Tiếp tục "chê bai" các thành tựu của dân tộc Trung Hoa :-)
Một thành tựu khác mà người TQ rất tự hào là họ đã phát minh ra tiền giấy đầu tiên. Tính chất quan trọng nhất của tiền giấy nằm ở chỗ nó là "fiat money", nghĩa là đồng tiền không có "intrinsic value" mà chỉ được lưu hành vì lòng tin của mọi người vào giá trị của nó, khác với các đồng tiền vàng, tiền bạc có giá trị tự thân từ vật liệu làm ra chúng.
Lòng tin của mọi người vào một đồng tiền "fiat money" có từ 2 cách: (i) uy tín của nhà phát hành, và (ii) sự cưỡng ép của nhà nước. Tất cả các đồng tiền hiện đại đều theo cách (ii) nhưng các đồng tiền giấy đầu tiên, không chỉ ở TQ, theo cách (i). Xuất phát điểm của những đồng tiền đó là các tờ chứng chỉ do các nhà buôn lớn hay các chủ nợ uy tín phát hành để thay cho việc một lượng tiền kim loại (vàng/bạc) nặng nề phải vận chuyển đi xa.
Sự ra đời của tiền giấy thời đó là một phát minh công nghệ tương tự như phát minh Bitcoin bây giờ. Bước phát triển công nghệ tiếp theo sau khi "fiat money" ra đời là "fractional reserve banking", nền tảng của hệ thống ngân hàng hiện tại. Fractional reserve banking và hình thái công ty limited liability, như tôi đã từng viết trên blog, có lẽ là hai phát kiến quan trọng nhất cho sự phát triển của CNTB. TQ phát minh ra tiền giấy vài thế kỷ trước châu Âu nhưng dừng lại ở đó mà không nghĩ ra fractional reserve banking như giới "tài phiệt" Venice, hệt như hạm đội Trịnh Hòa bị đốt tàu và TQ không bao giờ phát triển hàng hải nữa kể từ những hải trình đó.
Thiếu vắng một hệ thống tài chính hiệu quả, bao gồm cả ngân hàng, bảo hiểm, thị trường chứng khoán, có thể là một nguyên nhân quan trọng làm nền kinh tế TQ từ thế kỷ 14-15 bắt đầu tụt dần so với châu Âu. Phát minh ra tiền giấy/la bàn đầu tiên nhưng cuối cùng TQ lại phải học lại công nghệ tài chính/hàng hải từ các nước phương Tây.
PS. Bài báo link bên dưới không liên quan gì đến TQ nhưng đưa ra một lập luận quan trọng: sự phát minh ra tiền đã thúc đẩy quá trình chuyên môn hóa trong thời gian đầu của lịch sử nhân loại. Nếu tiền không được phát minh ra nhân loại có lẽ đã không được văn minh như ngày nay.
http://news.nationalgeographic.com/2017/03/money-human-origins-journey-humankind/
http://news.nationalgeographic.com/2017/03/money-human-origins-journey-humankind/
Thursday, March 30, 2017
Sunday, March 26, 2017
Tôi mới (viết) trả lời phỏng vấn của bạn Bùi Ngọc Hải về vấn đề vỉa hè.
Tôi mới (viết) trả lời phỏng vấn của bạn Bùi Ngọc Hải về vấn đề vỉa hè. Dưới đây là bản gốc chưa được edit, còn bản "sạch" trong link bên dưới.
1.Thưa ông, việc xử lý vi phạm vỉa hè được dư luận cho là cần thiết, nhưng sau đó việc khai thác vỉa hè thế nào cho hiệu quả, thì lại có những góc nhìn đa chiều, thậm chí trái ngược. Nhiều ý kiến cho rằng không nên dung túng cho một nền kinh tế vỉa hè khiến đô thị nhếch nhác, nông thôn hoá. Những người khác thì nói nếu nói không với kinh tế vỉa hè là đi ngược với quan điểm của ngay cả những nước văn minh nhất thế giới. Quan điểm của cá nhân ông thế nào?
GL: Tôi không thích thuật ngữ "kinh tế vỉa hè", đúng ra ở VN nó bao gồm "kinh tế mặt tiền" và "kinh tế hàng rong" là hai loại hình/hoạt động kinh tế rất khác nhau. Kinh tế mặt tiền xuất phát từ đặc thù văn hóa/lịch sử mà đặc biệt là "văn hoá xe máy" của người Việt và sự yếu kém trong qui hoạch/quản lý đô thị của chính quyền. Kinh tế hàng rong là một phần tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế ở các nước nghèo. Những nước phát triển dù cố gắng nứu kéo một vài hoạt động kinh tế/văn hoá trên vỉa hè thực ra chỉ là một hình thức hoài niệm quá khứ, không nước nào thực sự muốn phát triển hoạt động bán hàng rong như là một cứu cánh cho người nghèo.
Cá nhân tôi mong muốn đô thị VN trong tương lai sạch sẽ, thoáng đãng, người nghèo VN có công ăn việc làm ổn định để không phải bám vào vỉa hè kiếm sống. Nhưng tôi hiểu giấc mơ này cần phải có thời kỳ quá độ để kinh tế có thời gian phát triển, để nhà nước có thể xây dựng một hệ thống an sinh xã hội tốt mà trước hết đội ngũ công chức phải trong sạch và có năng lực quản lý xã hội. Do vậy ở thời điểm hiện tại vỉa hè nói riêng và các hạ tầng đô thị nói chung vẫn cần phải được sử dụng một cách hợp lý và công bằng chứ chúng ta chưa thể "chơi sang" chỉ dành vỉa hè cho người đi bộ.
2.Kinh tế vỉa hè là một ảo giác - những người bảo vệ quan điểm này có những dẫn chứng rõ ràng: Trước khi có những vỉa hè mới, những người buôn thúng bán mẹt, sống bám vỉa hè đã ở đâu? Khi chưa có vỉa hè, họ đâu có chết? Với một nền kinh tế như Việt Nam, kinh tế vỉa hè có phải là một ảo giác.
