Một bài viết cực kỳ công phu trên Vox về hiện tượng Trump của cựu luật sư Amanda Taub.

Một bài viết cực kỳ công phu trên Vox về hiện tượng Trump của cựu luật sư Amanda Taub. Có thể nói bài này tương đương với một nghiên cứu rất cẩn thận, vượt xa một bài báo bình thường. Highly recommended cho những ai quan tâm đến political science.

Tác giả bài báo phỏng vấn gần chục political scientist, review các nghiên cứu của họ, và tiến hành một cuộc survey liên quan đến Trump trong tháng 2/2016 để kiểm chứng lý thuyết. Đúng như các political scientist phân tích từ năm 2009 kết quả thống kê của cuộc survey cho thấy factor quan trọng nhất predict một người ủng hộ Trump hay không là "khuynh hướng authoritarianism" của người đó, hơn tất cả các factor khác như ethnic, religion, income, education.

Authoritarianism (Wikipedia tiếng Việt dịch là Chủ nghĩa chuyên chế) là một hình thái nhà nước rất gần với độc tài toàn trị, cũng với sự lãnh đạo tập quyền rất cao trong tay một người/nhóm người và sự hạn chế tối đa quyền tự do cá nhân. Nhưng khác với độc tài toàn trị (totalitarianism) authoritarianism  vẫn có sự ủng hộ tự nguyện của một bộ phận dân chúng. Những người dân ủng hộ một chính thể như vậy được cho là có "khuynh hướng authoritarianism". Lưu ý những học giả mà Taub phỏng vấn và chính bài báo của cô là về "khuynh hướng authoritarianism" của các cá nhân chứ không phải thể chế authoritarianism của nhà nước.

Những nghiên cứu trong lĩnh vực này có một đột phá quan trọng đầu thập kỷ 1990 khi GS Stanley Feldman (SUNY Stony Brook) đưa ra một phương pháp định lượng khuynh hướng authoritarianism khá chính xác chỉ với 4 câu hỏi không liên quan đến chính trị. Phương pháp này đã được đưa vào một chương trình survey quốc gia của Mỹ những năm có bầu cử tổng thống. Sử dụng nguồn số liệu vô cùng quan trọng này Hetherington & Weiler xuất bản một quyển sách năm 2009 cho biết "khuynh hướng authoritarianism" trong xã hội Mỹ đang gia tăng và tập trung trong giới dân chúng ủng hộ đảng Cộng Hòa.

Hai tác giả này dự báo một ứng cử viên như Donald Trump (ác cảm với người nhập cư, Hồi giáo, đồng tính, thích sử dụng sức mạnh quân sự, trừng phạt) sẽ xuất hiện và sẽ nhận được sự ủng hộ của tầng lớp dân cư này. Một số học giả khác cho rằng khuynh hướng authoritarianism vốn âm thầm sẽ được khơi dậy khi xã hội phải đối mặt với những thay đổi/đe dọa lớn lao bên trong lẫn bên ngoài. Lúc đó người ta sẽ mù quáng đi theo một lãnh tụ có vẻ quyết đoán/mạnh mẽ và chấp nhận những chính sách rất cực đoan với hi vọng xã hội sẽ quay về thế giới bình yên của họ trước đây.

Sử dụng số liệu từ cuộc survey về hiện tượng Trump trong tháng 2/2016, Taub đã chứng minh phân tích và dự báo của các political scientists hoàn toàn chính xác. Phần đông những người ủng hộ Trump có khuynh hướng authoritarianism cao, các kiểm chứng thống kê (statistical tests) xác nhận điều này. Những chính sách mà họ ủng hộ (không nhất thiết của Trump đưa ra) đều thiên về hạn chế tự do cá nhân đúng như giới học giả tiên đoán. Một người như Donald Trump xuất hiện trên chính trường Mỹ (và nhiều nước phương Tây khác) là điều hoàn toàn không ngẫu nhiên khi thế giới phải đối mặt với khủng bố và những làn sóng di dân tị nạn gần đây, chưa kể tình hình kinh tế/mức sống sụt giảm.

Nhưng với hệ thống chính trị Mỹ điều đáng sợ hơn sự trỗi dậy của Donald Trump là sẽ còn có nhiều Trump khác xuất hiện, kể cả nếu Donald thất bại trong thời gian tới. Cơ chế lưỡng đảng của Mỹ sẽ bị lung lay khi đảng Cộng Hòa có thể sẽ tan vỡ và tách thành hai đảng. Sự trỗi dậy của American authoritarianism sẽ giúp các thể chế độc tài trên thế giới có thêm legitimacy. Những người có khuynh hướng authoritarianism mong muốn có một cuộc sống bình an nhưng chính họ đang góp phần tạo ra một thế giới ngày càng bất ổn.

PS. Bốn câu hỏi Stanley Feldman sử dụng để định lượng khuynh hướng authoritarianism của một cá nhân là:

1. Please tell me which one you think is more important for a child to have: independence or respect for elders?
2. Please tell me which one you think is more important for a child to have: obedience or self-reliance?
3. Please tell me which one you think is more important for a child to have: to be considerate or to be well-behaved?
4. Please tell me which one you think is more important for a child to have: curiosity or good manners?

http://www.vox.com/2016/3/1/11127424/trump-authoritarianism
http://www.vox.com/2016/3/1/11127424/trump-authoritarianism