Báo TQ phê phán phim The Interview nói riêng và Hollywood nói chung, cho rằng phim Mỹ chỉ tuyền nói xấu các nước CS.

Báo TQ phê phán phim The Interview nói riêng và Hollywood nói chung, cho rằng phim Mỹ chỉ tuyền nói xấu các nước CS. Không biết đã có tờ báo VN nào review phim này chưa, nếu có chắc cũng không đến nỗi bênh Bắc Triều Tiên như TQ.
http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2014/12/chinese-media-on-the-interview.html

Tyler Cowen trích dẫn quyển "Putin's kleptocracy" của Karen Dawisha cho biết năm 2008 khi Nga rơi vào khủng hoảng...

Tyler Cowen trích dẫn quyển "Putin's kleptocracy" của Karen Dawisha cho biết năm  2008 khi Nga rơi vào khủng hoảng chính phủ chi 230 USD tỷ cứu trợ nền kinh tế. Nhưng cùng lúc đó giới oligarch Nga đã tuồn ra 200 tỷ, gần hết số tiền cứu trợ.

Mặc dù luôn là một người khá chừng mực và thận trọng, Cowen đưa ra nhận định thế này:

"The point I wish to make today is that the Russian economic collapse is just beginning to unfold."
http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2014/12/stimulus-for-russian-oligarchs.html

Những người lính ngã xuống ở chiến trường đã là một nỗi đau, nhưng khi họ bị lãng quên hay thậm chí bị cố tình ỉm đi...

Những người lính ngã xuống ở chiến trường đã là một nỗi đau, nhưng khi họ bị lãng quên hay thậm chí bị cố tình ỉm đi vì lý do chính trị, ngoại giao như những người lính Nga ở miền Đông Ucraine hiện tại hay những người lính VN ở biên giới V-T ngã xuống năm 1979, ở đảo Gạc Ma 1988 khứ thì nỗi đau của gia đình còn nhân lên gấp bội.
http://www.businessinsider.com.au/the-secret-dead-of-russias-undeclared-war-2014-12

Mấy ngày nay thấy báo chi nói nhiều về military doctrine mới của Nga, có một chi tiết ít người để ý là Nga tuyên bố...

Mấy ngày nay thấy báo chi nói nhiều về military doctrine mới của Nga, có một chi tiết ít người để ý là Nga tuyên bố sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân khi bị tấn công và nhà nước Nga bị đe doạ. Điều này trái với nguyên tắc "no-first-use" của các cường quốc hạt nhân mà nếu tôi nhớ không nhầm trước đây Liên Xô cam kết áp dụng nguyên tắc này.

No-first-use nghĩa là một quốc gia có vũ khí hạt nhân sẽ không sử dụng loại vũ khí này nếu không bị tấn công trước bằng vũ khí hạt nhân. Tôi không rõ trước đây có hiệp định quốc tế nào hay các nước có tuyên bố trong military doctrine một cách chính thức hay không, nhưng chí ít trong phim ảnh/sách vở và cả trên thực tế (vụ Cuban missile crisis) nguyên tắc này dường như được tôn trọng.

Theo bài báo về military doctrine của Nga trên Wikipedia (link bên dưới), thực ra Nga đã ngầm từ bỏ "no-first-use" từ năm 1992 khi cho rằng mình có quyền sử dụng vũ khí hạt nhân ngay khi đối phương tấn công vào các căn cứ hạt nhân của Nga kể cả bằng vũ khí thông thường. Đến lần sửa đổi này no-first-use đã được loại bỏ một cách công khai.
http://en.wikipedia.org/wiki/Military_doctrine_of_Russia

Tiểu sử qua ảnh của Putin.

Tiểu sử qua ảnh của Putin.

PS. Bây giờ tôi mới biết Putin có bằng PhD kinh tế, hoá ra không chỉ các quan chức VN mới sính bằng cấp.
http://www.businessinsider.com.au/vladimir-putin-most-powerful-person-czar-2014-12#and-on-top-of-his-rapid-career-growth-putin-allegedly-still-found-time-to-defend-his-economics-thesis-13

Tôi luôn ủng hộ Google vì những lý do như thế này.

Tôi luôn ủng hộ Google vì những lý do như thế này.
http://www.businessinsider.com.au/google-says-why-its-showing-the-interview-on-youtube-and-play-2014-12

Goldman Sachs khá lạc quan về giá dầu sang năm, dự báo sẽ dao động trong khoảng $80-85/thùng.

Goldman Sachs khá lạc quan về giá dầu sang năm, dự báo sẽ dao động trong khoảng $80-85/thùng. Các professional forecasters do Bloomberg khảo sát trung bình cũng cho rằng giá dầu sẽ phục hồi, dù hơi thấp hơn dự báo của GS.
http://www.businessinsider.com.au/brent-oil-price-forecasts-2015-2014-12

Krugman là một người thiên tả, thậm chí khá extreme trong một số khía cạnh.

Krugman là một người thiên tả, thậm chí khá extreme trong một số khía cạnh. Nhưng ông lại rất ác cảm với Nga và TQ (không rõ ông nghĩ về VN thế nào, có lẽ VN quá insignificant nên ông chẳng để ý).

Trong bài này Krugman gọi Putin là "thug" (kẻ lưu manh, trộm cướp), không hiểu biết gì về việc điều hành một đất nước. Putin chẳng qua đã may mắn "trị vì" Nga trong một giai đoạn giá dầu tăng, cho nên ảo tưởng về tài lãnh đạo của mình và đến gần đây mới "sáng mắt" ra. Công bằng mà nói Krugman sử dụng lại thuật ngữ "thug" của Thomas Friedman và có lẽ cố tình nói xấu Putin vì vế sau của bài báo so sánh tổng thống Nga với các chính trị gia đảng Cộng hòa, những người một thời đã từng ca ngợi Putin.

Bỏ qua đòn chính trị không mấy hay ho này của Krugman, bài báo của ông trích dẫn một ý tưởng trong quyển "The Great Illusion" của Norman Angell suất xuất bản từ năm 1910. Angell lập luận rằng thế giới đã/đang tiến đến chỗ các cuộc chiến tranh giành đất đai/tài nguyên sẽ không còn giá trị như trong các thế kỷ trước. Lý do là phí tổn cho các cuộc chiến sẽ vượt quá các lợi ích (tài nguyên lẫn chiến lược) có được cho quốc gia thắng trận vì mối quan hệ quốc tế đã quá phức tạp.

Krugman mở rộng ý tưởng này cho mọi cuộc chiến, chỉ trừ cho những phe phái nhỏ gây chiến tranh để cướp bóc tài nguyên như những băng đảng ở Trung Phi hay ISIS ở Syria. Với một quốc gia lớn như Nga, ngay cả nếu phương Tây không cấm vận và/hoặc giá dầu không giảm, một số người đã chỉ ra Crimea sẽ là gánh nặng kinh tế cho Nga, chiếm lại bán đảo này từ Ukraine chưa chắc đã là tối ưu. Tất nhiên lập luận này có thể sai, Crimea có thể có giá trị chiến lược vô cùng lớn cho Nga. Nhưng Krugman nghi ngờ Putin hiểu được cái trade-off mà Angell đã đưa ra hơn một thế kỷ trước.

Dẫu sao Nga ở rất xa VN và cũng không còn nhiều ảnh hưởng, dù một bộ phận không nhỏ người Việt vẫn thần tượng Putin có khi còn hơn tôn sùng Lenin/Stalin ngày xưa. Với VN điều quan trọng là lãnh đạo TQ có đọc "The Great Illusion" không. VN cần Tập Cẩm Bình hiểu rằng trong thế giới ngày nay dù TQ có thể độc chiếm Biển Đông không tốn một hòn đạn, ích lợi của điều đó không chắc đã lớn hơn chi phí mà họ phải gánh chịu. Cả TQ lẫn VN cần giải tỏa những cái đầu hừng hực nationalism để có thể tồn tại hòa bình.
http://www.nytimes.com/2014/12/22/opinion/paul-krugman-putin-neocons-and-the-great-illusion.html?_r=0

Lịch sử IT trước khi có computer. Một điểm thú vị đọc Paul Krugman là ông có background khá tốt về lịch sử.

Lịch sử IT trước khi có computer. Một điểm thú vị đọc Paul Krugman là ông có background khá tốt về lịch sử.
http://krugman.blogs.nytimes.com/2014/12/22/the-secret-history-of-filing-cabinets/?_r=0

Hôm trước mới nhắc đến Nigem (của NIESR) thì hôm nay đọc được bài báo này cho biết TS Lương Văn Khôi (Trung tâm...

Hôm trước mới nhắc đến Nigem (của NIESR) thì hôm nay đọc được bài báo này cho biết TS Lương Văn Khôi (Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia) sử dụng mô hình này dự báo kinh tế cho VN. Nice work!
http://www.thesaigontimes.vn/124121/Kich-ban-tac-dong-va-ung-pho-voi-gia-dau-giam.html

Tôi không có mấy thiện cảm với ngành kiểm toán (sorry các bạn auditor), đã từng phê phán ngành này vài lần trên blog.

