/news/leaders/21627623-mobile-phone-records-are-invaluable-tool-combat-ebola-they-should-be-made-available