GL: Tôi không hiểu khái niệm "ảo giác" bạn đề cập đến là gì. Kinh tế hàng rong có từ bao đời nay và rất thực, từ những người bán tò he, hàn xoong hàn nồi ở các làng quê đến những xe hủ tiếu, người bán vé số ở các đô thị. Đó là những hoạt động kinh tế có thật, tạo ra công ăn việc làm, không trực tiếp thì cũng gián tiếp đóng góp vào GDP, góp phần xoá đói giảm nghèo cho những tầng lớp dưới cùng trong xã hội. Quá trình phát triển kinh tế của một nước nghèo như VN luôn đi đôi với làn sóng di dân từ nông thôn ra thành thị, đồng nghĩa với hoạt động kinh tế hàng rong sẽ gia tăng. Vỉa hè và các hạ tầng đô thị khác sẽ phải gánh thêm các hoạt động này cho đến khi nào cơ hội việc làm trong khu vực kinh tế chính thức đủ lớn hút bớt nhân lực khỏi khu vực kinh tế hàng rong của di dân và dân nghèo thành thị.
Cho đến lúc đó việc ngăn cấm các hoạt động kinh tế hàng rong vừa không hiệu quả vừa thiếu công bằng. Không hiệu quả không chỉ ở khía cạnh "bắt cóc bỏ đĩa", nghĩa là khi chính quyền vừa quay đi thì hoạt động kinh tế hàng rong sẽ quay trở lại, mà còn về mặt sử dụng tài nguyên một cách hợp lý cho nền kinh tế. Vỉa hè bị các bà buôn thúng bán mẹt, các bác xe ôm đợi khách, các em bé đánh giày chiếm dụng chắc chắn sẽ chật chội, nhếch nhác hơn nhưng nếu tước đi cái "công cụ sản xuất" đó của họ chỉ để phục vụ cho một số người dân và du khách đi bộ thì phần "giá trị gia tăng" của vỉa hè mang lại cho xã hội chắc chắn sẽ giảm đi đáng kể. Giải pháp triệt để cho kinh tế hàng rong (cũng như để giúp tầng lớp lao động nghèo cải thiện cuộc sống) không phải là cấm họ không được sử dụng vỉa hè mà là thay thế "công cụ sản xuất" đó bằng những nhà xưởng, máy móc, và các khoá đào tạo để người nghèo có một nghề nghiệp chuyên môn nào đó có thu nhập cao hơn buôn bán trên vỉa hè. Tất nhiên nhà nước không cần và không thể ôm đồm hết trách nhiệm này, nên để một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa và lành mạnh đảm nhận.
Về mặt công bằng, những thị dân phàn nàn về vỉa hè bị người ngoại tỉnh chiếm dụng nên nhớ rằng vỉa hè không chỉ dành cho những người có hộ khẩu thành phố. Nếu có một cuộc trưng cầu dân ý cấm hay không hoạt động hàng rong tôi tin phe "văn minh" bấm iPhone nhoay nhoáy lên Facebook hàng ngày không thể đông hơn giới cần lao đang bám vỉa hè kiếm sống, chưa kể những bà mẹ già, con nhỏ ở quê mong ngóng những đồng tiền còm cõi hàng tháng gửi về. Một xã hội công bằng không phải cào bằng mọi thứ nhưng ít nhất những tài sản chung như vỉa hè phải được chia sẻ cho mọi đối tượng, mà tầng lớp thiệt thòi nhất phải được ưu tiên trước nhất. Cấm hàng rong để trả lại "công năng" của vỉa hè mà người Pháp đã gán cho nó hơn trăm năm trước là một trong những cách nhanh nhất xoá bỏ nguyên lý "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, quyền mưu cầu hạnh phúc" mà chính quyền này đăt ra khi đuổi người Pháp đi.
Nói như vậy không có nghĩa tôi phản đối việc lập lại trật tự trên vỉa hè. Thật ra điều này cần thiết để chấn chỉnh và giảm dần nền "kinh tế mặt tiền", là khía cạnh mà tôi cho rằng không có lợi cho sự phát triển của đất nước. Khác với các hoạt động hàng rong, kinh tế mặt tiền thường đi đôi với chiếm dụng một phần vỉa hè một cách trái phép và không công bằng. Vỉa hè không còn chỗ cho người đi bộ chủ yếu vì bị các quán nhậu, cửa hàng thời trang, tiệm tạp hóa... lấn chiếm kinh doanh và giữ xe máy cho khách, tất nhiên với sự dung túng của chính quyền địa phương. Về khía cạnh kinh tế học, sự tiện lợi cho khách hàng (đi xe máy) và một phần lợi nhuận cho những chủ kinh doanh ở mặt tiền các tuyến phố tạo ra "negative externality" cho xã hội. Văn hóa xe máy và kinh tế mặt tiền tạo ra một "bad equilibrium": người dân chuộng xe máy một phần vì nó thuận tiện cho việc mua bán trên vỉa hè, ngược lại khách hàng đi xe máy khuyến khích hàng quán nằm dọc theo các tuyến phố chứ không tập trung vào các khu shopping. Chấn chỉnh vỉa hè sẽ giúp giảm nền kinh tế mặt tiền đồng thời khuyến khích người dân giảm lệ thuộc vào xe máy.
Tất nhiên dỡ bỏ các công trình lấn chiếm vỉa hè trái phép phải theo đúng luật, đúng trình tự và nhất là phải nghiêm khắc lâu dài chứ không chỉ với vài "chiến dịch" đập phá nặng tính PR cho chính quyền và "ghi điểm" cho vài quan chức. Đành rằng cần phải có những lãnh đạo dám làm dám chịu trách nhiệm nhưng một xã hội sẽ phát triển bền vững hơn khi có một hệ thống qui pháp nghiêm minh, hiệu quả, hợp lý, chứ không phải dựa vào một vài Bao Công hay Lý Quang Diệu nào đó. Nếu vì những lý do kinh tế xã hội trước mắt mà một phần vỉa hè phải tạm thời trưng dụng, chính quyền cần công khai minh bạch những ngoại lệ đó và nhất là nguồn thu từ các đối tượng được sử dụng. Bức xúc của người dân về việc một số quan chức địa phương "ăn chia" với các hàng quán lấn chiếm vỉa hè lớn hơn nhiều so với bức xúc không còn chỗ đi bộ.
