Nếu bạn đã từng đi tầu điện ngầm (hoặc không ngầm) ở các nước bạn có thể sẽ nhận thấy bản đồ các hệ thống tầu đó rất...

Nếu bạn đã từng đi tầu điện ngầm (hoặc không ngầm) ở các nước bạn có thể sẽ nhận thấy bản đồ các hệ thống tầu đó rất dễ nhìn. Lý do chính là các bản đồ tầu điện ngầm không bao giờ được vẽ theo đúng vị trí địa lý của các tuyến và bến tàu mà được cố tình đơn giản hóa, nắn thẳng (hoặc cong) các tuyến và chỉnh sửa tỷ lệ khoảng cách giữa các bến. Đây là phát minh của Harry Beck, một kỹ sư người Anh, phát minh năm 1933. Các hệ thống metro và monorail sắp tới của VN chắc chắn cũng sẽ được vẽ theo phương pháp này.

Lập luận của Beck khi phác thảo bản đồ cho hệ thống tầu điện ngầm của London là đa phần hành khách không mấy quan tâm đến khoảng cách giữa các bến mà chỉ cần biết phải đi theo tuyến nào, từ bến nào đến bến nào, phải chuyển tầu ở đâu. Cho nên vẽ bản đồ theo đúng tỷ lệ địa lý như bản đồ đường phố sẽ khó đọc và không mang lại nhiều thông tin cho hành khách. Điều này đúng nên cả thế giới đã học tập London, nhưng bạn lưu ý chữ "đa phần" tôi viết bên trên. Vẫn có một thiểu số hành khách cần biết khoảng cách thực sự chứ không chỉ đơn giản phải đi bao nhiêu bến rồi xuống. Một nghiên cứu rất thú vị của hai nhà kinh tế Anh đã chỉ ra điều này.

Trong những giai đoạn công nhân vận hành tầu điện ngầm ở London đình công, một số tuyến và/hoặc bến tầu bị đóng cửa buộc hành khách phải thay đổi tuyến đi quen thuộc hàng ngày. Sử dụng số liệu vé điện tử của những hành khách bị ảnh hưởng bởi các cuộc đình công hai tác giả phát hiện ra rằng có khoảng 5% số hành khách đó không quay trở lại tuyến đường cũ mà tiếp tục sử dụng tuyến mới mà họ đã khám phá ra trong những ngày đình công. Hóa ra trước đó họ đã chọn nhầm tuyến vì đánh giá sai khoảng cách trên bản đồ kiểu Harry Beck. Những cuộc đình công buộc họ phải chuyến đường đi và tình cờ phát hiện ra sai lầm của mình.

Hai tác giả ước tính trung bình một người sử dụng tuyến đường mới sẽ rút ngắn thời gian một chuyến đi khoảng 20 giây. Nhân với 2 chuyến đi về hàng ngày của những hành khách đó trong vài năm thì số thời gian tiết kiệm cho xã hội sẽ rất đáng kể. Qui ra tiền hai tác giả cho rằng trong dài hạn lợi ích của việc tiết kiệm thời gian đó sẽ lớn hơn nhiều so với thiệt hại trực tiếp do các cuộc đình công gây ra. Harry Beck có lẽ không ngờ rằng bản đồ giản lược của mình lại có thể gây tác hại như vậy, dù chỉ cho số nhỏ hành khách.

Trước mắt các tuyến metro của VN chắc còn rất ngắn và đơn giản nên chưa phải lo vấn đề này. Mà trong tương lai khi những hệ thống tàu trở nên phức tạp như London thì chắc công đoàn độc lập và đình công ở VN đã trở thành điều bình thường như ở London hiện tại.


http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2015/09/economics-commuting
http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2015/09/economics-commuting

Tuần trước có 2 sự kiện kinh tế gây bão trong dư luận.

Tuần trước có 2 sự kiện kinh tế gây bão trong dư luận. Sự kiện thứ nhất là việc Volkswagen thú nhận đã gian dối trong việc kiểm định khí thải (NOx) của các dòng xe diesel của mình. Sự kiện thứ hai là một hedge fund manager trẻ bất ngờ tăng giá một loại thuốc đặc hiệu (Daraprim) từ $13.5 lên $750 sau khi bỏ ra $55 triệu mua lại quyền kinh doanh loại thuốc này.

Nhìn từ góc độ kinh tế học hai sự kiện này có nhiều điểm thú vị. Hiển nhiên những nhà kinh tế cánh tả (Paul Krugman) đã nhanh chóng chỉ ra đây là hậu quả của market failure khi mà cơ chế thị trường không kiểm soát được động cơ tham lam thái quá của những người đứng đằng sau quyết định lừa dối ở Volkswagen hay price gouging của Turing Pharmaceuticals. Volkswagen lợi dụng information asymmetry còn Turing sử dụng monopoly power. Tất nhiên bài học rút ra là cần phải có thêm government regulation để ngăn ngừa những thể loại market failure như vậy. Trên thực tế Hillary Clinton đã tuyên bố sẽ đặt trần giá thuốc nếu trở thành tổng thống.

