Đọc cái này thấy "quen quen":

Đọc cái này thấy "quen quen":

"Today, the banking system is effectively insolvent: It’s awash in non-performing loans; firms no longer respond to lower interest rates, and haven’t for a long time; SOEs don’t pay back their loans; local governments don’t pay back their loans; and most of shadow finance is a Ponzi scheme backstopped by implicit government guarantees."

PS. China Beige Book là một công ty tư vấn chuyên về kinh tế TQ cung cấp Beige Book report hàng quí cho khách hàng, bắt chước hình thức Beige Book của Fed. Trước đây tôi đã từng mong muốn VN cũng có Beige Book report, do NHNN hay một cơ quan nhà nước nào đó thực hiện. Nhưng bây giờ thấy có thể một công ty tư nhân cũng làm khảo sát và xuất bản Beige Book như công ty này.

http://www.businessinsider.com.au/china-beige-book-leland-miller-interview-2016-10
http://www.businessinsider.com.au/china-beige-book-leland-miller-interview-2016-10

Đang điên đầu vụ Comey nhưng tôi đồng ý với Obama, có lẽ ông sếp FBI không phải muốn triệt hạ Hillary vào phút 89.

Đang điên đầu vụ Comey nhưng tôi đồng ý với Obama, có lẽ ông sếp FBI không phải muốn triệt hạ Hillary vào phút 89. Chẳng qua ông ta sợ bị Trump/phe Cộng Hoà (cả trong nội bộ FBI) công kích nếu giữ thông tin đến sau bầu cử. Base case của tôi vẫn là Hillary thắng, nhưng xác suất "second Brexit" đã tăng lên rất nhiều so với tuần trước. Sorry tôi sẽ không bàn thêm về vụ này, chỉ cảnh báo các bạn kỳ bầu cử này có hai "extreme tail events": Trump thắng hoặc Hillary thắng WH + Dem thắng Senate.

http://www.thesaigontimes.vn/153311/TT-Obama-FBI-khong-tim-cach-gay-anh-huong-bau-cu.html
http://www.thesaigontimes.vn/153311/TT-Obama-FBI-khong-tim-cach-gay-anh-huong-bau-cu.html

Không biết báo chí VN có đưa tin không nhưng The Economist tuần trước đã dành mục Obituary nổi tiếng của họ cho bà...

Không biết báo chí VN có đưa tin không nhưng The Economist tuần trước đã dành mục Obituary nổi tiếng của họ cho bà Trịnh Thị Ngọ, phát thanh viên tiếng Anh trong thời chiến của VOV, nổi tiếng với tên lóng Hanoi Hannah. Bài Obituary viết tuyệt hay và có nhiều thông tin cực kỳ thú vị, các bạn trẻ nên đọc để biết thêm về một người phụ nữ đã để lại dấu ấn trong lịch sử. Dù làm một công việc rất khác nhưng đọc bài Obituary tôi có cảm giác cuộc đời bà có gì đó giống với cuộc đời nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn.

Cuộc chiến đã xa rồi và đúng như bà Ngọ nói "Let bygones be bygones", nhưng quả thực nghe lại "Where have all the flowers gone", một bài hát yêu thích của bà, tôi vẫn thấy ngậm ngùi cho những người lính đã ra đi trong chiến tranh. Một bài hát khác về người lính mà tôi luôn xúc động khi nghe lại là bài Zhuravli của Yan Frenkel viết theo thơ của Gamzatov. Let bygones be bygones.

http://www.economist.com/news/obituary/21708668-trinh-thi-ngo-hanoi-hannah-broadcaster-voice-vietnam-died-september-30th-aged
http://www.economist.com/news/obituary/21708668-trinh-thi-ngo-hanoi-hannah-broadcaster-voice-vietnam-died-september-30th-aged

Lại nói thêm về công nghệ, nhiều người rất lo lắng khi trẻ con (và cả người lớn) bây giờ cứ chúi mũi vào smartphone...

Lại nói thêm về công nghệ, nhiều người rất lo lắng khi trẻ con (và cả người lớn) bây giờ cứ chúi mũi vào smartphone với tablet, mất dần khả năng giao tiếp/cộng đồng. Những bức ảnh một nhóm trẻ em/thiếu niên/người lớn đứng/ngồi cạnh nhau nhưng ai cũng chăm chú nhìn vào màn hình của mình làm nhiều người lo ngại. Điều này cũng giống như cách đây hơn 2-3 thập kỷ khi thanh thiếu niên (ở nước ngoài chứ VN lúc đó chưa có) ai cũng cắm earphone vào tai nghe nhạc từ Walkman chẳng quan tâm gì đến mọi người xung quanh.