Tôi không có mấy thiện cảm với ngành kiểm toán (sorry các bạn auditor), đã từng phê phán ngành này vài lần trên blog. Lần đầu tiên tôi được đọc một báo cáo kiểm toán là giữa thập kỷ 1990 khi VN mở cửa chưa lâu. Hồi đó công ty của tôi có môt liên doanh với một doanh nghiệp nước ngoài, làm ăn chung vài năm mà liên doanh cứ báo lỗ làm BGĐ công ty tôi rất sốt ruột, nghi đối tác nước ngoài chuyển giá vì họ là người cung cấp nguyên liệu đầu vào.

Tôi và một vài đồng nghiệp được cử xuống liên doanh kiểm tra sổ sách dù lúc đó chưa biết tí gì về kế toán/kiểm toán. Việc đầu tiên chúng tôi yêu cầu là được xem báo cáo của kiểm toán vì nghĩ rằng thế nào kiểm toán cũng chỉ ra những dấu hiệu kinh doanh khả nghi. Chúng tôi đã rất thất vọng vì "báo cáo kiểm toán" chỉ là nửa trang A4 vắn tắt vài dòng, không có bât kỳ thông tin gì hữu ích dù auditor là Arthur Anderson Andersen, một trong "big five" thời đó. (Arthur Anderson Andersen đã phá sản sau vụ Enron và "big five" trở thành "big four".)

Trong vài tuần sau đó chúng tôi đã ngồi đọc tất cả chứng từ, hợp đồng, biên bản của liên doanh, rồi xuống kho, xưởng và ra cảng để kiểm tra toàn bộ quá trình kinh doanh. Cuối cùng nhóm "auditor" không chuyên bọn tôi cũng tìm ra được một số dầu hiệu chuyển giá báo cáo về BGĐ, sau đó liên doanh đã có một vài cải tổ. Kể từ đó tôi đã vỡ lẽ kiểm toán hóa ra không có nhiều lợi ích như tôi nhầm tưởng trước đó, báo cáo tài chính "được kiểm toán" thực ra chỉ để hợp pháp hóa một yêu cầu của luật pháp.

Vậy vai trò của kiểm toán là gì? Một auditor sẽ trả lời rằng kiểm toán chỉ có trách nhiệm kiểm tra xem số sách kế toán của một doanh nghiệp có được thực hiện theo đúng tiêu chuẩn kế toán hiện hành hay không. Họ không quan tâm và thực ra cũng không có khả năng phát hiện các gian dối kế toán, chứ đừng nói gì đến những thủ thuật tinh vi như chuyển giá hay đánh bóng sổ sách cuối kỳ.

Bài báo của The Economist dưới đây đã chua chát nhận xét rằng 13 năm sau vụ Enron, các accounting scandals đã trở nên thường xuyên đến mức chúng không còn được đưa lên trang nhất các báo. Những vụ scandal đình đám gần đây như Autonomy hay Tesco nhanh chóng rơi vào quên lãng, và tất nhiên các "big four" phủi tay không hề nhận một trách nhiệm nào dù họ nhận nhiều triệu USD phí kiểm toán cho các doanh nghiệp đó.

Thực ra lịch sử ngành kiểm toán không hoàn toàn như vậy. Trước khi kiểm toán trở thành bắt buộc theo luật (ít nhất với các công ty đại chúng), đã có thời gian auditor đưa ra "guarantee" về tính chính xác/đúng đắn của báo cáo tài chính. Trước những năm 1930 thị trường này rất cạnh tranh và cả các công ty lẫn các auditor đều có incentive phải có "audited financial report" trong sạch để giảm "costs of capital". Một bước ngoặt quan trọng trong Great Depression là luật yêu cầu bắt buộc các công ty (đại chúng) phải thực hiện kiểm toán.

Chất lượng của kiểm toán sau đó đã giảm dần. Từ chỗ "guarantee" các công ty kiểm toán chuyển sang chỉ đưa ra "opinions", rồi bỏ cả "opinions" để trở thành "reasonable assurance". Vì thị trường kiểm toán không còn tính cạch tranh, các công ty buộc phải thuê kiểm toán và big four chiếm đến 98% thị phần, nên các auditor lớn không phải lo lắng bảo vệ uy tín của mình. Nếu không có một scandal tầm cỡ như vụ Enron, big four sẽ không sợ mất khách chứ đừng nói gì tới phá sản như Arthur Anderson Andersen.

Ở đây có thể thấy một điểm tương đồng giữa "big four" trong auditing với "big three" trong credit rating. Cũng với mục đích giảm thiểu information asymmetry giữa management và investor, cũng là dịch vụ bắt buộc với đa số các công ty lớn, và cũng có cấu trúc thị trường oligopoly, hai ngành này trên thực tế không đem lại nhiều value cho các nhà đầu tư nói riêng và nền kinh tế nói chung. Đáng tiếc là cả 2 ngành này còn một điểm chung nữa là rất khó cải tổ.

Có nhiều ý tưởng cải tổ ngành kiểm toán đã được đưa ra. Ý tưởng hay nhất của GS Joshua Ronen (NYU) đề xuất bỏ yêu cầu bắt buộc các công ty phải thuê kiểm toán và thay vào đó bằng mua bảo hiểm cho báo cáo tài chính. Các công ty bảo hiểm sẽ là người thuê kiểm toán để đánh giá mức độ rủi ro của các báo cáo tài chính khi tính phí bảo hiểm. Điều này sẽ đảm bảo incentive của các công ty kiểm toán và investor tương đồng nhau, chất lượng kiểm toán sẽ được cải thiện.

Tuy nhiên chắc chắn sẽ còn rất lâu cho đến khi ngành kiểm toán được cải tổ lại theo ý tưởng này hay một ý tưởng tương tự. Cho đến lúc đó sẽ vẫn còn những bạn trẻ giống tôi 20 năm trước phát hiện ra rằng "báo cáo kiểm toán" thực ra chỉ có một từ: "unqualified" hoặc "qualified". Muốn biết cụ thể hơn đừng trông chờ vào kiểm toán.
http://www.economist.com/news/briefing/21635978-some-13-years-after-enron-auditors-still-cant-stop-managers-cooking-books-time-some

Trong entry trước tôi viết Krugman (trên blog của ông) không gợi ý cho Nga sử dụng capital control như đã từng đề...

Trong entry trước tôi viết Krugman (trên blog của ông) không gợi ý cho Nga sử dụng capital control như đã từng đề xuất với Malaysia năm 1997. Tuy nhiên trong bài op-ed mới nhất trên NYT ông cho rằng đó là giải pháp mà Nga sẽ phải làm. Nhưng điểm thú vị nhất của bài op-ed không phải là gợi ý capital control mà là phân tích của Krugman về lý do tại sao Nga lại bị khủng hoảng tiền tệ.

Krugman là tác giả của mô hình currency crisis (first generation), là một trong các công trình đem lại giải Nobel kinh tế cho ông. Về cơ bản mô hình đó giải thích một cuộc khủng hoảng tiền tệ do nợ nước ngoài quá cao dẫn đến khi đồng nội tệ bị một cú shock mất giá balance sheets của các con nợ (doanh nghiệp và chính phủ) trở nên xấu đi, dẫn đến capital flight và một vòng xoáy mất giá mới. Đây là kịch bản của hầu hết các cuộc khủng hoảng tiền tệ ở các nước đang phát triển trước đây (Mexico 1995, Asian crisis 1997, Argentina 2002).

Điểm khác biệt quan trọng giữa Nga hiện nay với các nước bị lâm vào khủng hoảng trước đây là đa số các nước đó có current account deficit, do đó phải vay nợ nước ngoài để cân bằng deficit. Trong khi đó Nga có current account surplus liên tục trong hơn 10 năm qua nhờ xuất khẩu dầu thô, nên về mặt lý thuyết Nga không cần vay nợ nước ngoài.

Krugman cho rằng sở dĩ nền kinh tế Nga vẫn phải đi vay nợ dù xét tổng thể là nước xuất khẩu vốn (current account surplus) vì phần lớn dòng vốn chảy ra là tiền tẩu tán tài sản của giới oligarch tham nhũng dưới sự dung túng của Putin. Thể chế đó Krugman gọi là "kleptocracy", nơi mà giới cầm quyền lũng đoạn nền kinh tế để kiếm lợi cho bản thân và duy trì quyền lực của mình.