Ngược lại, cánh hữu (Tyler Cowen) phản biện lại rằng thực ra cả hai sự kiện đều là hậu quả của government intervention. Volkswagen chạy đua chế tạo xe động cơ diesel vì những chính sách khuyến khích loại động cơ này ở châu Âu và Mỹ. Không chỉ Volkswagen mà nhiều công ty sản xuất xe hơi khác cũng chạy đua và có bằng chứng cho thấy họ cũng lừa dối về khả năng kiểm soát NOx để được hưởng lợi từ chính sách "green diesel". Chính sách này không "sustainable" về mặt kinh tế-kỹ thuật nên sớm muộn gì các công ty sản xuất xe hơi cũng phải lừa dối hoặc ngừng sản xuất xe diesel có đặc tính như yêu cầu của chính phủ.

Trường hợp thuốc Daraprim cũng là hậu quả của những qui định rất khó khăn của FDA trong việc cấp phép sản xuất thuốc generic trên thị trường Mỹ. Lưu ý là Daraprim đã tồn tại hơn 60 năm và đã hết patent nên bất kỳ công ty Mỹ nào cũng có thể copy nếu FDA cho phép. Hơn nữa các công ty dược Ấn Độ đã sản xuất thuốc này với giá rất rẻ nhưng không thể bán vào thị trường Mỹ. Khi phát hiện ra loại thuốc này chưa có thuốc generic và hiểu rõ quá trình xin FDA cấp phép sản xuất hoặc nhập khẩu sẽ rất tốn thời gian và tiền bạc, Turing mua lại quyền kinh doanh nó vì biết sẽ có monopoly power với sự hậu thuẫn gián tiếp của FDA. Trên thực tế price gouging các loại thuốc đặc hiệu như trường hợp Daraprim  đã từng xảy ra nhiều lần ở Mỹ với mức giá tăng còn khủng hơn. Vấn đề là sức ỳ của FDA quá lớn.

Vậy phe nào đúng? Cần phải tăng hay giảm government intervention vào thị trường? Liệu có nên vứt bỏ nguyên tắc quản trị "maximum shareholders' value" thay bằng "socially responsible goals" không? Chắc chắn các nhà kinh tế sẽ còn cãi nhau chán chê, trong khi đó khoa học, công nghệ và xã hội không ngừng thay đổi.


http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2015/09/just-how-guilty-is-volkswagen.html
http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2015/09/just-how-guilty-is-volkswagen.html

Hóa ra hiệu trưởng Đại học Tôn Đức Thắng là tiến sĩ kinh tế.

Hóa ra hiệu trưởng Đại học Tôn Đức Thắng là tiến sĩ kinh tế. Ngay từ khi 30 tuổi giáo sư Danh đã có 42 bài báo khoa học và nhiều công trình nghiên cứu. Có ai có bài báo nào của GS Danh cho tôi đọc tham khảo với.

http://www.doanhnhansaigon.vn/nhan-su/hoc-nhu-thay-danh/2309/

P.S. Đọc xong bài này thất vọng với tờ báo Doanh nhân Sài gòn quá.
http://www.doanhnhansaigon.vn/nhan-su/hoc-nhu-thay-danh/2309

Một công trình khảo cứu rất công phu của tác giả Thuỵ Khuê về vai trò những người Pháp trong cuộc chiến giữa Nguyễn...

Một công trình khảo cứu rất công phu của tác giả Thuỵ Khuê về vai trò những người Pháp trong cuộc chiến giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn. Đọc xong loạt bài này tôi biết thêm nhiều điều về một giai đoạn lịch sử mà sách vở hiện tại đề cập đến hết sức phiến diện. Nhưng quả thực vẫn còn nhiều câu hỏi liên quan đến Nguyễn Ánh-Tây Sơn.

Một điểm thú vị là trong lịch sử cận và hiện đại của VN, có hai chế độ bị "bên thắng cuộc" gọi là "nguỵ": Tây Sơn và VNCH. Thật chéo ngoe là "bên thắng cuộc" năm 1975 đề cao Tây Sơn còn VNCH lại đề cao "bên thắng cuộc" năm 1801.
http://www.diendantheky.net/2015/09/thuy-khue-khao-sat-cong-trang-cua-nhung_19.html

Xin giới thiệu với các bạn một bài viết về chính sách tiền tệ của Fed của một giảng viên FETP (Chương trình Giảng...

Xin giới thiệu với các bạn một bài viết về chính sách tiền tệ của Fed của một giảng viên FETP (Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright).
http://www.fetp.edu.vn/vn/tin-tuc-su-kien/giang-vien-fetp-tren-bao-chi/giu-nguyen-lai-suat-fed-gui-thong-diep-gi

Úc lên kế hoạch thay sử và địa bằng môn lập trình trong trường phổ thông (sử/địa sẽ trở thành môn tự chọn).

Úc lên kế hoạch thay sử và địa bằng môn lập trình trong trường phổ thông (sử/địa sẽ trở thành môn tự chọn). Dù rất ủng hộ việc đưa tin học vào chương trình phổ thông tôi không tán thành phương án này.


http://www.lifehacker.com.au/2015/09/schools-to-ditch-history-and-geography-for-coding/
http://www.lifehacker.com.au/2015/09/schools-to-ditch-history-and-geography-for-coding

Cái biểu tượng này theo tôi là xấu.