3.Singgapore, Hongkong thường được viện dẫn như một mô hình lý tưởng cho quản lý đô thị cho Việt Nam học hỏi. Người ta cũng nói đến việc, với rất nhiều nước Châu Á, ngay từ khi quy hoạch đô thị đã phải tính đến những không gian dành cho hàng rong, ngô nướng, bắp luộc ở vỉa hè và lòng đường vì đây là một phần của bản sắc và tập tính văn hoá.
Là một người đã sống nhiều năm ở Việt Nam lại có điều kiện sinh sống, quan sát ở nước ngoài, ông thấy những hướng nhìn trên có điều gì nên lưu ý?
GL: Với tôi Singapore, Hong Kong hay nhiều quốc gia khác đáng ngưỡng mộ không phải vì họ qui hoạch vỉa hè nói riêng và đô thị nói chung rất tốt. Qui hoạch chỉ là một phần, nhất là mỗi thành phố có đặc điểm kinh tế, văn hoá, khí hậu khác nhau nên qui hoạch không thể giống nhau, điều quan trọng là sự kỷ cương của nền hành chính của họ khi thực thi các ý tưởng qui hoạch. Tôi nghĩ các kiến trúc sư VN thừa biết phải thiết kế vỉa hè thế nào để vừa tiện lợi vừa giữ gìn được bản sắc văn hoá của mỗi thành phố, vỉa hè Hà Nội chắc chắn phải khác Sài Gòn, Huế phải khác Cần Thơ. Tất nhiên học hỏi kinh nghiệm các thành phố trên thế giới là điều nên làm nhưng hãy tin vào năng lực của các chuyên gia Việt.
4.Với tư cách một người dân bình thường, ông sợ nhất điều gì từ cái vỉa hè của Việt Nam và ông mong muốn bộ mặt mới của vỉa hè Việt Nam sẽ như thế nào?
GL: Tuổi thơ tôi gắn liền với vỉa hè, thời mà trẻ con còn nhảy dây, đánh khăng, đánh đáo trên đó. Trẻ con bây giờ đã thay đổi và vỉa hè cũng vậy. Với nhiều người những thay đổi đó theo chiều hướng xấu đi, với tôi đó là xu thế kinh tế xã hội không tránh khỏi. Hãy để trẻ em và vỉa hè lớn lên/phát triển trong thời đại của chúng, nhiệm vụ của "người lớn" chúng ta với cả trẻ con lẫn vỉa hè là hãy sống lương thiện, đúng pháp luật, đúng lương tâm. Hãy đừng xả rác ra vỉa hè nếu bạn là một người đi đường, đừng lấn chiếm vỉa hè nếu bạn là một chủ quán mặt tiền, đừng ăn chia với những người lấn chiếm nếu bạn là quan chức. Điều tôi sợ nhất là trên vỉa hè càng ngày càng ít người lương thiện đi lại mà lý do không phải vì nó bị lấn chiếm, nhếch nhác, bẩn thỉu.
http://soha.vn/ong-le-hong-giang-via-he-viet-nam-kinh-te-mat-tien-va-kinh-te-hang-rong-20170320145056714.htm
http://soha.vn/ong-le-hong-giang-via-he-viet-nam-kinh-te-mat-tien-va-kinh-te-hang-rong-20170320145056714.htm
1.Thưa ông, việc xử lý vi phạm vỉa hè được dư luận cho là cần thiết, nhưng sau đó việc khai thác vỉa hè thế nào cho hiệu quả, thì lại có những góc nhìn đa chiều, thậm chí trái ngược. Nhiều ý kiến cho rằng không nên dung túng cho một nền kinh tế vỉa hè khiến đô thị nhếch nhác, nông thôn hoá. Những người khác thì nói nếu nói không với kinh tế vỉa hè là đi ngược với quan điểm của ngay cả những nước văn minh nhất thế giới. Quan điểm của cá nhân ông thế nào?
GL: Tôi không thích thuật ngữ "kinh tế vỉa hè", đúng ra ở VN nó bao gồm "kinh tế mặt tiền" và "kinh tế hàng rong" là hai loại hình/hoạt động kinh tế rất khác nhau. Kinh tế mặt tiền xuất phát từ đặc thù văn hóa/lịch sử mà đặc biệt là "văn hoá xe máy" của người Việt và sự yếu kém trong qui hoạch/quản lý đô thị của chính quyền. Kinh tế hàng rong là một phần tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế ở các nước nghèo. Những nước phát triển dù cố gắng nứu kéo một vài hoạt động kinh tế/văn hoá trên vỉa hè thực ra chỉ là một hình thức hoài niệm quá khứ, không nước nào thực sự muốn phát triển hoạt động bán hàng rong như là một cứu cánh cho người nghèo.
Cá nhân tôi mong muốn đô thị VN trong tương lai sạch sẽ, thoáng đãng, người nghèo VN có công ăn việc làm ổn định để không phải bám vào vỉa hè kiếm sống. Nhưng tôi hiểu giấc mơ này cần phải có thời kỳ quá độ để kinh tế có thời gian phát triển, để nhà nước có thể xây dựng một hệ thống an sinh xã hội tốt mà trước hết đội ngũ công chức phải trong sạch và có năng lực quản lý xã hội. Do vậy ở thời điểm hiện tại vỉa hè nói riêng và các hạ tầng đô thị nói chung vẫn cần phải được sử dụng một cách hợp lý và công bằng chứ chúng ta chưa thể "chơi sang" chỉ dành vỉa hè cho người đi bộ.