Dòng tiền giới oligarch đem ra khỏi Nga mua bất động sản, du thuyền, đội bóng... lớn hơn nhiều số current account surplus nên doanh nghiệp nội địa vẫn phải đi vay từ bên ngoài để có vốn kinh doanh. Một bài báo FT mới đây cho rằng con số đi vay đó còn được giấu dưới dạng FDI nên thống kê chính thức của nhà nước sẽ không đầy đủ. Hơn thế nữa trong một bài phân tích khác Krugman cho rằng tỷ lệ foreign debt/GDP của Nga trong những năm qua ổn định vì đồng rúp được giữ giá cao (real appreciation). Khi đồng rúp mất giá tỷ lệ này sẽ tăng đột biến.

Cú shock khơi mào cho cuộc khủng hoảng là những biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây sau sự kiện Crimea. Ngay cả trước khi giá dầu giảm mạnh từ tháng 8, capital flight đã diễn ra ở Nga và central bank buộc phải can thiệp vào thị trường ngoại hối. Putin có lẽ đã chủ quan cho rằng với dự trữ ngoại hối hơn 400 tỷ USD, chưa kể một lượng vàng khá lớn Nga đã tích trữ trước đó, các biện pháp cấm vận chỉ gây khó khăn tạm thời cho Nga.

Nhưng người tính không bằng trời tính, giá dầu sụp đổ là cú shock thứ hai đẩy đồng rúp vào vòng xoáy mất giá tiếp theo. Không chỉ mất một lượng ngoại tệ từ tiền bán dầu, giá dầu thấp làm một số dự án khai thác bị đình chỉ vì có chi phí quá cao (một số dự án còn bị đình chỉ vì cấm vận). Không chỉ có vậy tờ The Economist cho rằng chỉ một nửa trong số foreign reserve của Nga có thể sử dụng được ngay, số còn lại là illiquid assets khó có thể chuyển ngay thành tiền mặt. Do đó khả năng bảo vệ tỷ giá cũng như trợ giúp doanh nghiệp trả nợ trở nên khó khăn hơn.

Tôi đã từng có một bài phân tích về chiến thuật tăng lãi suất để chống lại currency attack. Kinh nghiệm của các cuộc khủng hoảng tiền tệ trước đây là biện pháp này không nhằm nhò gì vì giới speculator quốc tế dư sức chịu được lãi suất vài chục phần trăm trong vài tháng, trong khi nền kinh tế nội địa có thể sẽ chết trước nếu trước đó nó đã có những vấn đề nội tại. Cả Thailand lẫn Indonesia đều tăng lãi suất rất mạnh trong cuộc khủng hoảng tài chính 1997 nhưng đều thúc thủ, chấp nhận buông tỷ giá.

Hiện tại không/chưa có dấu hiệu nào cho thấy giới speculator quốc tế đang tấn công đồng rúp. Cách đây mấy hôm FXCM, một FX trading platform khá popular, ngừng giao dịch USDRUB vì tất cả các ngân hàng lớn đã từ chối giao dịch cặp tiền này.Thay vào đó chính người dân Nga đang đi vét USD ngoài chợ đen và có thể giới oligarch cũng đang tranh thủ tuồn nốt những đồng USD cuối cùng ra khỏi biên giới trước khi Putin đóng cửa capital account. Lãi suất cao không có tác dụng trong trường hợp này.

Thông thường khi đồng nội tệ mất giá xuất khẩu sẽ được cải thiện và nền kinh tế sẽ dần phục hồi, nhưng với Nga tình hình không thuận lợi như vậy. Nước này chủ yếu xuất khẩu dầu khí mà giá dầu thế giới đang giảm, một phần do global demand kém. Nếu Nga đẩy mạnh xuất dầu để cứu vãn balance of payments thì càng làm giá dầu rớt thêm, vô hình chung tự bắn vào chân mình.

Trong khi đó Nga phải nhập một phần rất lớn hàng tiêu dùng nên đồng rúp mất giá sẽ đẩy lạm phát lên cao và/hoặc gây nên tình trạng thiếu hụt hàng tiêu dùng như trong thập kỷ 90, sẽ tạo ra bất ổn/bất mãn trong xã hội. Krugman nói đùa rằng để kích giá dầu lên Nga phải cần một cuộc chiến, nhưng phương án đó đã được Putin "ứng trước" mất rồi. Vậy Nga còn gì ngoài "nuke"?

PS. Krugman có ý công kích Rudy Guiliani, cựu thị trưởng NY đồng thời là một conservative politician của đảng Cộng hòa, vì ông này đã từng thần tượng Putin. Nhưng Krugman còn quên Ron Paul, một chính trị gia bảo thủ khác, cũng rất thân Nga và đã vài lần lên tiếng ủng hộ Putin.

PPS. Nga đang gặp khó khăn thế này không biết có "đồng minh" nào dang tay cứu giúp: Belarus, Kazakhstan, hay... TQ? Krugman đã loại trừ khả năng IMF bailout Nga như trong các cuộc khủng hoảng trước đây.
http://www.nytimes.com/2014/12/19/opinion/paul-krugman-putins-bubble-bursts.html?_r=0

Nhiều người đã biết tấm hình vệ tinh ban đêm so sánh Bắc và Nam Triều Tiên.

Nhiều người đã biết tấm hình vệ tinh ban đêm so sánh Bắc và Nam Triều Tiên. Còn đây là tấm hình so sánh Cuba và Florida (2 đảo nhỏ bên dưới là Cayman Islands và Jamaica). Chắc chỉ vài năm nữa bức ảnh sẽ khác.
http://blogs.discovermagazine.com/imageo/2014/12/18/satellite-view-cuba-night-reveals-impact-embargo-centrally-planned-communist-economy

Năm 1998 Indonesia đã tăng lãi suất lên đến 70% để bảo vệ đồng rupiah của mình nhưng không thành công.

Năm 1998 Indonesia đã tăng lãi suất lên đến 70% để bảo vệ đồng rupiah của mình nhưng không thành công. Bởi vậy Paul Krugman nghi ngờ khả năng ngân hàng trung ương Nga đẩy lãi suất lên 17% có thể chống đỡ được speculation attack.

Krugman là người đã từng khuyến nghị và ủng hộ Malaysia áp dụng capital control nhưng lần này không thấy ông khuyến cáo chính sách tương tự cho Nga. Không biets có phải vì ông khá ác cảm với Putin không.
http://krugman.blogs.nytimes.com/2014/12/16/the-ruble-and-the-textbooks/?_r=1

Ông Phạm Đình Thi - vụ trưởng Vụ Chính sách thuế - phát biểu:

Ông Phạm Đình Thi - vụ trưởng Vụ Chính sách thuế - phát biểu:

"Tôi cũng xin nói là trong văn bản chỉ đạo của Bộ Tài chính chỉ đạo ngành thuế, một yêu cầu khi thực hiện khai thuế đối với cá nhân, hộ kinh doanh là phải đảm bảo yêu cầu tăng mức thuế so với mức thực hiện năm 2014 tối thiểu 16%.

Đây là thực hiện theo đúng yêu cầu tại chỉ thị số 14 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ. Bởi hàng năm sau, chúng ta đặt ra mục tiêu tăng trưởng 6-6,2% và chỉ số giá tiêu dùng là 5%."

Nguyên văn chỉ thị 14 như sau:

"Dự toán thu nội địa (không kể thu từ dầu thô, thu tiền sử dụng đất) phấn đấu tăng bình quân 14 - 16% so với đánh giá ước thực hiện năm 2014 (loại trừ các yếu tố tăng, giảm thu do thay đổi chính sách)."

Như vậy 16% là cận trên, trong khi BTC yêu cầu đó là cận dưới đối với khu vực hộ gia đình. Điều đó có nghĩa là bộ này ám chỉ các thành phần kinh tế đóng thuế khác (SOE, FDI, THNN)) sẽ có mức tăng trưởng thuế thấp hơn 16%. Nói cách khác thành phần kinh tế hộ gia đình sẽ phải gánh vác tỷ lệ đóng góp thuế cao hơn các thành phần kinh tế còn lại trong năm 2015 dù họ chẳng bao giờ được coi là "mũi nhọn" hay "chủ đạo".

Bộ TC có thể lập luận rằng họ dự báo thành phần kinh tế hộ gia đình năm 2015 sẽ tăng trưởng nhanh hơn các thành phần kinh tế khác, cho nên tỷ lệ đóng góp thuế tăng lên. Nhưng ngay cả với lập luận này BTC cũng sử dụng một giả định rất không ổn là số hộ gia kinh doanh gia đình không tăng.

Giả sử có 1 triệu hộ kinh doanh, nếu mỗi hộ có mức tăng trưởng doanh số là 20% thì số thuế mỗi hộ đóng tăng 20% là hợp lý. Nhưng nếu số hộ kinh doanh tăng lên 1.2 triệu thì dù mức thuế không tăng tổng số thuế của khu vực này vẫn tăng 20% (giả sử doanh số mỗi hộ không đổi).Khái niệm tăng tổng số thuế (tax revenue) và tăng thuế suất (tax rate) cho từng cá thể khác nhau, BTC hoặc không phân biệt được điều này hoặc cố tình đánh lận con đen để gia tăng thu thuế trong khu vực hộ gia đình.