Cái biểu tượng này theo tôi là xấu. Mà nhìn cái dòng chữ "HCMC Metro" mô tả bên dưới lại nhớ đến chuyện "Ở đây có bán cá".

http://www.thesaigontimes.vn/136125/TPHCM-da-chon-duoc-logo-cho-he-thong-metro.html
http://www.thesaigontimes.vn/136125/TPHCM-da-chon-duoc-logo-cho-he-thong-metro.html

Thấy có người khen "tài tiên tri" của thủ tướng khi phát biểu "vận nước đang lên".

Thấy có người khen "tài tiên tri" của thủ tướng khi phát biểu "vận nước đang lên". Nhưng đừng dại khen "tài tiên tri" của Bộ Quốc phòng khi đặt tên cho mấy cái tầu ngầm Kilo nhé.

Originally shared by Giang Le

Công nhận ai đặt tên cho cái tầu ngầm này "thâm" thật, Hà lội sắp tới sẽ thành ... Hà lặn :-)
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20130513/thu-tuong-kiem-tra-tien-do-thu-nghiem-tau-ngam-ha-noi.aspx

Bạn Mark bắt chước Mao chủ tịch phát cho mỗi nhân viên một quyển sổ bìa đỏ ghi các lý tưởng/kim chỉ nam.

Bạn Mark bắt chước Mao chủ tịch phát cho mỗi nhân viên một quyển sổ bìa đỏ ghi các lý tưởng/kim chỉ nam... Không biết quyển sách của Vũ chủ tịch bị thu dạo trước có giống vậy không.

http://www.businessinsider.com.au/facebook-little-red-book-2015-9
http://www.businessinsider.com.au/facebook-little-red-book-2015-9

Lại thêm một dấu hiệu xấu về sự gia tăng phân cực chính trị trên chính trường quốc tế.

Lại thêm một dấu hiệu xấu về sự gia tăng phân cực chính trị trên chính trường quốc tế. John Boehner, một tín đồ Công giáo, đã vận động hết mình để tổ chức cho Giáo hoàng Francis đến phát biểu tại QH Mỹ. Ông đã khóc ngay sau lưng Giáo hoàng trong buổi phát biểu này. Tuy nhiên đây có thể là giọt nước làm tràn lý khiến phe cực hữu của đảng Cộng hoà quyết định loại bỏ Boehner.

Giáo hoàng Francis được cho là một giáo hoàng thiên tả (trái ngược với Giáo hoàng Benedict - có biệt danh là Prada Pope) , đã ghé Cuba gặp Fidel Castro trước khi tới Mỹ, phát biểu về inequality, môi trường, chống chiến tranh, chống án tử hình, những topic phe cực hữu luôn phản đối. Thậm chí ba thẩm phán cực hữu của Supreme Court đã vắng mặt trong buổi phát biểu của Giáo hoàng dù họ đều theo đạo Công giáo.

Trước đó nhiều thành viên đảng Cộng hoà đã bất bình với John Boehner vì những nhượng bộ của ông với phe Dân chủ và TT Obama. Từ Donald Trump đến Marco Rubio đều hoan hỉ khi Boehner từ nhiệm. Chưa biết ai sẽ thay Boehner làm chủ tịch Hạ viện, có điều nhiều khả năng chủ tịch mới sẽ "diều hâu" hơn và TT Obama sẽ gặp khó khăn hơn khi phải thông qua chính sách ở QH. Trong đó sẽ có cả vấn đề TPP.

http://www.dailymail.co.uk/news/article-3249069/Speaker-John-Boehner-quits-day-weeping-Pope-addressed-Congress.html
http://www.dailymail.co.uk/news/article-3249069/Speaker-John-Boehner-quits-day-weeping-Pope-addressed-Congress.html

Tập và Pu chủ tịch ở khách sạn Waldorf trong thời gian tới NY dự UN General Assembly.

Tập và Pu chủ tịch ở khách sạn Waldorf trong thời gian tới NY dự UN General Assembly. Khách sạn này mới được tập đoàn Hilton bán cho một công ty TQ. Vì lý do đó năm nay TT Obama phải chuyển sang ở khách sạn khác vì lo ngại lý do bảo mật, mặc dù đây là chỗ ở quen thuộc của các tổng thống Mỹ mỗi khi đến NY. Không biết Trương chủ tịch của VN ở khách sạn nào.

http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-25/xi-and-putin-stay-at-the-chinese-owned-waldorf-obama-snubbed
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-25/xi-and-putin-stay-at-the-chinese-owned-waldorf-obama-snubbed

Chắc ai cũng biết sushi là món ăn truyền thống của Nhật, nhưng chắc ít người biết món salmon sushi (cá hồi sống) chỉ...

Chắc ai cũng biết sushi là món ăn truyền thống của Nhật, nhưng chắc ít người biết món salmon sushi (cá hồi sống) chỉ được phát minh ra khoảng ba chục năm lại đây. Không biết ở các nước khác thế nào chứ ở Úc có lẽ salmon sushi là loại sushi phổ biến nhất.

