Chỉ trừ New York và Philadelphia, giá dịch vụ UberX ở tất cả các thành phố lớn của Mỹ rẻ hơn giá taxi thông thường. Nếu tính cả phí credit card mà các công ty taxi có thể thu thêm và tiền tip cho tài xế thì Uber luôn rẻ hơn so với taxi. Ở VN mới chỉ có UberBlack (cao cấp hơn UberX) mà theo thông tin báo chí giá đã rẻ hơn taxi. Vậy tại sao giá dịch vụ Uber lại rẻ như vậy?
Hai lý do dễ thấy nhất là (a) công nghệ Uber tốt hơn nên tiết kiệm fixed cost hơn, (b) Uber phá vỡ rào cản monopoly của giới taxi thông thường (một phần nhờ vào (a)). Tuy nhiên theo tôi còn 2 lý do nữa mà ít người để ý.
Lý do thứ ba (c) là Uber được trợ giá. Có thể thấy thay vì phải trang bị tổng đài và bộ đàm cho các xe, Uber tận dụng ngay hệ thống viễn thông di động cho hoạt động điều hành xe của mình. Điều này giống như Skype, Viber sử dụng hạ tầng Internet và viễn thông để cung câp dịch vụ điện thoại miễn phí. Như vậy Uber đã được các hãng viễn thông "piggyback", hay nói cách khác được "trợ giá" gián tiếp từ các công ty đó.
Nhưng dịch vụ viễn thông và smartphone chưa đủ. Tối quan trọng với Uber là hệ thống GPS của bộ QP Mỹ, nếu không có hệ thống này mô hình kinh doanh của Uber không thể hoạt động được hoặc sẽ không hơn gì các hãng taxi truyền thống. Sử dụng GPS miễn phí cũng là một dạng được trợ giá, dù tất nhiên vẫn phải dựa vào lý do (a) bên trên.
Một hình thức trợ giá thứ ba rất tinh vi là từ các investor đã và sẽ đầu tư vào Uber. Vòng đầu tư gần đây nhất Uber được đánh giá 40 tỷ USD, tăng gấp đôi sau 6 tháng. Uber nhận được 1.2 tỷ USD cho vòng đầu tư này và tuyên bố sẽ sử dụng số tiền đó để mở rộng thị trường. Như đã phân tích ở trên, Uber hầu như không cần đầu tư thêm gì cho công nghệ, App đã viết rồi, hệ thống viễn thông đã có các công ty telecom lo, GPS đã được chính phủ Mỹ đầu tư, cùng lắm khi mở rộng thị trường Uber chỉ phải mua thêm server và băng thông. Như vậy 1.2 tỷ đó chủ yếu chi cho PR/marketing và một số chi phí pháp lý.
Tôi đoán phần lớn số tiền 1.2 tỷ đó được sử dụng trợ giá trực tiếp cho khách hàng của Uber, đặc biệt ở các thành phố mới triển khai dịch vụ. Hợp đồng giữa Uber và các tài xế thế nào không được công bố, nhưng có thông tin một tài xế Uber ở Úc được trợ giá 15 AUD cho một cuốc chạy xe bất kể hóa đơn thanh toán bao nhiêu. Những hình thức khuyến mãi rất lớn của Uber cho khách hàng cũng là một dạng trợ giá trực tiếp.
Sở dĩ Uber sẽ tiếp tục trợ giá để phát triển thị trường vì giá trị của nó (valuation) hiện tại được đánh giá bằng số user (hay số lượng xe, số thành phố có dịch vụ) chứ không phải profit. Bởi vậy các founder và private investor của Uber sẽ muốn bành trướng thị trường càng nhanh càng tốt bất kể thua lỗ vì tốc độ tăng valuation đang rất cao. Có thể nói đây là một dạng bubble hay thậm chí Ponzi-game. Chừng nào investor vẫn tiếp tục xếp hàng đầu tư vào Uber, giá dịch vụ này vẫn sẽ tiếp tục rẻ hơn của taxi truyền thống.
Tôi sẽ viết tiếp về lý do thứ tư (d) trong entry tới.
http://www.businessinsider.com.au/uber-vs-taxi-pricing-by-city-2014-10
Cảm ơn bài viết của anh. Nhờ bài phân tích tôi biết được Thêm thông tin cốt lõi của dịch vụ này. Trước kia chỉ nhìn nhận thấy nó là một dịch vụ giá rẻ, đáng tin cậy.
ReplyDeleteCám ơn anh về bài viết! Anh có danh sách Investors của Uber không nhỉ?! Rất tò mò về mô hình này! Đầy cảm hứng và mang tính cách mang lớn!
ReplyDeleteTheo anh Giang thì trong 4 yếu tố (yếu tố thứ 4 chưa nêu ra) thì yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất? Các hãng taxi chắc cũng muốn tìn ra nguyên nhân sâu xa để có những thay đổi cho phù hợp. Nếu ví von 1 cách vui vui thì các anh hùng trong giới võ lâm đang có sự cân bằng ôn hoà, bỗng xuất hiện anh UBER với 1 tuyệt chiêu đánh bại các đối thủ khiến cho các bậc hảo hán hoang mang, và 0 biết độc chiêu đó là gì. :)
ReplyDeleteNếu anh Giang xếp Uber vào một dạng bubble thì các công ty công nghệ khác cũng vậy, ví dụ như valuation Facebook khi IPO cũng dựa trên số lượng user. Tuy nhiên, có một điều em thắc mắc là các investors khi đầu tư vào công ty công nghệ, họ sử dụng crowd-valuation model ntn? Tại sao Ratuken định giá Viber có 900 triệu USD, còn Facebook lại định giá Whatsapp 19 tỷ?
ReplyDeleteThai Tuan Anh Tôi nghĩ (a) quan trọng nhất, nó là tiền đề để Uber có thể có (b-c-d).
ReplyDeletegiang nguyen Tôi không rõ, và chắc chỉ có insider mới biết họ sử dụng mô hình nào khi làm valuation. Có một điểm cần phân biệt giữa VC investor và những buyer như FB, GG. Nhóm sau mua startup nhiều khi không hẳn vì sản phẩm mà vì customer base.
ReplyDelete