Nhưng ngay bản thân con số 14-16% trong chỉ thị của chính phủ cũng có vấn đề. GDP được dự báo sẽ tăng khoảng 6-6.2%, lạm phát khoảng 5%, nghĩa là NGDP sẽ tăng khoảng 11%. Nhưng vậy nếu tổng thu thuế tăng 14-16% thì có nghĩa thuế suất (tax rate) trung bình cho toàn nên kinh tế tăng hoặc tax base tăng thêm 3-5%. Muốn tăng tax rate phải có luật mới và phải công khai, tăng tax base cũng phải có luật nói rõ những đối tượng nào trước đây được miễn thuế bây giờ phải đóng. Còn muốn tăng tax base bằng cách truy quét những đối tượng trước đây trốn thuế thì hoặc phải truy tố họ tội đã từng trốn thuế hoặc phải có luật amnesty cho những hành vi trốn thuế trước đây.

Lý thuyết là vậy, nhưng ở VN nó khác!
http://tuoitre.vn/tin/kinh-te/20141217/ho-kinh-doanh-van-duoc-mua-hoa-don/686040.html

Tình cờ đọc một chỉ thị của chính phủ thấy có thuật ngữ "vùng ATK".

Tình cờ đọc một chỉ thị của chính phủ thấy có thuật ngữ "vùng ATK". Không rõ chữ ATK viết tắt của cái gì, chẳng lẽ đến giờ này vẫn còn khái niệm "an toàn khu"? Hay chính phủ lo xa?

"Rà soát, điều chỉnh và triển khai đồng bộ các chính sách đối với người có công, dạy nghề, giải quyết việc làm, bảo trợ xã hội, giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội, nhất là đối với vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc, vùng ATK, các huyện nghèo và các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn."
http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?mode=detail&document_id=174401

Những ai đã học qua microeconomics hẳn còn nhớ đồ thị cost curves hình chữ U (và đường marginal cost luôn cắt qua...

Những ai đã học qua microeconomics hẳn còn nhớ đồ thị cost curves hình chữ U (và đường marginal cost luôn cắt qua average cost tại điểm minimum). Average cost thường được chia thành average fixed cost và average variable cost. Một điểm rất quan trọng khi học đồ thị này là một công ty chỉ ngừng sản xuất khi giá sản phẩm của họ rơi xuống dưới average variable cost chứ không phải average total cost.

Bài báo dưới đây sử dụng đúng kiến thức này khi bàn về thị trường dầu mỏ hiện tại, đặc biệt về khả năng các mỏ shale oil của Mỹ sẽ phải đóng cửa. Cụ thể giá dầu hiện tại đã rơi xuống dưới mức average total cost, khoảng 65-70 USD/thùng của các công ty shale oil. Tuy nhiên average variable cost (mà bài báo sử dụng thuật ngữ operating costs), khoảng 10-20 USD/thùng, vẫn thấp hơn nhiều so với giá dầu hiện tại. Bởi vậy các mỏ shale oil sẽ không đóng cửa dù có thể đã bị lỗ trên sổ sách.

Tuy nhiên các mỏ shale oil có đặc thù là sản lượng sụt giảm rất nhanh (trong vòng 1-2 năm) nên các hãng dầu khi khai thác công nghệ này phải đầu tư liên tục để duy trì chứ chưa nói đến tăng sản lượng. Bởi vậy nếu giá dầu tiếp tục thấp hơn average total cost ($65-70) thì total output từ shale oil không giảm ngay, nhưng sẽ biến mất trong vòng 1-2 năm vì các công ty không đầu tư mỏ mới nữa.

Như vậy nếu tính toán của Saudi Arabia không cắt output theo đề nghị của OPEC nhằm mục đích sử dụng giá dầu thấp giết chết ngành công nghiệp shale oil của Mỹ thì strategy này cần 1-2 năm mới thành công. Liệu nước Nga của Putin có trụ được 1-2 năm nữa chờ giá dầu lên khi shale oil của Mỹ suy giảm?

Thực ra các công ty shale oil của Mỹ còn một điểm yếu nữa có thể giết chết họ sớm hơn. Đó là họ leverage balance sheet quá cao nên có rủi ro khi phải rollover các khoản nợ khi tình hình làm ăn đang bê bết (bị lỗ vì giá dầu thấp hơn average total cost). Nếu không thu xếp được các khoản nợ thì họ có thể phải đóng cửa sớm vì không duy trì được $10-20 operating cost. Tất nhiên Mỹ là một nền kinh tế thị trường nhưng không thể loại trừ một cái conspiracy theory là chính phủ Mỹ (hoặc Fed) sẽ ngầm can thiệp/trợ giúp các công ty này để họ tồn tại lâu hơn, đồng nghĩa với Putin sẽ phải suffer lâu hơn.

Theo một bài khác cũng trong số này (http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21635510-what-oil-cartel-up-making-best-low-price), production cost của Saudi Arabia chỉ là 5-6 USD/thùng, thấp nhất thế giới. Cho nên thành viên OPEC này sẽ chịu được giá dầu thấp rất lâu. Vấn đề là không ai biết Putin có thể làm điều gì, bond yield đang giảm mạnh cho thấy giới đầu tư phương Tây dự cảm rủi ro gia tăng. Một cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra ở Nga hay một hành động phưu lưu của Putin nhằm lật lại tình hình sẽ có ảnh hưởng không nhỏ lên thị trường thế giới. Hãy cảnh giác!
http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21635505-will-falling-oil-prices-curb-americas-shale-boom-bind

Nhìn bức ảnh này tôi tự hỏi tại sao các bị cáo lại phải cúi đầu như vậy, có phải vì muốn tránh bị phóng viên chụp...

Nhìn bức ảnh này tôi tự hỏi tại sao các bị cáo lại phải cúi đầu như vậy, có phải vì muốn tránh bị phóng viên chụp ảnh và quay TV không? Tôi đã có lần so sánh qui định cấm quay phim chụp ảnh trong các phiên tòa ở các nước Anglo-Saxons với việc báo chí/truyền hình VN được thoải mái ghi hình. Tôi vẫn nghĩ cấm hoặc hạn chế ở một mức nào đó nhân đạo hơn.

Quay lại phiên tòa một điều tôi rất bức xúc là việc đại diện NHNN trả lời vòng vo hoặc không trả lời được câu hỏi của tòa. Một cơ quan có trách nhiệm giám sát các ngân hàng tuân thủ luật mà không nắm rõ luật thì giám sát kiểu gì. Hay NHNN coi vụ xử này không quan trọng nên cử một đại diện không có trình độ đi dự? Mà tôi cũng rất ngạc nhiên là thẩm phán kiên nhẫn đến vậy với đại diện NHNN, không truy hỏi đến đầu đến đũa hay thậm chí đề nghị NHNN phải thay đại diện có năng lực hơn.

Tôi không rành các qui định về quyền và trách nhiệm của ngân hàng với tiền khách hàng gửi. Nhưng thấy lập luận của Vietinbank phân biệt tài khoản tiết kiệm với tài khoản giao dịch khó có thể chấp nhận. Tài khoản giao dịch thực ra cũng là tài khoản tiết kiệm nhưng có lãi suất bằng không và thời gian gửi cực ngắn, vd 1 phút, và được rollover liên tục.

Vấn đề tiền khách hàng gửi vào ngân hàng thuộc sở hữu của ai không quan trọng. Cái chính là khi ngân hàng đã nhận tiền thì khoản tiền đó trở thành asset của ngân hàng, đồng thời họ ghi nhận một liability tương ứng đối với khách hàng. Bất kể họ làm gì với asset đó, làm cho giá trị của nó thay đổi (tăng lên, giảm xuống, hay mất toàn bộ như trong vụ này) liability của họ không đổi.

Đến lúc liability đáo hạn ngân hàng buộc phải thanh toán cho khách hàng. Nếu asset không còn đủ để trả lại liability thì ngân hàng phải lấy owners' equity ra trả, nghĩa là giá trị của ngân hàng sẽ giảm. Việc đế giá trị asset sụt giảm hoặc mất hẳn là lỗi của ngân hàng, trong trường hợp này là lỗi của Vietinbank đã để Huyền Như lừa lấy tiền ra từ tài khoản khách hàng. Vietinbank phải là người chịu lỗ nếu không thu hồi được tiền từ Huyền Như.

Trong hệ thống pháp luật của VN, nếu Vietinbank bị một khoản lỗ lớn như vậy rất có thể một vài lãnh đạo ngân hàng này sẽ bị xử vì tội "buông lỏng quản lý gây ra hậu quả nghiêm trọng".
http://www.thesaigontimes.vn/124071/Huyen-Nhu-co-quyen-Vietinbank-co-trach-nhiem.html

Cách đây chưa lâu người Úc đã cho thế giới thấy tinh thần đoàn kết và nhân ái của mình khi hàng trăm hành khách tại...