Điều đặc biệt là, theo podcast link bên dưới của NPR, salmon sushi là kết quả của một nỗ lực marketing rất lớn của chính phủ Nauy, một "cường quốc" cá hồi trên thế giới, để bán được loại cá này với giá cao vào Nhật. Trước đó người Nhật không bao giờ làm sushi với salmon, thậm chí không bao giờ ăn raw salmon vì cho rằng loại cá này có thể có parasite (sán, lãi), chưa kể mùi vị, mầu sắc của loại cá này không hợp với sushi.

Sau một số thất bại, cuối cùng Nauy đã thành công thay đổi được văn hóa ẩm thực của người Nhật, một dân tộc khá bảo thủ, chấp nhận ăn salmon sushi. Tất nhiên Nauy đã lời to, nhưng có lẽ nước Nhật cũng hưởng lợi vì món salmon sushi, được cho là loại sushi dễ ăn nhất, đã giúp các nhà hàng sushi Nhật lan ra khắp thế giới trong vài chục năm gần đây.


P.S. Món sushi favorite của tôi là salmon-avocado :-)

http://www.npr.org/sections/money/2015/09/16/440951873/episode-651-the-salmon-taboo
http://www.npr.org/sections/money/2015/09/16/440951873/episode-651-the-salmon-taboo

Sáng nay trên đường vào office thấy cái biển này, đành phải thú nhận mình không phải superman :-)

Sáng nay trên đường vào office thấy cái biển này, đành phải thú nhận mình không phải superman :-)

Một bài báo tuyệt vời về John Wojnowski, người đã đứng biểu tình hàng ngày trước sứ quán Vatican ở Washington DC...

Một bài báo tuyệt vời về John Wojnowski, người đã đứng biểu tình hàng ngày trước sứ quán Vatican ở Washington DC trong suốt 17 năm qua để lên án tội ác pedophile của một số cố đạo Công giáo và sự bao che của Vatican trong quá khứ. Tôi xúc động không chỉ về câu chuyện của Wojnowski mà còn vì cách viết công bằng/khách quan nhưng vẫn rất nhân bản của tác giả bài báo.


https://popevisit2015.yahoo.com/post/129616122914/the-man-pope-francis-should-meet-in-washington

[Ngoài lề: Tờ The Economist có một nhận định thú vị: Tập Cẩm Bình sang Mỹ lần này có lẽ không sợ bị biểu tình/phản đối bằng sợ mình sẽ bị lu mờ bởi chuyến thăm của Giáo hoàng Francis trong cùng thời gian. Thực tế việc cả gia đình TT Obama ra tận cầu thang máy bay (tất nhiên có thảm đỏ :-)) đón Giáo hoàng cho thấy điều đó có cơ sở.]
https://popevisit2015.yahoo.com/post/129616122914/the-man-pope-francis-should-meet-in-washington

Một người từng thần tượng Hugo Chavez, bênh vực Putin, Syriza, chống Mỹ, Israel, EU, và NATO..., vừa trở thành lãnh...

Một người từng thần tượng Hugo Chavez, bênh vực Putin, Syriza, chống Mỹ, Israel, EU, và NATO..., vừa trở thành lãnh tụ đối lập của Anh. Bức ảnh châm biếm bên dưới nói lên tất cả.

Xu hướng gia tăng phân cực (extremism) trong chính trị, dù cực tả (eg Corbyn) hay cực hữu (eg Trump), trên chính trường quốc tế là một dấu hiệu rất xấu. Nó báo hiệu tương lai thế giới sẽ có nhiều bất định/đối đầu. Chỉ có một an ủi nhỏ là Malcolm Turnbull, một chính trị gia ôn hoà hơn, vừa lên thay Tony Abbott làm thủ tướng Úc. Turnbull từng là partner ở Goldman Sachs.

Chính trị VN sau đại hội tới sẽ như thế nào? Liệu có trở nên thiên tả hơn hay không?

http://www.economist.com/news/leaders/21665024-jeremy-corbyn-leading-britains-left-political-timewarp-some-old-ideological-battles
http://www.economist.com/news/leaders/21665024-jeremy-corbyn-leading-britains-left-political-timewarp-some-old-ideological-battles

Larry Summers, thông qua Rockefeller Foundation, vừa khởi xướng một thỉnh nguyện thư do 267 nhà kinh tế từ 44 quốc...

Larry Summers, thông qua Rockefeller Foundation, vừa khởi xướng một thỉnh nguyện thư do 267 nhà kinh tế từ 44 quốc gia kêu gọi các quốc gia đảm bảo universal healthcare cho người dân, nhất là dân nghèo. Đây cũng là một trong 17 Sustainable Development Goals mà UN sẽ thông qua.