2.Kinh tế vỉa hè là một ảo giác - những người bảo vệ quan điểm này có những dẫn chứng rõ ràng: Trước khi có những vỉa hè mới, những người buôn thúng bán mẹt, sống bám vỉa hè đã ở đâu? Khi chưa có vỉa hè, họ đâu có chết? Với một nền kinh tế như Việt Nam, kinh tế vỉa hè có phải là một ảo giác.
GL: Tôi không hiểu khái niệm "ảo giác" bạn đề cập đến là gì. Kinh tế hàng rong có từ bao đời nay và rất thực, từ những người bán tò he, hàn xoong hàn nồi ở các làng quê đến những xe hủ tiếu, người bán vé số ở các đô thị. Đó là những hoạt động kinh tế có thật, tạo ra công ăn việc làm, không trực tiếp thì cũng gián tiếp đóng góp vào GDP, góp phần xoá đói giảm nghèo cho những tầng lớp dưới cùng trong xã hội. Quá trình phát triển kinh tế của một nước nghèo như VN luôn đi đôi với làn sóng di dân từ nông thôn ra thành thị, đồng nghĩa với hoạt động kinh tế hàng rong sẽ gia tăng. Vỉa hè và các hạ tầng đô thị khác sẽ phải gánh thêm các hoạt động này cho đến khi nào cơ hội việc làm trong khu vực kinh tế chính thức đủ lớn hút bớt nhân lực khỏi khu vực kinh tế hàng rong của di dân và dân nghèo thành thị.
Cho đến lúc đó việc ngăn cấm các hoạt động kinh tế hàng rong vừa không hiệu quả vừa thiếu công bằng. Không hiệu quả không chỉ ở khía cạnh "bắt cóc bỏ đĩa", nghĩa là khi chính quyền vừa quay đi thì hoạt động kinh tế hàng rong sẽ quay trở lại, mà còn về mặt sử dụng tài nguyên một cách hợp lý cho nền kinh tế. Vỉa hè bị các bà buôn thúng bán mẹt, các bác xe ôm đợi khách, các em bé đánh giày chiếm dụng chắc chắn sẽ chật chội, nhếch nhác hơn nhưng nếu tước đi cái "công cụ sản xuất" đó của họ chỉ để phục vụ cho một số người dân và du khách đi bộ thì phần "giá trị gia tăng" của vỉa hè mang lại cho xã hội chắc chắn sẽ giảm đi đáng kể. Giải pháp triệt để cho kinh tế hàng rong (cũng như để giúp tầng lớp lao động nghèo cải thiện cuộc sống) không phải là cấm họ không được sử dụng vỉa hè mà là thay thế "công cụ sản xuất" đó bằng những nhà xưởng, máy móc, và các khoá đào tạo để người nghèo có một nghề nghiệp chuyên môn nào đó có thu nhập cao hơn buôn bán trên vỉa hè. Tất nhiên nhà nước không cần và không thể ôm đồm hết trách nhiệm này, nên để một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa và lành mạnh đảm nhận.
Về mặt công bằng, những thị dân phàn nàn về vỉa hè bị người ngoại tỉnh chiếm dụng nên nhớ rằng vỉa hè không chỉ dành cho những người có hộ khẩu thành phố. Nếu có một cuộc trưng cầu dân ý cấm hay không hoạt động hàng rong tôi tin phe "văn minh" bấm iPhone nhoay nhoáy lên Facebook hàng ngày không thể đông hơn giới cần lao đang bám vỉa hè kiếm sống, chưa kể những bà mẹ già, con nhỏ ở quê mong ngóng những đồng tiền còm cõi hàng tháng gửi về. Một xã hội công bằng không phải cào bằng mọi thứ nhưng ít nhất những tài sản chung như vỉa hè phải được chia sẻ cho mọi đối tượng, mà tầng lớp thiệt thòi nhất phải được ưu tiên trước nhất. Cấm hàng rong để trả lại "công năng" của vỉa hè mà người Pháp đã gán cho nó hơn trăm năm trước là một trong những cách nhanh nhất xoá bỏ nguyên lý "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, quyền mưu cầu hạnh phúc" mà chính quyền này đăt ra khi đuổi người Pháp đi.
Nói như vậy không có nghĩa tôi phản đối việc lập lại trật tự trên vỉa hè. Thật ra điều này cần thiết để chấn chỉnh và giảm dần nền "kinh tế mặt tiền", là khía cạnh mà tôi cho rằng không có lợi cho sự phát triển của đất nước. Khác với các hoạt động hàng rong, kinh tế mặt tiền thường đi đôi với chiếm dụng một phần vỉa hè một cách trái phép và không công bằng. Vỉa hè không còn chỗ cho người đi bộ chủ yếu vì bị các quán nhậu, cửa hàng thời trang, tiệm tạp hóa... lấn chiếm kinh doanh và giữ xe máy cho khách, tất nhiên với sự dung túng của chính quyền địa phương. Về khía cạnh kinh tế học, sự tiện lợi cho khách hàng (đi xe máy) và một phần lợi nhuận cho những chủ kinh doanh ở mặt tiền các tuyến phố tạo ra "negative externality" cho xã hội. Văn hóa xe máy và kinh tế mặt tiền tạo ra một "bad equilibrium": người dân chuộng xe máy một phần vì nó thuận tiện cho việc mua bán trên vỉa hè, ngược lại khách hàng đi xe máy khuyến khích hàng quán nằm dọc theo các tuyến phố chứ không tập trung vào các khu shopping. Chấn chỉnh vỉa hè sẽ giúp giảm nền kinh tế mặt tiền đồng thời khuyến khích người dân giảm lệ thuộc vào xe máy.