Thử tưởng tượng công nghệ Virtual Reality và Augmented Reality phát triển (và rẻ) đến mức ai cũng có thể dễ dàng sắm một cặp kính như smartphone bây giờ. Thế rồi đi ra đường người ta đeo luôn kính VR/AR chụp lên mắt như đã từng nhét earphone vào tai, vẫn nhìn được đường xá và những người xung quanh (kể cả trong đêm tối) nhưng có thêm vô vàn thông tin hữu ích/thú vị khác, vd toàn bộ game Pokemon Go được nhúng vào thực tế ảo đó hay câu hoành phi chữ Hán trước mặt được tự động dịch ra tiếng Việt.

Thử tưởng tượng tiếp các chatbot cá nhân, dạng như Siri, Alexa hay Google Assistant, trở nên quá thông dụng và tiện lợi đến mức mọi người suốt ngày trò chuyện với chúng thay vì nói chuyện với những người xung quanh. Rồi thậm chí ngay cả khi phải hỏi han một human being bên cạnh, Siri của bạn có thể đủ thông minh (và biết ngoại ngữ của người đó) để nói chuyện thay cho bạn. Các anh chàng nhút nhát có thể nhờ Siri "tán gái" hộ cho mình, để rồi phát hiện ra Siri của mình hóa ra đang "tán" Alexa của cô gái đó :-)

Những thứ này không biết là mặt trái hay mặt phải của công nghệ, rồi có lúc nhân loại sẽ phải đối mặt với chúng và cả những điều đau đầu hơn thế.

Chắc bây giờ ít ai bị lừa khi nhận được tin nhắn của bạn bè (qua Facebook Messenger hay các loại chat khác) nhờ gửi...

Chắc bây giờ ít ai bị lừa khi nhận được tin nhắn của bạn bè (qua Facebook Messenger hay các loại chat khác) nhờ gửi cho ít tiền vì đang bị kẹt ở đâu đó. Những trường hợp như vậy 99% tài khoản FB hoặc dịch vụ chat của bạn bè bị hacked.

Nhưng nếu bạn nhận được điện thoại của người thân (bố mẹ, vợ chồng, con cái), giọng nói không lẫn vào đâu được, yêu cầu chuyển tiền ngay vì đang bị kẹt gì đó thì chắc bạn sẽ không nghi ngờ phải không? Theo bài báo dưới đây bạn sẽ phải cảnh giác với những tình huống như vậy vì công nghệ machine learning đang tiến dần đến chỗ việc giả mạo giọng nói (đủ để lừa) sẽ không còn xa nữa.

Không chỉ giả giọng nói, machine learning/AI đang trở nên thịnh hành với công nghệ chatbot. Các chatbot trên Facebook sẽ trở nên "thật" đến mức bạn dễ dàng tin tưởng và sẵn sàng chia sẻ thông tin cá nhân. Lúc đó công nghệ lừa đảo qua messenger sẽ không còn thô sơ như trước mà trong số hàng trăm, hàng nghìn bạn bè của bạn trên các mạng xã hội biết đâu sẽ có một số chatbot điều khiển bởi hackers, kết thân với bạn hàng năm trời để chỉ lừa một cú chót.

Bên cạnh các hackers, chatbot sẽ được giới chính trị gia/các chính phủ sử dụng như một dạng DLV tuyên truyền quan điểm chính trị 24/7 trên các mạng xã hội. Hiện tại một số chatbot đã có khả năng viết một bản tin ngắn mà người thường khó có thể phân biệt được đó là máy chứ không phải người viết. Tất nhiên những chatbot đó có thể được hiệu chỉnh viết bài bi quan hay lạc quan hơn cho cùng một bản tin với mục đích lái dư luận xã hội.

Chúng ta luôn hồ hởi với những phát triển của công nghệ, nhưng đây là một mặt trái mà chưa nhiều người để ý tới.

http://www.nytimes.com/2016/10/24/technology/artificial-intelligence-evolves-with-its-criminal-potential.html
http://www.nytimes.com/2016/10/24/technology/artificial-intelligence-evolves-with-its-criminal-potential.html

Nhân đọc stt của Vu Thanh Tu Anh về ngân sách nhắc đến Hồ Chí Minh và bị Hoàng Tư Giang "thắc mắc" mới nhớ tên chính...

Nhân đọc stt của Vu Thanh Tu Anh về ngân sách nhắc đến Hồ Chí Minh và bị Hoàng Tư Giang "thắc mắc" mới nhớ tên chính thức của của thành phố này bây giờ là "Thành phố Hồ Chí Minh", gọi trống không "Hồ Chí Minh" không đúng về mặt pháp lý và nhiều người có thể cho như vậy là "phạm huý". Oái oăm là những người đó vẫn nói "thành phố mang tên Bác" nhưng như vậy sai về mặt toán/logics. Tên của vị cố chủ tích đó là "Hồ Chí Minh" chứ không phải "Thành phố Hồ Chí Minh" nên nếu họ muốn Sài Gòn "mang tên Bác" thì phải gọi trống không như Tự Anh mới hợp lý.