Rất tiếc danh sách những người ký lá thư này không có nhà kinh tế VN nào cả, dù VN có không ít Rockefeller Fellows. Điều này làm tôi nhớ lại lời TS Võ Trí Thành phát biểu cách đây chưa lâu: các chuyên gia VN chỉ giỏi chém gió trong nước, khi ra nước ngoài toàn im hơi lặng tiếng.


http://universalhealthcoverageday.org/economists-declaration/
http://universalhealthcoverageday.org/economists-declaration

Tôi có lần không đồng tình với một nhận định của GS Kenichi Ohno về việc VN bị rơi vào bẫy thu nhập trung bình do...

Tôi có lần không đồng tình với một nhận định của GS Kenichi Ohno về việc VN bị rơi vào bẫy thu nhập trung bình do một số chính sách kinh tế sai lầm của chính phủ. Tôi cho rằng nếu VN không phát triển được vì chính sách sai thì đó không phải là bẫy mà là lý do chủ quan, chỉ cần sửa sai là có thể tăng trưởng tốt trở lại (nhưng VN có chịu sửa sai hay không là chuyện khác).

Bài báo dưới đây đưa ra ví dụ Mexico, một nước có khá nhiều lợi thế (tài nguyên, cạnh thị trường Mỹ/NAFTA, chính trị ổn định...), nhưng vẫn loay hoay không thoát ra được nhóm nước thu nhập trung bình. Điều đáng nói là các chính sách kinh tế (macro) của Mexico rất tốt nhưng:

"...getting macroeconomic policy right is necessary to success, but not sufficient."

Bốn bài học từ Mexico cho các nước muốn thoát bẫy thu nhập trung bình là: urbanisation, infrastructure, informal economy, and social trust (muốn hiểu rõ hơn các bạn chịu khó đọc link bên dưới). Cái cuối cùng rất khó và rất tốn thời gian. Ngoại trừ một vài ngoại lệ, cựu thủ tướng Anh Gordon Brown đã đúc kết:

"In establishing the rule of law, the first five centuries are always the hardest.”

Ở VN tình hình còn tồi tệ hơn khi social trust đang càng ngày càng bị bào mòn. Xem ra đó mới là căn nguyên của cái bẫy thu nhập trung bình chứ không phải những chính sách kinh tế sai lầm như GS Ohno phê phán.


http://www.economist.com/news/leaders/21665027-its-combination-modernity-and-poverty-mexico-provides-lessons-all-emerging
http://www.economist.com/news/leaders/21665027-its-combination-modernity-and-poverty-mexico-provides-lessons-all-emerging

Cuối cùng Fed đã quyết định giữ nguyên lãi suất.

Cuối cùng Fed đã quyết định giữ nguyên lãi suất. Phe chống tăng (Krugman, Summers) tất nhiên rất hỉ hả, phe ủng hộ (Cochrane, Taylor) chưa thấy có ý kiến gì. Giới tài chính "thở phào", chẳng phải vì họ sợ lãi suất tăng mà vì thị trường đã dự báo đúng. Trước khi Fed công bố quyết định giữ nguyên lãi suất, xác suất của khả năng tăng tính theo giá Fed fund futures trên thị trường CME(*) dao động từ 20-30%, nghĩa là thị trường thiên về khả năng không tăng. Mấy tiếng trước khi Fed công bố, traders từ châu Á đến châu Âu gần như ngồi chơi, tờ BI thậm chí còn viết "you can hear a pin drop".

Nói thêm về lập luận của hai phe chống/ủng hộ tăng lãi suất. Câu kết luận của bài viết link bên dưới của Krugman tóm tắt bản chất sự khác biệt của 2 phe này, mà suy cho cùng cũng là sự khác biệt của 2 trường phái kinh tế fresh vs salt water. Krugman cho rằng Fed chỉ nên tăng lãi suất khi nào "you can see the the whites of the inflation's eye". Câu này nói lái một câu nói nổi tiếng của một vị chỉ huy quân sự "chỉ nổ súng khi đã nhìn thấy lòng trắng trong mắt quân địch", nghĩa là khi quân địch đã đến rất gần.

Ngược lại với Krugman, phe fresh water cho rằng Fed nói riêng và các central bank nói chung phải đưa ra quyết định lãi suất dựa vào inflation forecast chứ không phải tình hình lạm phát hiện tại. Mà monetary policy có độ trễ khoảng 12-18 tháng nên quyết định ngày hôm nay phải dựa trên dự báo lạm phát 1-1.5 năm sau. Nếu đợi đến khi inflation đã hiện diện thì sẽ quá muộn vì inflation expectation sẽ làm tăng (nominal) interest rate không hiệu quả, hoặc sẽ rất costly - theo nghĩa sẽ phải đẩy nền kinh tế vào recession mới chống được lạm phát.

[Trong đồ thị bên dưới Krugman chứng minh rằng NAIRU (bạn nào chưa biết khái niệm này chịu khó search nhé) thay đổi theo tình hình unemployment rate thực tế, nghĩa là dự báo inflation luôn chạy theo đuôi số liệu thực nên sẽ không/khó có ý nghĩa, đừng nói gì dự báo cho 1-1.5 năm sau. Còn Cochrane/Mankiw cách đây vài tuần đưa ra một cái đồ thị chứng minh Phillips' curve không đúng, nghĩa là đừng hi vọng gì vào NAIRU để dự báo lạm phát.]