Tất nhiên dỡ bỏ các công trình lấn chiếm vỉa hè trái phép phải theo đúng luật, đúng trình tự và nhất là phải nghiêm khắc lâu dài chứ không chỉ với vài "chiến dịch" đập phá nặng tính PR cho chính quyền và "ghi điểm" cho vài quan chức. Đành rằng cần phải có những lãnh đạo dám làm dám chịu trách nhiệm nhưng một xã hội sẽ phát triển bền vững hơn khi có một hệ thống qui pháp nghiêm minh, hiệu quả, hợp lý, chứ không phải dựa vào một vài Bao Công hay Lý Quang Diệu nào đó. Nếu vì những lý do kinh tế xã hội trước mắt mà một phần vỉa hè phải tạm thời trưng dụng, chính quyền cần công khai minh bạch những ngoại lệ đó và nhất là nguồn thu từ các đối tượng được sử dụng. Bức xúc của người dân về việc một số quan chức địa phương "ăn chia" với các hàng quán lấn chiếm vỉa hè lớn hơn nhiều so với bức xúc không còn chỗ đi bộ.
3.Singgapore, Hongkong thường được viện dẫn như một mô hình lý tưởng cho quản lý đô thị cho Việt Nam học hỏi. Người ta cũng nói đến việc, với rất nhiều nước Châu Á, ngay từ khi quy hoạch đô thị đã phải tính đến những không gian dành cho hàng rong, ngô nướng, bắp luộc ở vỉa hè và lòng đường vì đây là một phần của bản sắc và tập tính văn hoá.
Là một người đã sống nhiều năm ở Việt Nam lại có điều kiện sinh sống, quan sát ở nước ngoài, ông thấy những hướng nhìn trên có điều gì nên lưu ý?
GL: Với tôi Singapore, Hong Kong hay nhiều quốc gia khác đáng ngưỡng mộ không phải vì họ qui hoạch vỉa hè nói riêng và đô thị nói chung rất tốt. Qui hoạch chỉ là một phần, nhất là mỗi thành phố có đặc điểm kinh tế, văn hoá, khí hậu khác nhau nên qui hoạch không thể giống nhau, điều quan trọng là sự kỷ cương của nền hành chính của họ khi thực thi các ý tưởng qui hoạch. Tôi nghĩ các kiến trúc sư VN thừa biết phải thiết kế vỉa hè thế nào để vừa tiện lợi vừa giữ gìn được bản sắc văn hoá của mỗi thành phố, vỉa hè Hà Nội chắc chắn phải khác Sài Gòn, Huế phải khác Cần Thơ. Tất nhiên học hỏi kinh nghiệm các thành phố trên thế giới là điều nên làm nhưng hãy tin vào năng lực của các chuyên gia Việt.
4.Với tư cách một người dân bình thường, ông sợ nhất điều gì từ cái vỉa hè của Việt Nam và ông mong muốn bộ mặt mới của vỉa hè Việt Nam sẽ như thế nào?
GL: Tuổi thơ tôi gắn liền với vỉa hè, thời mà trẻ con còn nhảy dây, đánh khăng, đánh đáo trên đó. Trẻ con bây giờ đã thay đổi và vỉa hè cũng vậy. Với nhiều người những thay đổi đó theo chiều hướng xấu đi, với tôi đó là xu thế kinh tế xã hội không tránh khỏi. Hãy để trẻ em và vỉa hè lớn lên/phát triển trong thời đại của chúng, nhiệm vụ của "người lớn" chúng ta với cả trẻ con lẫn vỉa hè là hãy sống lương thiện, đúng pháp luật, đúng lương tâm. Hãy đừng xả rác ra vỉa hè nếu bạn là một người đi đường, đừng lấn chiếm vỉa hè nếu bạn là một chủ quán mặt tiền, đừng ăn chia với những người lấn chiếm nếu bạn là quan chức. Điều tôi sợ nhất là trên vỉa hè càng ngày càng ít người lương thiện đi lại mà lý do không phải vì nó bị lấn chiếm, nhếch nhác, bẩn thỉu.
http://soha.vn/ong-le-hong-giang-via-he-viet-nam-kinh-te-mat-tien-va-kinh-te-hang-rong-20170320145056714.htm
http://soha.vn/ong-le-hong-giang-via-he-viet-nam-kinh-te-mat-tien-va-kinh-te-hang-rong-20170320145056714.htm
Cách đây khá lâu nhà báo Hoàng Hải Vân, có lẽ lấy thông tin từ một số tôn thất nhà Nguyễn, cho biết thời thế kỷ 19...
Cách đây khá lâu nhà báo Hoàng Hải Vân, có lẽ lấy thông tin từ một số tôn thất nhà Nguyễn, cho biết thời thế kỷ 19 VN đã có một số tàu chèo tay (do VN tự thiết kế và đóng) chạy nhanh hơn tàu phương Tây, có thể vượt đại dương đi tới Nhật, Hàn, và nhất là ra Hoàng Sa, Trường Sa thường xuyên. Lúc đó tôi nghi ngờ thông tin này vì cho rằng để tàu có thể đi được xa ra đại dương thì ngoài chuyện kỹ thuật đóng tàu phải tốt còn cần thêm kiến thức navigation mà quan trọng nhất là các bản đồ hàng hải. Cho đến giờ này tôi chưa thấy có bằng chứng cho thấy thời nhà Nguyễn VN đã có các bản đồ hàng hải chi tiết và chính xác ở Biển Đông chứ đừng nói gì sang tận Nhật và Hàn Quốc. Rất nhiều đảo ở TS-HS gọi theo tên do các nhà hàng hải phương Tây đặt chứ không có tên Việt.
Sau này đọc về các cuộc thám hiểm của Trịnh Hoà tôi cũng có thắc mắc tương tự. Nếu quả thực công nghệ hàng hải của TQ đầu thời nhà Minh đã phát triển như vậy thì tại sao TQ cũng có rất ít bản đồ hàng hải cổ chính xác và đáng tin cậy so với hàng hà sa số bản đồ của phương Tây vẽ từ thế kỷ 14-15, thậm chí từ thời Hy Lạp/La Mã? Tương tự như vậy dù người TQ luôn tự hào khoe họ là dân tộc đầu tiên phát minh ra la bàn và có kiến thức về thiên văn rất phát triển, tôi không thấy sách vở TQ nói về ứng dụng la bàn và thiên văn vào định vị trên biển hay trên đất liền. Không có khả năng định vị trên biển thì khả năng vượt đại dương rất khó, hạm đội Trịnh Hoà và các đoàn tàu buôn TQ dù có lớn thế nào đi nữa cũng chỉ dám đi men theo bở biển.