Cách đây chưa lâu người Úc đã cho thế giới thấy tinh thần đoàn kết và nhân ái của mình khi hàng trăm hành khách tại một ga tầu điện ngầm ở Perth cùng ghé vai đẩy nghiêng một toa tầu giúp một thanh niên thoát khỏi bị kẹp chân. Hôm nay tinh thần đoàn kết và nhân ái của họ lại được thể hiện.

Trong khi vụ bắt cóc con tin còn chưa kết thúc, một phong trào "Tôi sẽ đi cùng bạn" được nhiều công dân Úc khởi xướng. Mục đích là giúp cho những người Hồi giáo đang sống ở Úc không bị khinh rẻ/kỳ thị vì kẻ bắt cóc con tin là người Hồi giáo. Hàng trăm message được gửi lên các mạng xã hội nhắn với người Hồi giáo là ngày mai nếu họ cần đi đâu những người Úc đó sẽ đi cùng họ, bảo vệ hỏ khỏi sự kỳ thị.

Nước Úc không có khái niệm đồng bào, họ cũng không có các khẩu hiệu kêu gọi đoàn kết thương yêu giống nòi. Nhưng đây là một trong những nơi đáng sống nhất thế giới vì có những hành động cụ thể như vậy.
http://www.businessinsider.com.au/australians-launch-illridewithyou-campaign-2014-12

Tôi đang tìm đọc position statement của VN gửi PCA liên quan đến vụ kiện Philippines vs China về Biển Đông.

Tôi đang tìm đọc position statement của VN gửi PCA liên quan đến vụ kiện Philippines vs China về Biển Đông. Tuy nhiên vào website của PCA tôi không tìm được văn bản này, được cho là đã gửi ngày 5/12. Website của BNG VN cũng chỉ nhắc đến một cách gián tiếp mà không công bố nội dung. Đọc hầu hết các bài báo nước ngoài đưa tin cũng không báo nào biết chính xác nội dung là gì, kể cả báo chí Philippines.

Chỉ duy nhất tờ South China Morning Post có vẻ như đã đọc được nội dung position statement của VN, liệt kê 3 điểm chính của văn bản. Tất cả các bài báo trên mạng tôi tìm được đều trích dẫn SCMP về 3 điểm này. Câu hỏi đặt ra là tại sao SCMP lại có được văn bản này khi chính VN lẫn PCA đều không công bố nội dung công khai? Có một khả năng là SCMP đã được BNG TQ cho biết nội dung khi cơ quan này phản bác lập luận của VN trong statement. Nếu vậy chẳng lẽ BNG VN đã CC văn bản này cho phía TQ khi gửi nó cho PCA?
http://www.scmp.com/news/china/article/1661364/china-rejects-vietnam-claims-arbitration-submission-over-south-china-sea

Tuần trước Tập Cẩm Bình chủ trì buổi lễ tưởng niệm 300 nghìn nạn nhân cuộc thảm sát Nam Kinh, lần đầu tiên TQ tổ...

Tuần trước Tập Cẩm Bình chủ trì buổi lễ tưởng niệm 300 nghìn nạn nhân cuộc thảm sát Nam Kinh, lần đầu tiên TQ tổ chức tưởng niệm cấp quốc gia cho sự kiện này. Phong trào bài Nhật đang càng ngày càng dâng cao trong xã hội TQ, không khác gì phong trào bài Hoa trong xã hội VN hay bài VIệt trong xã hội Cambodia.

Nhưng đến giờ tôi mới biết thực ra phong trào bài Nhật chỉ bắt đầu sau khi Mao chết. Có lẽ vì trước đó Mao cho rằng chính cuộc xâm lăng của Nhật đã giúp ĐCS TQ chiếm được đại lục. Mao đã từng cảm ơn Nhật công khai về điều này, thậm chí đã từng mời một số tội phạm chiến tranh Nhật sang thăm TQ.

Một điều thú vị là đọc những comment của (dư luận viên) người TQ trong cái thread Quora này thấy khá giống với lập luận của nhiều người Việt khi nói về công hàm Phạm Văn Đồng: hoàn cảnh lúc đó khác, ý của Mao không phải vậy, các câu nói đó bị lấy ra khỏi context...
https://www.quora.com/Did-Mao-thank-Japan-for-invading-China

Điều đáng buồn là tin này lại do báo chí nước ngoài đăng trước, những tờ báo lớn của VN cho đến giờ này (6PM 13/12)...

Điều đáng buồn là tin này lại do báo chí nước ngoài đăng trước, những tờ báo lớn của VN cho đến giờ này (6PM 13/12) vẫn im hơi lặng tiếng.
http://www.bloomberg.com/news/2014-12-12/south-china-sea-tensions-flare-as-vietnam-files-stance-to-court.html

Tôi không xem và cũng ít quan tâm đến bóng đá.

Tôi không xem và cũng ít quan tâm đến bóng đá. Nhưng về mặt logic nếu nghi đội tuyển VN bán độ trong trận lượt về thì ngược lại cũng có thể đưa ra nghi vấn đội tuyển Malaysia bán độ trận lượt đi, trận lượt về họ đá thực và kết quản phản ánh đúng trình độ của 2 đội.
http://thethao.thanhnien.com.vn/pages/20141213/c45-yeu-cau-vff-cung-cap-so-tai-khoan-5-tuyen-thu.aspx

Chắc lại lỗi UPS hỏng. Đã có kỹ sư nào bị bắt chưa?

Chắc lại lỗi UPS hỏng. Đã có kỹ sư nào bị bắt chưa?
http://www.businessinsider.com/afp-london-airspace-restricted-due-to-computer-failure-2014-12

Vẫn biết đây chủ yếu là PR, nhưng tấm hình tổng thống Obama ngồi học lập trình với trẻ em này rất đẹp.

Vẫn biết đây chủ yếu là PR, nhưng tấm hình tổng thống Obama ngồi học lập trình với trẻ em này rất đẹp. Các lãnh đạo VN chắc hẳn không bận rộn hơn Obama, không biết ai sẽ là người đầu tiên học lập trình?

Dòng lệnh đầu tiên Obama viết (bằng Javascript) là moveForward(100), tôi đang tự hỏi nếu tổng bí thư hay chủ tịch nước VN học lập trình thì dòng lệnh đầu tiên sẽ là gì? DangCongSanVietnamQuangvinhMuonnam(1000)?
http://www.businessinsider.com.au/president-obama-learns-to-code-2014-12

Verisk Maplecroft, một công ty tư vấn về rủi ro toàn cầu, vừa công bố bản đồ rủi ro chính trị dưới đây.

Verisk Maplecroft, một công ty tư vấn về rủi ro toàn cầu, vừa công bố bản đồ rủi ro chính trị dưới đây. Trong khu vực ĐNA ba nước Đông dương và Malaysia được xếp vào nhóm có rủi ro trung bình. TQ và Nga bị cho là có rủi ro cao. Đa số các nước có rủi ro thấp là các nước phát triển, trừ một số ngoại lệ ở Nam Mỹ, châu Phi và Mông cổ.
http://www.businessinsider.com.au/map-shows-risks-of-political-violence-in-2015-2014-12

Ở những nơi có dịch vụ Uber tiếng nói phản đối mạnh mẽ nhất là từ giới taxi, cả lái xe lẫn chủ xe.

Ở những nơi có dịch vụ Uber tiếng nói phản đối mạnh mẽ nhất là từ giới taxi, cả lái xe lẫn chủ xe. Điều này dễ hiểu vì lợi ích của họ bị ảnh hưởng trực tiếp. Bài viết dưới đây có một ví dụ tương tự về sự phản đối của các interest group khi một công nghệ mới có nguy cơ ảnh hưởng đến lợi ích hiện thời của họ.

FAA, cơ quan quản lý hàng không Mỹ ra lệnh cấm sử dụng drone (máy bay không người lái/điều khiển từ xa) với mục đích thương mại. Mỹ hiện tại chỉ cho phép sử dụng máy bay đồ chơi (recreational drone) bay thấp hơn 120m và luôn trong tầm nhìn của người điều khiển. Nhiều trường đại học đã phải hủy một số khóa học có mục thực hành cho drone bay trong khuôn viên trường. Lệnh cấm chặt đến nỗi một giáo sư về hàng không nói nó có thể cấm cả frisbees (đĩa nhựa đồ chơi).