(*): Chỉ cần một chút khả năng lập trình bạn có thể viết một chương trình (thậm chí trên Excel) để tự động download giá FFF từ CME về tính implied probability, công thức CME có công bố trên website của họ.

http://krugman.blogs.nytimes.com/2015/09/18/the-receding-nairu
http://krugman.blogs.nytimes.com/2015/09/18/the-receding-nairu/?_r=0

Bloomberg - Here's the Guy Who Will Raise the Fed's Rate...

Bloomberg - Here's the Guy Who Will Raise the Fed's Rate http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-17/here-s-the-guy-who-will-raise-the-fed-s-rate
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-17/here-s-the-guy-who-will-raise-the-fed-s-rate

Một phóng sự (rất) dài về vụ Libor manipulation, nhưng đáng đọc.

Một phóng sự (rất) dài về vụ Libor manipulation, nhưng đáng đọc. Tom Hayes, nhân vật chính trong bài này, đã bị kết án 14 năm tù và sẽ còn nhiều người nữa bị đem ra xét xử. Mặc dù những người/ngân hàng tham gia vụ này có thể đã kiếm được vài trăm triệu, thậm chí vài tỷ đô la, ảnh hưởng của vài basis points vào nền kinh tế rất khó xác định. Nhưng tội "market manipulation" bị kết án rất nặng, không chỉ các cá nhân đã/sẽ bị ngồi tù, nhiều ngân hàng/broker bị phạt tổng cộng 9 tỷ đô la.

Sau vụ này hệ thống Libor đã được cải tổ lớn, BBA chuyển giao cho ICE quản lý từ tháng 1/2014. Có lẽ tầm quan trọng của Libor sẽ giảm dần dù nó sẽ phản ánh chính xác hơn mặt bằng lãi suất thị trường liên ngân hàng London. Trước đây tôi có viết một bài về VNIBOR liên hệ với Libor ở đây: http://kinhtetaichinh.blogspot.com/2010/09/vnibor.html.



http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-14/was-tom-hayes-running-the-biggest-financial-conspiracy-in-history-
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-14/was-tom-hayes-running-the-biggest-financial-conspiracy-in-history-

Hôm nay đi xem cháu gái nhà tôi thi Dance Fever, một dạng Ballroom dancing giữa các trường tiểu học ở đây, quay được...

Hôm nay đi xem cháu gái nhà tôi thi Dance Fever, một dạng Ballroom dancing giữa các trường tiểu học ở đây, quay được đoạn video này.

Podcast này của NPR nhắc lại một ý mà nhiều người đã nói: sự lúng túng và bất lực của chính phủ TQ khi thị trường...

Podcast này của NPR nhắc lại một ý mà nhiều người đã nói: sự lúng túng và bất lực của chính phủ TQ khi thị trường chứng khoán nước này chao đảo làm nhiều người lo lắng về năng lực điều hành kinh tế của các lãnh đạo TQ hiện tại. Nhưng có một điểm chưa thấy ai đề cập đến.

Cách đây chưa lâu có một số ý kiến khen ngợi mô hình kinh tế/chính trị TQ. Đại khái người ta cho rằng hệ thống dân chủ kiểu phương Tây có khi không tốt/hiệu quả bằng một hệ thống tập quyền với meritocracy mà điển hình là TQ (và Singapore). Human rights không quan trọng nếu xã hội nghèo đói hoặc tự do thái quá (kiểu Charlie Hebdo) không tốt bằng social harmony. Những ngày này không còn thấy ai ca ngợi "mô hình" TQ nữa.

Vấn đề không phải ở sự biến động nhất thời của thị trường chứng khoán hay một vài chỉ số kinh tế vĩ mô. Điều quan trọng mà một thể chế authoritarian/state capitalism thiếu, dù nó có thể có vài thập kỷ phát triển thần kỳ, là tính chất robustness - hay mượn thuật ngữ của Nassim Taleb - anti-fragility của một nền kinh tế thị trường thuần tuý. Các nước phương Tây đã từng có những vụ khủng hoảng/suy thoái lớn hơn những gì đang xảy ra ở TQ rất nhiều nhưng nội tại những xã hội đó có thể tự động giải quyết mà không cần phải có một thay đổi căn bản trong cấu trúc thượng tầng.

Trong khi đó sự sụp đổ của LX và khối XHCN, hay ngay như những cải cách được coi là thành công của TQ và VN trong thập kỷ 70-80 cho thấy những hình thái xã hội này rất "fragile" khi phải đối mặt với khủng hoảng. Cấu trúc top-down của xã hội/nền kinh tế TQ (và VN) đặt gánh nặng (và trách nhiệm) rất lớn lên những người lãnh đạo khi nền kinh tế gặp khó khăn, bất chấp họ có khả năng/năng lực giải quyết hay không. Đó là chưa kể khi hệ thống meritocracy mà TQ vẫn rêu rao là hiệu quả hơn liberal democracy hoá ra chẳng promote được những người thực sự tài năng vào vị trí lãnh đạo. Nếu meritocracy thực sự sàng lọc nhân sự tốt cho hệ thống chính trị, tạo sao Tập Cẩm Bình phải cố công "đập ruồi, đả hổ"? Tại sao những lãnh đạo "ưu tú" của TQ bây giờ lúng túng như gà mắc tóc chẳng biết làm gì với thị trường chứng khoán?