Cho nên tôi nghi ngờ năng lực hàng hải của cả VN và TQ trước khi được học từ phương Tây. Tất nhiên tôi không phải chuyên gia hàng hải cũng như cổ sử VN/TQ nên rất có thể sai, mong được các cao nhân chỉ giáo.
Sau này đọc về các cuộc thám hiểm của Trịnh Hoà tôi cũng có thắc mắc tương tự. Nếu quả thực công nghệ hàng hải của TQ đầu thời nhà Minh đã phát triển như vậy thì tại sao TQ cũng có rất ít bản đồ hàng hải cổ chính xác và đáng tin cậy so với hàng hà sa số bản đồ của phương Tây vẽ từ thế kỷ 14-15, thậm chí từ thời Hy Lạp/La Mã? Tương tự như vậy dù người TQ luôn tự hào khoe họ là dân tộc đầu tiên phát minh ra la bàn và có kiến thức về thiên văn rất phát triển, tôi không thấy sách vở TQ nói về ứng dụng la bàn và thiên văn vào định vị trên biển hay trên đất liền. Không có khả năng định vị trên biển thì khả năng vượt đại dương rất khó, hạm đội Trịnh Hoà và các đoàn tàu buôn TQ dù có lớn thế nào đi nữa cũng chỉ dám đi men theo bở biển.
Cho nên tôi nghi ngờ năng lực hàng hải của cả VN và TQ trước khi được học từ phương Tây. Tất nhiên tôi không phải chuyên gia hàng hải cũng như cổ sử VN/TQ nên rất có thể sai, mong được các cao nhân chỉ giáo.
Wednesday, March 15, 2017
The 25 most powerful militaries in the world
VN xếp hạng 17 về sức mạnh quân sự nhưng đứng đầu về tổng số active personnel, được định nghĩa là lính và dự bị. Ngược lại trong top 25 VN có không quân yếu nhất (289 máy bay so với 550 của Thailand hay 2900 của TQ) và ngân sách quốc phòng thấp nhất (3.36 tỷ USD).
https://www.businessinsider.com.au/the-worlds-most-powerful-militaries-2017-3
https://www.businessinsider.com.au/the-worlds-most-powerful-militaries-2017-3
Monday, March 13, 2017
Dành cho những ai thích toán.
Dành cho những ai thích toán. Vào website dưới đây bạn có thể tìm được một chuỗi số nào đó trong 200 triệu digit đầu tiên của số Pi. Ví dụ ngay tháng năm sinh của tôi (viết liền) xuất hiện ở vị trí 4638771 trong chuỗi thập phân (sau dấu phẩy của) Pi.
http://www.angio.net/pi/
http://www.angio.net/pi/
http://www.angio.net/pi/
http://www.angio.net/pi/
Sunday, March 12, 2017
Một bảng xếp hạng hiếm hoi VN xếp trên TQ về infrastructure.
Một bảng xếp hạng hiếm hoi VN xếp trên TQ về infrastructure.
https://www.businessinsider.com.au/australia-has-the-fastest-mobile-broadband-in-the-asia-pacific-faster-than-landline-2017-3
https://www.businessinsider.com.au/australia-has-the-fastest-mobile-broadband-in-the-asia-pacific-faster-than-landline-2017-3
https://www.businessinsider.com.au/australia-has-the-fastest-mobile-broadband-in-the-asia-pacific-faster-than-landline-2017-3
https://www.businessinsider.com.au/australia-has-the-fastest-mobile-broadband-in-the-asia-pacific-faster-than-landline-2017-3
Saturday, March 11, 2017
Wednesday, March 8, 2017
Đọc về các "mánh khóe" của giới ngân hàng trong giai đoạn 2010-2011 chi lãi ngoài vượt trần cho khách hàng nhớ lại...
Đọc về các "mánh khóe" của giới ngân hàng trong giai đoạn 2010-2011 chi lãi ngoài vượt trần cho khách hàng nhớ lại một bài trên blog về FX swap mà Goldman Sachs đã sử dụng để ngầm cho Hy Lạp vay tiền (http://kinhtetaichinh.blogspot.com.au/2010/02/fx-swap.html). Cách thức mà các ngân hàng VN mua rồi bán ngoại tệ chấp nhận lỗ tỷ giá để ngầm trả thêm lãi cho người gửi tiền thực chất cũng là một dạng FX swap hình thức để che giấu giao dịch thật. Trên blog hồi đó (2/2010) tôi cũng viết chắc giới ngân hàng VN không lạ gì mánh khóe kiểu này.
Tuy nhiên Hy Lạp và Goldman Sachs không bị ai "qui tội" gì liên quan đến vụ FX swap nói trên. Còn ở VN đã có không ít CEO và các lãnh đạo ngân hàng phải đi tù vì "vượt trần lãi suất" khi họ tìm cách cách "lách luật" trong hoàn cảnh NHNN điều hành chính sách sai lầm (i.e. bóp nghẹt thanh khoản trong hệ thống nhưng không thực hiện chức năng người cho vay cuối cùng). Tôi tin các nhà viết sử kinh tế VN trong tương lai sẽ có cái nhìn thông cảm hơn với các "tội đồ" ngân hàng hôm nay dù thực sự họ đã phạm "luật" của thời kinh tế thị trường định hướng XHCN.