Điều đáng nói là nhiều người cho rằng lệnh cấm này chủ yếu nhằm bảo về quyền lợi của giới phi công và hàng không truyền thống. Ở những nơi commercial drone được phép hoạt động (Úc, Canada) chi phí thuê drone thực hiện khảo sát, vẽ bản đồ, quay phim/chụp ảnh từ trên không rẻ hơn máy báy/trực thăng thông thường 3 lần. Ứng dụng drone trong nông nghiệp (phát hiện côn trùng, động vật có hại, xác định sớm sâu bệnh, phun thuốc sâu, phân hóa học) cũng giúp tăng năng suất và tiết kiệm nhiều chi phí. Một bạn PhD người Việt tôi biết đang làm cho một starup ở Úc ứng dụng drone trong việc khảo sát cầu cống/building, chắc chắn sẽ tiết kiệm rất nhiều chi phí bảo trì cho các công trình xây dựng.

Cũng giống Uber, drone trong dân dụng sẽ là một disruptive technology, sẽ phá hủy một/vài ngành công nghiệp truyền thống nên sẽ gặp chống đối. Nhưng lợi ích cho toàn xã hội của những technology mới này sẽ lớn hơn nhiều, không chỉ về efficiency mà còn giúp con người khám phá nhiều frontier khác (vd không ảnh của drone có độ phân giải 2cm và rẻ hơn nhiều không ảnh vệ tinh tốt nhất với độ phân giải 30cm). Những người làm quản lý phải rất công tâm và có tầm nhìn, đừng để bị các interest group hiện tại tác động khi công nghệ mới xuất hiện.

Riêng về công nghệ drone, VN nên đầu tư và khuyến khích tư nhân nghiên cứu và sử dụng công nghệ này. Cả về mặt quân sự lẫn dân sự drone có ứng dụng vô cùng lớn và sẽ là công nghệ quan trọng trong tương lai. Chi phí chế tạo và ứng dụng drone không quá đắt, chỉ từ vài nghìn đến vài chục nghìn USD là có thể có một thiết bị phù hợp cho nhiều hoạt động dân sự/thương mại. Vấn đề là nhà nước không nên quá cứng nhắc như trường hợp FAA của Mỹ. Hãy mở cửa bầu trời cho drone như Úc và Canada.

Nên nhớ TQ đã tiến một bước dài trong lĩnh vực này.
http://www.economist.com/news/technology-quarterly/21635326-after-starting-their-career-armed-forces-drones-are-now-entering-civilian

Trong số các khuyến nghị với các nhà quản lý về Uber trong entry trước tôi còn thiếu một vấn đề rất quan trọng là...

Trong số các khuyến nghị với các nhà quản lý về Uber trong entry trước tôi còn thiếu một vấn đề rất quan trọng là privacy của khách hàng. Không chỉ lưu giữ một cơ sở dữ liệu rất lớn về lịch sử đi lại của khách hàng, Uber còn bị cáo buộc đã thu thập rất nhiều thông tin cá nhân thông qua Uber app trên smartphone.

Hầu hết người sử dụng khi bấm vào nút "I Agree" của các app/software/sản phẩm đều không đọc kỹ những điều kiện liên quan đến privacy, bản thân tôi cũng vậy. Cho nên nhà quản lý cần áp đặt những qui định tối thiểu về privacy/security đối với users' information cho những doanh nghiệp như Uber. Thậm chí nhà quản lý cần phải tiến hành audit hoặc buộc doanh nghiệp thực hiện independent audit về vấn đề privacy/security.

Vấn đề privacy ở VN hiện nay chưa được xã hội quan tâm đúng mức, nhưng cần có tầm nhìn dài hạn.
http://www.businessinsider.com.au/uber-is-an-unstoppable-force-2014-12

Trong khi ở VN mọi người mới chỉ quan tâm đến liệu Uber là công ty cung cấp dịch vụ vận tải hay là công ty cung cấp...

Trong khi ở VN mọi người mới chỉ quan tâm đến liệu Uber là công ty cung cấp dịch vụ vận tải hay là công ty cung cấp platform công nghệ, ở các nước vấn đề nóng nhất liên quan đến Uber là surge pricing. Nói nôm na là giá dịch vụ của Uber thay đổi tùy theo nhu cầu, có thể tăng gấp rưỡi , gấp đôi, hay thậm chí gấp 6-7 lần giá bình thường mà họ quảng cáo.

Surge pricing chính là lý do thứ tư (d) giúp cho Uber có thể cung cấp dịch vụ taxi với giá (bình thường) rẻ hơn so với các hãng taxi truyền thống. Có thể dễ dàng thấy mức giá mà Uber quảng cáo trên website thực ra là giá tối thiểu, cho nên để so sánh chính xác phải tính giá trung bình (giá tối thiểu cộng với giá khi có surge pricing). Mức giá trung bình này (nếu tính được) chắc chắn cao hơn giá mà Uber quảng cáo và chưa chắc đã rẻ hơn giá của các hãng taxi khác.

Nhưng vấn đề không nằm ở chỗ đó. Dù còn rất lâu mới đủ số liệu để tính mức giá trung bình, ngay cả khi loại trừ 3 lý do đầu (a/b/c) mà tôi đã thảo luận trong entry trước, theo tôi chỉ cần với surge pricing thôi Uber cũng có thể cung cấp dịch vụ với giá rẻ hơn. Điều này liên quan đến 2 khái niệm trong kinh tế học: price discrimination và spare capacity.

Những ai đã từng học qua microeconomics hẳn còn nhớ phần consumer's surplus (phần tam giác nằm bên dưới demand curve) là phần lợi ích kinh tế mà một số người tiêu dùng được hưởng vì market price thấp hơn willingness to pay của họ. Tất cả các doanh nghiệp khi bán sản phẩm/dịch vụ đều muốn có thể phân biệt được từng loại khách hàng và bán với các mức giá khác nhau phù hợp với willingness to pay của từng người. Bằng cách đó doanh nghiệp sẽ lấy được phần consumer's surplus cho mình, hình thức bán hàng này gọi là price discrimination.

Vấn đề là price discrimination luôn bị xã hội cho là xấu, nhiều nước có luật chống một số hình thức price discrimination, ví dụ như luật cấm price gouging (i.e. tăng giá khi supply bị thiếu). Trên thực tế bang New York đã điều tra xem liệu hình thức surge pricing của Uber có phải là hành vi price gouging bị bang này cấm hay không. Cho đến nay Uber đã thành công trong việc thực hiện hình thức price discrimination này cả về mặt luật pháp lẫn dư luận xã hội. Uber giữ được surge pricing ở tất cả những nơi họ cung cấp dịch vụ, và quan trọng hơn người tiêu dùng đã dần dần coi đây là điều tất yếu.

Khi Uber thu được phần consumer's surplus, họ có thể sử dụng nó để trợ giá cho phân khúc giá thấp. Nhưng quan trọng hơn khi áp dụng surge pricing Uber điều chỉnh được supply (và demand) của mình dễ dàng hơn các đối thủ cạnh tranh. Lấy ví dụ khi thời tiết xấu lượng khách hàng đi taxi tăng lên, với mức giá tăng gấp 2-3 lần bình thường Uber có thể dễ dàng tăng lượng xe của mình đáp ứng cho demand tăng cao. Trong khi đó các hãng taxi truyền thống buộc phải có một số taxi dự trữ (spare capacity) dành cho những lúc như vậy. Việc phải có spare capacity buộc các hãng taxi phải có mặt bằng giá cao hơn.

Nhưng không chỉ có vậy, với surge pricing Uber chủ động làm giảm demand cho dịch vụ của mình ở những thời điểm demand chung trên thị trường tăng lên (vd thời tiết xấu). Vô hình chung đẩy những bực bội của khách hàng (vì phải chờ đợi lâu) sang các hãng taxi khác, gián tiếp buộc những hãng này phải tăng spare capacity. Có thể nói Uber được các hãng taxi truyền thống "piggyback" ở những thời điểm demand tăng cao. Tất nhiên Uber sẽ mất lợi thế này nếu các hãng taxi khác cũng áp dụng surge pricing, nhưng điều này không dễ vì công nghệ tổng đài hiện tại không/khó tính toán được (và nhanh) lượng demand/supply trên thị trường như app/server của Uber.

Là một nhà kinh tế tôi ủng hộ price discrimination nói chung và surge pricing nói riêng, với điều kiện thị trường có cạnh tranh chứ không phải để Uber một mình một chợ. Sự xuất hiện của Uber với surge pricing là một cột mốc quan trọng trong kinh tế học. Surge pricing/price discrimination chỉ thực hiện được khi thông tin về thị trường đủ nhiều và đủ nhanh, hệ thống GPS/app/server của Uber đáp ứng được yêu cầu này. Có thể nói đây là một trong những ứng dụng của big data đầu tiên vào kinh tế, tương lai sẽ còn nhiều ứng dụng khác trong các lĩnh vực kinh doanh khác.