Cả podcast của NPR lẫn một bài báo mới đây của The Economist đều cho rằng lời giải cho TQ là private sector, là một nền kinh tế thị trường tự do với sự can thiệp tối thiểu của nhà nước, và một tầng lớp middle class mà chắc rằng tư tưởng (western) democracy sẽ càng ngày càng lấn át Confucius' harmony. Biết đâu Francis Fukuyama đã đúng, liberal democracy cùng với market economy sẽ là hình thái văn minh cuối cùng.... trước khi homosapiens bị xoá sổ bởi robot+AI như Elon Musk/Stephen Hawking lo ngại. 


http://www.npr.org/sections/money/2015/09/09/438948679/episode-649-china-china-china
http://www.npr.org/sections/money/2015/09/09/438948679/episode-649-china-china-china

Bài này nói về tình hình thời tiết bất thường năm 2015 mà không nhắc đến El Nino là một thiếu sót lớn.

Bài này nói về tình hình thời tiết bất thường năm 2015 mà không nhắc đến El Nino là một thiếu sót lớn. Cho đến giờ này các cơ quan khí tượng của Úc/Mỹ đã gần như chắc chắn (>85%) về khả năng El Nino sẽ xảy ra trong năm nay. Mà nhiều chỉ số cho thấy đây sẽ là El Nino mạnh nhất kể từ năm 1998.

VN là một nước nông nghiệp nên sẽ bị ảnh hưởng rất nặng, ai quan tâm có thể đọc bài review này: http://blog.euromonitor.com/2015/07/special-report-el-ni%C3%B1o-in-2015-can-have-significant-effects-on-economies-and-markets.html


http://www.thesaigontimes.vn/135472/Tho%CC%80i-tie%CC%81t-o%CC%89-Nam-Bo%CC%A3-ba%CC%81t-thuo%CC%80ng-nha%CC%81t-trong-40-nam-qua.html
http://www.thesaigontimes.vn/135472/Tho%CC%80i-tie%CC%81t-o%CC%89-Nam-Bo%CC%A3-ba%CC%81t-thuo%CC%80ng-nha%CC%81t-trong-40-nam-qua.html

Tổng thống Obama lên Quora trả lời một số câu hỏi về thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Tổng thống Obama lên Quora trả lời một số câu hỏi về thỏa thuận hạt nhân với Iran. Mặc dù không chắc đây đúng là account của Obama, mà nếu đúng nhiều khả năng cũng không phải ông trực tiếp viết trả lời, những câu trả lời này chắc chắn không fake đến mức như các bài trên nguyentandung.org hay truongtansang.org.


http://www.quora.com/Would-a-rejection-of-the-Iran-nuclear-deal-by-the-US-Congress-be-a-vote-for-war
http://www.quora.com/Would-a-rejection-of-the-Iran-nuclear-deal-by-the-US-Congress-be-a-vote-for-war

Đọc tin về kế hoạch thành lập các port authority để quản lý các cảng biển VN tôi không thể không nhớ đến một podcast...

Đọc tin về kế hoạch thành lập các port authority để quản lý các cảng biển VN tôi không thể không nhớ đến một podcast cực kỳ thú vị của NPR cách đây khá lâu: 

http://www.npr.org/sections/money/2011/08/19/139749870/a-big-bridge-in-the-wrong-place.

Đại khái là một phóng viên của  NPR phát hiện ra cây cầu Tappan Zee bắc qua sông Hudson ở New York được xây dựng ở một vị trí hết sức bất hợp lý: nơi lòng sông rộng nhất. Nếu cây cầu này dịch xuống vài dặm về phía cửa sông thì sẽ ngắn lại đáng kể, đồng nghĩa sẽ tiết kiệm rất nhiều chi phí xây dựng.

Thực tế thống đốc bang NY lúc đó, Thomas Dewey, đã loại bỏ một thiết kế ở địa điểm có lòng sông nhỏ hơn và chọn địa điểm "bất hợp lý" này. Nếu ở VN chắc sẽ có dị nghị Dewey tham nhũng từ tiền xây cầu nên chọn địa điểm có chi phí cao hơn để ăn tiền nhiều hơn. Còn không có khi dịch chuyển cầu vài dặm lên phía bắc để nó có "đường cong mềm mại" tránh một vài dinh thự quan chức nào đó.

Tuy nhiên phóng viên NPR đã cất công lục tìm tài liệu và phỏng vấn nhân chứng giai đoạn 1950 để tìm lý do thực sự. Theo luật Mỹ, Port Authority of New York and New Jersey được quyền quản lý tất cả đất đai và hạ tầng trong vòng bán kinh 25 dặm từ tượng Nữ thần Tự do. Nếu cây cầu xây ở vị trí có lòng sông hẹp thì sẽ nằm trong bán kính này và Port Authority sẽ được thu phí qua cầu chứ không phải bang New York. Do đó thống đốc Dewey đã phải chấp nhận xây cầu ở nơi lòng sông rộng hơn, miễn là nằm ngoài phạm vi quản lý của Port Authority để giữ lại nguồn thu cho bang mình.