http://www.thesaigontimes.vn/157721/%E2%80%9CCuoc-choi%E2%80%9D-tien-gui-cua-PetroVietnam-o-OceanBank.html
http://www.thesaigontimes.vn/157721/%E2%80%9CCuoc-choi%E2%80%9D-tien-gui-cua-PetroVietnam-o-OceanBank.html
Tuy nhiên Hy Lạp và Goldman Sachs không bị ai "qui tội" gì liên quan đến vụ FX swap nói trên. Còn ở VN đã có không ít CEO và các lãnh đạo ngân hàng phải đi tù vì "vượt trần lãi suất" khi họ tìm cách cách "lách luật" trong hoàn cảnh NHNN điều hành chính sách sai lầm (i.e. bóp nghẹt thanh khoản trong hệ thống nhưng không thực hiện chức năng người cho vay cuối cùng). Tôi tin các nhà viết sử kinh tế VN trong tương lai sẽ có cái nhìn thông cảm hơn với các "tội đồ" ngân hàng hôm nay dù thực sự họ đã phạm "luật" của thời kinh tế thị trường định hướng XHCN.
http://www.thesaigontimes.vn/157721/%E2%80%9CCuoc-choi%E2%80%9D-tien-gui-cua-PetroVietnam-o-OceanBank.html
http://www.thesaigontimes.vn/157721/%E2%80%9CCuoc-choi%E2%80%9D-tien-gui-cua-PetroVietnam-o-OceanBank.html
Tuesday, March 7, 2017
Tựa đề của bài xã luận này của TBKTSG rất "bắt mắt" nhưng không hẳn đúng.
Tựa đề của bài xã luận này của TBKTSG rất "bắt mắt" nhưng không hẳn đúng. Giá xăng ở hầu hết các nước luôn là tin quan trọng. Truyền thông, chính phủ, người tiêu dùng luôn để mắt đến thông tin này. Giới tài xế xe tải của Úc đã từng biểu tình vì giá xăng, chính phủ Indonesia đã từng méo mặt vì (bỏ trợ) giá xăng, kinh tế Mỹ cũng bị cho là dễ dàng rơi vào suy thoái nếu chi tiêu cho xăng dầu vượt quá 4% GDP. Giá xăng sẽ luôn là tin quan trọng ở VN bất kể các chính sách và thị trường xăng dầu thay đổi thế nào, chí ít cho đến khi các loại năng lượng tái tạo khác thay thế phần lớn nhu cầu xăng dầu.
Nhưng bỏ qua cái tựa, bài này có một thiếu sót lớn khi bàn về chính sách xăng dầu của VN. Theo tôi cải cách quan trọng nhất cho thị trường này là xóa bỏ độc quyền nhà nước trong các hoạt động kinh doanh/nhập khẩu/bán lẻ xăng dầu, và tất nhiên phải đi đôi với thả nổi giá bán lẻ. Thị trường này bị kìm hãm quá lâu với lý do an ninh quốc gia nhưng hãy thử nhìn sang thị trường viễn thông và hàng không, những ngành mà trước đây cũng chỉ có độc quyền nhà nước vì lý do tương tự. Hãy để thị trường quyết định sự lên xuống của giá xăng thay cho một vài quan chức ngồi phòng máy lạnh ở HN.
Tất nhiên thả nổi hoàn toàn cho thị trường không phải giải pháp hoàn hảo. Vẫn cần loại bỏ não trạng tận thu mọi thứ cho ngân sách nhà nước, vẫn cần minh bạch trong các chính sách thuế/phí môi trường như TBKTSG nêu ra. Nhà nước vẫn phải luôn giám sát để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Báo chí và các tổ chức dân sự cũng cần lên tiếng khi doanh nghiệp gian dối hay chèn ép người tiêu dùng, dù đó là những doanh nghiệp "khủng" cỡ như VinGroup hay Masan. Nhưng thị trường phải ở vị trí trung tâm chứ không phải nhà nước trong việc điều chỉnh giá xăng dầu.
http://www.thesaigontimes.vn/157451/De-gia-xang-khong-con-la-tin-quan-trong.html
http://www.thesaigontimes.vn/157451/De-gia-xang-khong-con-la-tin-quan-trong.html
Nhưng bỏ qua cái tựa, bài này có một thiếu sót lớn khi bàn về chính sách xăng dầu của VN. Theo tôi cải cách quan trọng nhất cho thị trường này là xóa bỏ độc quyền nhà nước trong các hoạt động kinh doanh/nhập khẩu/bán lẻ xăng dầu, và tất nhiên phải đi đôi với thả nổi giá bán lẻ. Thị trường này bị kìm hãm quá lâu với lý do an ninh quốc gia nhưng hãy thử nhìn sang thị trường viễn thông và hàng không, những ngành mà trước đây cũng chỉ có độc quyền nhà nước vì lý do tương tự. Hãy để thị trường quyết định sự lên xuống của giá xăng thay cho một vài quan chức ngồi phòng máy lạnh ở HN.
Tất nhiên thả nổi hoàn toàn cho thị trường không phải giải pháp hoàn hảo. Vẫn cần loại bỏ não trạng tận thu mọi thứ cho ngân sách nhà nước, vẫn cần minh bạch trong các chính sách thuế/phí môi trường như TBKTSG nêu ra. Nhà nước vẫn phải luôn giám sát để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Báo chí và các tổ chức dân sự cũng cần lên tiếng khi doanh nghiệp gian dối hay chèn ép người tiêu dùng, dù đó là những doanh nghiệp "khủng" cỡ như VinGroup hay Masan. Nhưng thị trường phải ở vị trí trung tâm chứ không phải nhà nước trong việc điều chỉnh giá xăng dầu.
http://www.thesaigontimes.vn/157451/De-gia-xang-khong-con-la-tin-quan-trong.html
http://www.thesaigontimes.vn/157451/De-gia-xang-khong-con-la-tin-quan-trong.html
Sunday, March 5, 2017
Báo cáo mới của ACCC về hoạt động của 4 sân bay lớn nhất Úc năm tài khoá 2015-2016.