Sự xuất hiện của Uber còn đánh dấu một cột mốc khác, liên quan để sharing economy mà anh Phu Nguyen Van đã có lần viết. Cả price discrimination và sharing economy đều có lợi cho nền kinh tế, xét trên góc độ resource use/allocation. Có thể nói đây là một tác động rất lớn của cuộc cách mạng ICT đến kinh tế. Bàn tay vô hình (price information) của Adam Smith có thể sẽ dần dần được information flow/big data thay thế. Ngày đó chắc chắn còn rất xa, nhưng khởi điểm của nó đã bắt đầu bằng những dịch vụ/doanh nghiệp như Uber.
http://www.businessinsider.com.au/new-york-attorney-general-on-uber-2014-4

Chỉ trừ New York và Philadelphia, giá dịch vụ UberX ở tất cả các thành phố lớn của Mỹ rẻ hơn giá taxi thông thường.

Chỉ trừ New York và Philadelphia, giá dịch vụ UberX ở tất cả các thành phố lớn của Mỹ rẻ hơn giá taxi thông thường. Nếu tính cả phí credit card mà các công ty taxi có thể thu thêm và tiền tip cho tài xế thì Uber luôn rẻ hơn so với taxi. Ở VN mới chỉ có UberBlack (cao cấp hơn UberX) mà theo thông tin báo chí giá đã rẻ hơn taxi. Vậy tại sao giá dịch vụ Uber lại rẻ như vậy?

Hai lý do dễ thấy nhất là (a) công nghệ Uber tốt hơn nên tiết kiệm fixed cost hơn, (b) Uber phá vỡ rào cản monopoly của giới taxi thông thường (một phần nhờ vào (a)). Tuy nhiên theo tôi còn 2 lý do nữa mà ít người để ý.

Lý do thứ ba (c) là Uber được trợ giá. Có thể thấy thay vì phải trang bị tổng đài và bộ đàm cho các xe, Uber tận dụng ngay hệ thống viễn thông di động cho hoạt động điều hành xe của mình. Điều này giống như Skype, Viber sử dụng hạ tầng Internet và viễn thông để cung câp dịch vụ điện thoại miễn phí. Như vậy Uber đã được các hãng viễn thông "piggyback", hay nói cách khác được "trợ giá" gián tiếp từ các công ty đó.

Nhưng dịch vụ viễn thông và smartphone chưa đủ. Tối quan trọng với Uber là hệ thống GPS của bộ QP Mỹ, nếu không có hệ thống này mô hình kinh doanh của Uber không thể hoạt động được hoặc sẽ không hơn gì các hãng taxi truyền thống. Sử dụng GPS miễn phí cũng là một dạng được trợ giá, dù tất nhiên vẫn phải dựa vào lý do (a) bên trên.

Một hình thức trợ giá thứ ba rất tinh vi là từ các investor đã và sẽ đầu tư vào Uber. Vòng đầu tư gần đây nhất Uber được đánh giá 40 tỷ USD, tăng gấp đôi sau 6 tháng. Uber nhận được 1.2 tỷ USD cho vòng đầu tư này và tuyên bố sẽ sử dụng số tiền đó để mở rộng thị trường. Như đã phân tích ở trên, Uber hầu như không cần đầu tư thêm gì cho công nghệ, App đã viết rồi, hệ thống viễn thông đã có các công ty telecom lo, GPS đã được chính phủ Mỹ đầu tư, cùng lắm khi mở rộng thị trường Uber chỉ phải mua thêm server và băng thông. Như vậy 1.2 tỷ đó chủ yếu chi cho PR/marketing và một số chi phí pháp lý.

Tôi đoán phần lớn số tiền 1.2 tỷ đó được sử dụng trợ giá trực tiếp cho khách hàng của Uber, đặc biệt ở các thành phố mới triển khai dịch vụ. Hợp đồng giữa Uber và các tài xế thế nào không được công bố, nhưng có thông tin một tài xế Uber ở Úc được trợ giá 15 AUD cho một cuốc chạy xe bất kể hóa đơn thanh toán bao nhiêu. Những hình thức khuyến mãi rất lớn của Uber cho khách hàng cũng là một dạng trợ giá trực tiếp.

Sở dĩ Uber sẽ tiếp tục trợ giá để phát triển thị trường vì giá trị của nó (valuation) hiện tại được đánh giá bằng số user (hay số lượng xe, số thành phố có dịch vụ) chứ không phải profit. Bởi vậy các founder và private investor của Uber sẽ muốn bành trướng thị trường càng nhanh càng tốt bất kể thua lỗ vì tốc độ tăng valuation đang rất cao. Có thể nói đây là một dạng bubble hay thậm chí Ponzi-game. Chừng nào investor vẫn tiếp tục xếp hàng đầu tư vào Uber, giá dịch vụ này vẫn sẽ tiếp tục rẻ hơn của taxi truyền thống.

Tôi sẽ viết tiếp về lý do thứ tư (d) trong entry tới.
http://www.businessinsider.com.au/uber-vs-taxi-pricing-by-city-2014-10

Giống như các nhà kinh tế khác tôi ủng hộ cạnh tranh lành mạnh, do vậy hoan nghênh việc Uber tham gia vào thị trường...

Giống như các nhà kinh tế khác tôi ủng hộ cạnh tranh lành mạnh, do vậy hoan nghênh việc Uber tham gia vào thị trường vận tải ở VN. Điều này có lợi cho người tiêu dùng và nền kinh tế VN về lâu dài. Tuy nhiên tôi không đồng tình với phát biểu của ít nhất 2 đại diện của Uber cho rằng họ chỉ là công ty công nghệ chứ không phải công ty vận tải.

Việc Uber không sở hữu đội xe và ký hợp đồng thuê tài xế không phải là bằng chứng họ không phải công ty vận tải, nhiều công ty taxi ở nước ngoài cũng không sở hữu xe và không ký hợp đồng trực tiếp thuê tài xế. Điểm mấu chốt là Uber là người quyết định giá dịch vụ chứ không phải các tài xế tham gia vào mạng lưới Uber. Đây là điểm khác biệt quan trọng nhất giữa Uber với Expedia hay Agoda.

Tuy nhiên với tôi việc Uber là công ty vận tải hay chỉ là platform công nghệ không quan trọng. Cơ quan quản lý VN không nên ngăn cản doanh nghiệp này bằng một thứ giấy phép (con) để bảo vệ các doanh nghiệp taxi hiện tại. Điều quan trọng là:
- Đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn cho tất cả các xe trong hệ thống Uber tương đương ít nhất với xe taxi,
- Đảm bảo Uber đóng thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp đầy đủ, không để doanh nghiệp này né thuế bằng transfer pricing,
- Đảm bảo quyền lợi của giới tài xế, vd tài xế taxi hiện tại chỉ được lái liên tục 24 tiếng trong khi Uber không kiểm soát điều này,
- Đảm bảo Uber không phá giá dịch vụ vận tải và lợi dụng monopoly power khi doanh nghiệp này chiếm được thị phần đủ lớn.
http://baodientu.chinhphu.vn/Box-tin-tren-Bao-dau-tu/Uber-khang-dinh-kinh-doanh-hop-phap-tai-VN/215084.vgp

Hôm trước tôi thắc mắc về tính hợp pháp của quyết định thi hành án tử hình tử tù Hồ Duy Hải nếu chưa có quyết định...

Hôm trước tôi thắc mắc về tính hợp pháp của quyết định thi hành án tử hình tử tù Hồ Duy Hải nếu chưa có quyết định bác đơn xin ân xá từ chủ tịch nước (lúc đó tôi chưa biết chủ tịch nước đã bác đơn xin ân xá hay chưa). Đúng như tôi nghi ngờ, theo Điều 59 Luật Thi hành án hình sự (http://vbpl.vn/TW/Pages/vbpq-toanvan.aspx?ItemID=25681), một tử tù chỉ phải chịu thi hành án sau khi chủ tịch nước đã bác đơn ân xá, đây là lối thoát cuối cùng để một tử tù thoát chết.

Qui định này cũng được đưa ra trong Điều 258 Bộ Luật Tố tụng Hình Sự (http://www.boluathinhsu.com/bo-luat-to-tung-hinh-su-phan-5-thi-hanh-ban-an-va-quyet-dinh-cua-toa-an/chuong-xxvi-thi-hanh-hinh-phat-tu-hinh.nd5-dt.76.011005.html).

Cũng theo hai bộ luật nói trên, để một bản án tử hình được thi hành cả TAND tối cao lẫn VKSND tối cao phải có văn bản không kháng nghị lại bản án (sơ thẩm và phúc thẩm), nghĩa là đóng lại tất cả các cửa kháng án của tử tù. Nếu một trong hai cơ quan này nghi ngờ bản án kết tội sai thì họ sẽ ra văn bản yêu cầu giám đốc thẩm hoặc tái thẩm lại vụ án. Có thể tóm tắt qui trình kết án và thi hành án tử hình theo luật như sau:

Sơ thẩm --> Phúc thẩm --> TAND + VKSND tối cao ra văn bản không kháng nghị --> Chủ tịch nước bác đơn xin ân xá --> Thi hành án.