Câu chuyện này cho thấy hình thức port authority cũng không phải hoàn hảo, sẽ có conflict với các chính quyền địa phương lân cận và như trường hợp cầu Tappan Zee sẽ gây lãng phí cho xã hội.


http://www.thesaigontimes.vn/135191/Tuong-lai-ai-se-quan-ly-cang-bien
http://www.thesaigontimes.vn/135191/Tuong-lai-ai-se-quan-ly-cang-bien

Bloomberg - China Just Killed the World's Biggest Stock-Index Futures Market http://bloom.bg/1UEinUA

Bloomberg - China Just Killed the World's Biggest Stock-Index Futures Market http://bloom.bg/1UEinUA

Hôm nay tên Jim Chanos tràn ngập các báo, NYT, WSJ, BI, NPR, CNBC.

Hôm nay tên Jim Chanos tràn ngập các báo, NYT, WSJ, BI, NPR, CNBC. Trong bài phỏng vấn của NPR (https://soundcloud.com/robenfarzad/chanos-on-china) Chanos kể lại giây phút ông quyết định short TQ:

Năm 2009 khi một analyst nói TQ đang xây dựng khoảng 5.6 tỷ m2 bất động sản, trong đó một nửa là commercial property. Chanos tính ngay ra diện tích commercial property đó đủ để cung cấp cho mỗi công dân TQ, già trẻ trai gái, một office cubicle 5 x 5 foot, một con số không tưởng. Chanos kết luận TQ đang phát triển không chỉ dựa vào export mà còn vào property bubble. Lúc đó Jim Rogers, co-founder Quantum với George Soros, đã dè bửu Chanos không biết gì về TQ.

Bây giờ mọi người ai cũng lắng nghe Chanos. Nếu có thời gian các bạn nên nghe bài phỏng vấn của NPR tôi link bên trên.


http://www.businessinsider.com.au/the-exact-moment-jim-chanos-decided-he-would-bet-against-china-2015-9
http://www.businessinsider.com.au/the-exact-moment-jim-chanos-decided-he-would-bet-against-china-2015-9?utm_source=feedly&utm_medium=referral

Bloomberg - Buffett: I'm Bullish on China, It Has Long-Term Potential http://bloom.bg/1QmILSz

Bloomberg - Buffett: I'm Bullish on China, It Has Long-Term Potential http://bloom.bg/1QmILSz
http://bloom.bg/1QmILSz

Đã hơn 5 năm từ khi tôi viết entry này trên blog về cuộc cá độ/tranh luận giữa Jim Chanos và Thomas Friedman về...

Đã hơn 5 năm từ khi tôi viết entry này trên blog về cuộc cá độ/tranh luận giữa Jim Chanos và Thomas Friedman về tương lai kinh tế TQ. Chanos có vẻ đang thắng thế nên tôi vừa update một bài phỏng vấn ông gần đây về TQ.

Một điểm khác biệt giữa các tranh luận hiện nay so với 5 năm trước là còn rất ít người nhắc đến bong bóng bất động sản mà bây giờ ai cũng đề cập đến vấn đề debt/GDP của nước này. Cũng còn rất ít người nhắc đến việc TQ giữ đồng CNY undervalued để gia tăng xuất khẩu.


http://kinhtetaichinh.blogspot.com/2010/01/2010-bet.html
http://kinhtetaichinh.blogspot.com/2010/01/2010-bet.html

Hóa ra tôi cũng từng có bài về lương tối thiểu rồi, quan điểm sau một năm không có gì thay đổi.

Hóa ra tôi cũng từng có bài về lương tối thiểu rồi, quan điểm sau một năm không có gì thay đổi.

http://phapluattp.vn/thoi-su/luong-toi-thieu-van-de-chinh-tri-488413.html

P.S. Cái tựa bài do báo đặt cho, tôi không nghĩ ra được cái tựa hay như vậy.
http://phapluattp.vn/thoi-su/luong-toi-thieu-van-de-chinh-tri-488413.html

Liên quan đến tranh luận về lương tối thiểu tôi link lại bài này viết năm ngoái về tiền lương nói chung.

Liên quan đến tranh luận về lương tối thiểu tôi link lại bài này viết năm ngoái về tiền lương nói chung. Lương tối thiểu rất khác so với lương theo cơ chế thị trường, có thể hiểu nôm na nó là một dạng nhà nước ủy quyền/buộc doanh nghiệp phải thực hiện income transfer cho những người thu nhập thấp.

Ở một góc nhìn khác nó là một dạng thuế ngầm đánh lên doanh nghiệp rồi được tự động phân bổ cho người lao động. Do đó giới kinh tế left-wing/Keynesian (Krugman, Galbraith) ủng hộ chính sách này, ngược lại giới right-wing/conservative (Mankiw, Cochrane) luôn chống.
http://kinhtetaichinh.blogspot.com/2014/03/wage-growth.html