Báo cáo mới của ACCC về hoạt động của 4 sân bay lớn nhất Úc năm tài khoá 2015-2016.
Trước đây tôi đã từng so sánh sân bay Brisbane với Tân Sơn Nhất. Trong khi Brisbane chỉ có 1 đường băng sân bay này phục vụ trên 22 triệu hành khách/năm, tương đương với TSN có 2 đường băng. Như vậy TSN quá tải chủ yếu vì năng lực điều hành và các phương tiện/hạ tầng phục vụ mặt đất (vd chỗ đậu máy bay) chứ không phải tại thiếu đường băng.
Một vài thống kê của sân bay Brisbane, kinh doanh sân bay lời rất lớn miễn là có vốn đầu tư ban đầu:
- Tổng lượng khách phục vụ: 22.7 triệu
- Doanh thu từ dịch vụ hàng không: 277.6 triệu AUD, tương đương 12.25 AUD/hành khách
- EBITA margin: 44.9%
- Doanh thu từ bãi đậu xe của sân bay: 89 triệu AUD (13.8% toàn bộ doanh thu của sân bay), EBITA margin 66.1%
Nếu TSN cũng thu phí đậu xe/phí ra vào sân bay cao như Brisbane (và đa số các sân bay khác trên thế giới) thì có lẽ một lượng đáng kể hành khách sẽ chuyển sang đi phương tiện giao thông công cộng, giảm tải cho giao thông bên ngoài sân bay. Ai có số liệu của TSN hay Nội Bài thử so sánh với Brisbane xem sao.
https://www.accc.gov.au/system/files/2015-16%20AMR%20revised%206%20March_0.pdf
https://www.accc.gov.au/system/files/2015-16%20AMR%20revised%206%20March_0.pdf
Trước đây tôi đã từng so sánh sân bay Brisbane với Tân Sơn Nhất. Trong khi Brisbane chỉ có 1 đường băng sân bay này phục vụ trên 22 triệu hành khách/năm, tương đương với TSN có 2 đường băng. Như vậy TSN quá tải chủ yếu vì năng lực điều hành và các phương tiện/hạ tầng phục vụ mặt đất (vd chỗ đậu máy bay) chứ không phải tại thiếu đường băng.
Một vài thống kê của sân bay Brisbane, kinh doanh sân bay lời rất lớn miễn là có vốn đầu tư ban đầu:
- Tổng lượng khách phục vụ: 22.7 triệu
- Doanh thu từ dịch vụ hàng không: 277.6 triệu AUD, tương đương 12.25 AUD/hành khách
- EBITA margin: 44.9%
- Doanh thu từ bãi đậu xe của sân bay: 89 triệu AUD (13.8% toàn bộ doanh thu của sân bay), EBITA margin 66.1%
Nếu TSN cũng thu phí đậu xe/phí ra vào sân bay cao như Brisbane (và đa số các sân bay khác trên thế giới) thì có lẽ một lượng đáng kể hành khách sẽ chuyển sang đi phương tiện giao thông công cộng, giảm tải cho giao thông bên ngoài sân bay. Ai có số liệu của TSN hay Nội Bài thử so sánh với Brisbane xem sao.
https://www.accc.gov.au/system/files/2015-16%20AMR%20revised%206%20March_0.pdf
https://www.accc.gov.au/system/files/2015-16%20AMR%20revised%206%20March_0.pdf
Wednesday, March 1, 2017
Đã không định viết gì về cái vụ "dở hơi" này nhưng một bạn link bài báo của Dân Trí (dịch từ RT của Nga) "ca ngợi"...
Đã không định viết gì về cái vụ "dở hơi" này nhưng một bạn link bài báo của Dân Trí (dịch từ RT của Nga) "ca ngợi" tài giảm nợ công của TT Trump chỉ sau 1 tháng nhậm chức nên phải viết vài lời.
Nếu (ban biên tập) Dân Trí chịu khó đọc WSJ hay Bloomberg, hai tờ báo chưa bị Trump liệt vào dạng "kẻ thù của nhân dân", thì có thể thấy bản tin RT này (và cái tweet của Trump) "dở hơi" như thế nào. Còn không hãy đọc bài dưới đây của Keith Hennessey, GS Stanford Business School, cựu giám đốc National Economic Council của TT Bush (con), để biết "sự thật" của vụ Trump-giảm-nợ-công là gì nhé.
Các bạn chịu khó vào link đọc bài của Hennessey, ở đây tôi chỉ lược dịch lại lời dặn dò của ông giáo sư này cho các sinh viên của mình:
... Trump có thể dễ dàng nói láo như vậy chứ các bạn đừng bao giờ đặt mình vào vị trí phải thanh minh cho một lập luận "thiểu năng trí tuệ" tương tự.
http://keithhennessey.com/2017/02/25/re-the-presidents-debt-tweet/
http://keithhennessey.com/2017/02/25/re-the-presidents-debt-tweet/
Nếu (ban biên tập) Dân Trí chịu khó đọc WSJ hay Bloomberg, hai tờ báo chưa bị Trump liệt vào dạng "kẻ thù của nhân dân", thì có thể thấy bản tin RT này (và cái tweet của Trump) "dở hơi" như thế nào. Còn không hãy đọc bài dưới đây của Keith Hennessey, GS Stanford Business School, cựu giám đốc National Economic Council của TT Bush (con), để biết "sự thật" của vụ Trump-giảm-nợ-công là gì nhé.
Các bạn chịu khó vào link đọc bài của Hennessey, ở đây tôi chỉ lược dịch lại lời dặn dò của ông giáo sư này cho các sinh viên của mình:
... Trump có thể dễ dàng nói láo như vậy chứ các bạn đừng bao giờ đặt mình vào vị trí phải thanh minh cho một lập luận "thiểu năng trí tuệ" tương tự.
http://keithhennessey.com/2017/02/25/re-the-presidents-debt-tweet/
http://keithhennessey.com/2017/02/25/re-the-presidents-debt-tweet/
Subscribe to:
Comments (Atom)