Theo bài báo dưới đây qui trình vụ án Hồ Duy Hải như sau:

Sơ thẩm (12/2008) --> Phúc thẩm (4/2009) --> TAND tối cao không kháng nghị (5/2011) --> VKSND tối cao không kháng nghị (10/2011) --> Chủ tịch nước bác đơn xin ân xá (5/2012) --> Quyết định thi hành án (11/2014).

Như vậy về mặt lý thuyết cho đến tháng 5/2012 tất cả các cơ quan pháp luật của VN và chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã kết luận rằng bản án tử hình cho Hồ Duy Hải là đúng và xác đáng. Trong khoảng thời gian từ phúc thẩm đến khi chủ tịch nước bác đơn xin ân xá, gia đình Hồ Duy Hải đã gửi đơn kêu oan ở nhiều nơi.

Ít nhất theo Dân Luận (https://www.danluan.org/tin-tuc/20141130/luat-su-tran-hong-phong-don-de-nghi-giam-doc-tham-keu-oan-cho-tu-tu-ho-duy-hai) gia đình đã gửi đơn cho TAND/VKSND tối cao tháng 11/2011, còn luật sư Trần Hồng Phong cũng gửi đơn cho 2 cơ quan này tháng 2/2012 đề nghị tổ chức giám đốc thẩm. Điều này phù hợp với Điều 274 Bộ luật Tố tung Hình sự cho phép bất kỳ công dân nào có quyền nêu lên nghi ngờ về tính công minh của một bản án và đề nghị 2 cơ quan pháp luật nói trên tiến hành giám đốc thẩm.

Vì TAND+VKSND tối cao đã không kháng nghị và chủ tịch nước đã bác đơn xin ân xá nên bản án được quyết định thi hành (11/2014), theo ông Lê Quang Hùng (phó chánh án TAND Long An) sở dĩ bản án đến bây giờ mới có quyết định thi hành vì có sự thay đổi hình thức tử hình (từ xử bắn sang tiêm thuốc độc) nên gây chậm trễ (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20141204/hoi-dong-thi-hanh-an-tinh-long-an-xac-nhan-hoan-tu-hinh-ho-duy-hai.aspx).

Theo Bộ luạt thi hành án hình sự đến thời điểm này quyết định thi hành án chỉ được hoãn trong 3 trường hợp: (a) tử tù là phụ nữ có thai hoặc có con nhỏ dưới 36 tháng (Điều 35 Bộ Luật Hình sự), (b) bất khả kháng, (c) tử tù khai thêm tình tiết mới.

Bộ Luật thi hành án hình sự không hề cho phép hoãn thi hành án theo đề nghị của gia đình hay thậm chí của chủ tịch nước. Ông Lê Quang Hùng "biện bạch" về trục trặc trong việc thoả thuận nhận xác với gia đình cũng hoàn toàn trái luật. Điều 60 qui định rằng gia đình phải làm đơn xin nhận xác và hội đồng thi hành án sẽ xem xét có đồng ý hay không, điều này không thể ảnh hưởng đến qui trình tử hình phạm nhân.

Một điểm trái luật nữa là không kể lý do hoãn không nằm trong 3 điều kiện nói trên, văn bản hoản thi hành án tử hình phải do tất cả các thành viên hội đồng thi hành án (gồm đại diện toà án, VKS, công an) ký. Văn bản hoãn (hình chụp trong bài báo này http://tuoitre.vn/tin/phap-luat/20141205/mung-mung-tui-tui-don-tin-hoan-tu-hinh-ho-duy-hai/680547.html) chỉ có một chữ ký của ông Lê Quang Hùng, nêu lý do sai (yêu cầu của gia đình), không có địa điểm thi hành án trái với Điều 58 Luật Thi hành án hình sự.

Tất nhiên đa số dân VN (trong đó có tôi) hoanh nghênh quyết định hoãn việc thi hành án tử hình Hồ Duy Hải dù nó trái luật. Tuy nhiên để sửa chữa lại vụ vi phạm pháp luật này, hội đồng thi hành án phải ra một văn bản hoãn thi hành án khác dựa vào điểm (b) và (c) nếu trên. Lý do (b) có thể là thuóc độc chuẩn bị tiêm cho Hồ Duy Hải bị quá date, còn lý do (c) là Hồ Duy Hải phản cung nói rằng mình bị nhục hình nên đã thú nhận bừa.

Không chỉ hội đồng thi hành án phải sửa sai mà cả chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng phải ra văn bẳn huỷ quyết định bác đơn xin ân xá trước đây. Chủ tịch nước đã có văn bản chính thức yêu cầu TAND+VKSND tối cao phải xem xét lại bản án trước ngày 4/1/2015, nghĩa là chủ tịch nước đã nghi ngờ quyết định của chính mình bác đơn ân xá vào tháng 5/2012. Chủ tịch nước cũng có thể có lúc sai, quan trọng là phải thừa nhận mình đã sai và sửa sai điều đã làm/đã quyết.
http://tuoitre.vn/tin/phap-luat/20141206/chi-can-001-can-cu-cung-se-xem-xet/681126.html

Tôi không theo dõi vụ này nhưng có thắc mắc là ngay cả khi Hồ Duy Hải không còn cửa kháng án, có phải án tử hình chỉ...

Tôi không theo dõi vụ này nhưng có thắc mắc là ngay cả khi Hồ Duy Hải không còn cửa kháng án, có phải án tử hình chỉ được thi hành sau khi chủ tịch nước bác đơn xin ân xá hoặc bản thân tử tù từ chối xin được ân xá?

Việc toà án Long An ra quyết định thi hành án tử hình (nay đã hoãn) khi một trong hai sự kiện trên chưa xảy ra có trái luật hay không? Trái đạo lý thì rõ rồi.
http://tuoitre.vn/tin/phap-luat/20141204/hoan-thi-hanh-an-tu-hinh-ho-duy-hai-vao-gio-chot/680223.html

Uber!

Uber!

Thay vì cãi nhau xem Uber có được phép kinh doanh ở VN hay không, hãy đọc bài này về valuation cho công ty này của GS Damodaran. Nếu chăm bạn có thể tự ngồi lập cashflow theo hướng dẫn của bài viết, còn không cuối bài có link đến spreadsheet có sẵn valuation của Damodaran. Theo GS này Uber có giá trị khoảng $17.4 bil, trong khi giới VC hiện đang định giá $40 bil.

Một câu hỏi cho các bạn sinh viên đã/đang học econometrics.

Một câu hỏi cho các bạn sinh viên đã/đang học  econometrics. Nếu bạn chạy regression: y = a + b*x, trong đó x, y là 2 time series, và có R2=0.98 và t stat=4, bạn sẽ:

a/ Kết luận là x có quan hệ nhân quả với y, do vậy có thể dùng x để dự báo y.
b/ Bạn hỏi thế Durbin-Watson statistic đâu, R2/t-stat cao như vậy nhiều khi chỉ là spurious correlation. Rồi nhiều khả năng bạn sẽ kiểm chứng cointegration của x và y để sử dụng một mô hình khác.

Những chuyên gia Nhật tại JICA khi giúp VN làm nghiên cứu tiền khả thi về dự án sân bay Long Thành chọn phương án a để dự báo lượng hành khách trong tương lai cho sân bay này.

Postcards from Pripyat, Chernobyl

http://vimeo.com/112681885

Bắc Triều Tiên cũng có một đội quân hacker với mã số Unit 121.

Bắc Triều Tiên cũng có một đội quân hacker với mã số Unit 121. Có thông tin cho biết đội quân này có thể có số người lên đến 17,000, dù một nguồn tin khác nói chỉ khoảng 50.

Khi được hỏi có phải đội quân này vừa thực hiện vụ hack vào cơ sở dữ liệu của Sony hay không, người phát ngôn Bắc Triều Tiên trả lời: "Hãy đợi đấy!" (http://www.bbc.com/news/world-asia-30283573).
http://www.businessinsider.com.au/photos-chinese-hotel-where-north-korea-keeps-hackers-2014-12

Một tuần nhiều tin xấu với Nga.

Một tuần nhiều tin xấu với Nga. Đồng rúp tiếp tục rớt giá, dầu thô cũng vậy. Kinh tế TQ, một trong số các "đồng minh" ít ỏi của Nga, cũng tiếp tục suy giảm. Bản thân Nga đã phải đưa ra dự báo sẽ rơi vào suy thóa trong toàn bộ năm 2015. Nhưng cái đồ thị dưới đây mới là mối đe dọa lâu dài cho nước này, và không khó có thể thấy "dấu ấn" của Putin trong đó.

Một số thống kê về lượng người Nga bỏ nước ra đi:
- 2010:  34,000
- 2011:  37,000
- 2012: 123,000
- 2013: 186,000
- Từ tháng 4/2014 (sau khi Nga chiếm Crimea): 203,659
http://www.businessinsider.com.au/russia-brain-drain-putin-ukraine-crimea-2014-12