Hồi học ở Leningrad không bao giờ tôi nghe ai nhắc đến cái tên Saint Petersburg trong đời thường, vậy mà khi trưng cầu dân ý năm 1991 dân chúng ở đó đã bỏ phiếu quay về cái tên cũ sau 70 năm. Sài Gòn mới bị đổi tên 40 năm và một số lớn dân chúng vẫn sử dụng cái tên cũ hàng ngày. Cho nên một cuộc trưng cầu dân ý tương tự như ở Leningrad 1991 kết quả thế nào không khó đoán.

1.

1. Thuỷ điện có gây ra lũ lụt hay không? Không. Vì không thuỷ điện nào có thể tự tạo ra nước. Lũ lụt do mưa lớn gây ra. NHƯNG...

2. Thuỷ điện xả lũ TỐI ĐA khi hạ lưu đang bị ngập có làm trầm trọng thêm tình trạng ngập lụt hay không? Có. Vì nếu không cần gì phải có qui trình xả lũ, cần gì phải báo trước cho các địa phương ở hạ lưu kế hoạch xả lũ.

3. Thuỷ điện nhỏ (dung tích đập chứa nhỏ) có ảnh hưởng LỚN đến ngập lụt ở hạ lưu không nếu xả lũ tối đa? Tuỳ. Không như nhiều người hiểu nhầm, tác động của xả lũ vào ngập lụt ở hạ lưu không phải phụ thuộc vào lượng nước của đập mà phụ thuộc vào: (i) tốc độ xã lũ (discharge rate) tính theo m3/giây tương đối với tốc độ dòng chảy trung bình (flow rate) của dòng sông, (ii) độ cao của đập; (iii) khoảng cách từ đập đến các vùng dân cư, (vi) địa hình của hạ lưu (topology).

4. Trong vụ Wivenhoe Dam cả hai phe đều phải thuê chuyên gia thuỷ lợi (hydrologist) độc lập chạy mô hình giả lập để xem vụ xả lũ có làm lụt Brisbane hay không. Không rõ các chuyên gia VN có chạy mô hình/tính toán gì không hay chỉ "bốc thuốc" trong vụ thuỷ điện Hố Hô và các vụ ngập lụt khác. Còn "tính toán" của một số "chuyên gia" trên FB cho rằng kể cả toàn bộ số nước của đập Hố Hô chảy xuống hạ lưu ngay lập tức chỉ làm mực nước tăng lên vài (chục) cm rất không khoa học. Nếu như vậy lo gì đập vỡ?

5. Tôi không kết tội Hố Hô làm ngập hạ lưu, tôi không đủ thông tin/khả năng làm điều này. Điều mà tôi bức xúc là bao năm rồi trong khi tình trạng lũ lụt (ở miền Trung) ngày càng trầm trọng (dù bất kể lý do gì: phá rừng, biến đổi khí hậu...) chẳng thấy cơ quan nào rà soát lại các qui trình xả lũ/vận hành của các thuỷ điện. Cứ mỗi lần ngập lụt liên quan đến thuỷ điện lại nghe điệp khúc "xả lũ đúng qui trình". Mà không chỉ các qui trình xả lũ, qui hoạch thuỷ điện ở miền Trung cũng cần xem xét lại, kể cả đóng cửa/huỷ cấp phép một số thuỷ điện có rủi ro cao.

6. Trong bất kể trường hợp nào người dân ở những vùng lũ lụt cũng là đối tượng bị thiệt thòi nhất. Nếu không thể kiện thuỷ điện/chính quyền đòi bồi thường như dân Brisbane thì họ cũng cần phải được trợ giúp ở mức tối đa và phải có qui hoạch di dời khỏi những nơi thường bị lụt. Lòng hảo tâm của cộng đồng rất đáng quí nhưng không đủ và không phải giải pháp lâu dài.

Cuối năm 2010 - đầu 2011 miền Nam bang Queensland Úc bị một trận lụt lớn do ảnh hưởng của El-Nina.

Cuối năm 2010 - đầu 2011 miền Nam bang Queensland Úc bị một trận lụt lớn do ảnh hưởng của El-Nina. Thủ phủ của bang, thành phố Brisbane, bị ngập và thiệt hại nặng nề do đập trữ nước lớn nhất của thành phố, Wivenhoe Dam, bắt buộc phải xả lũ tối đa ở thời điểm nước lụt đang cao. Hậu quả là hàng nghìn căn nhà ven sông bị ngập, trung tâm thành phố (CBD) tê liệt vì nước lụt nhấn chìm tầng hầm của hầu hết các office building (văn phòng của tôi phải đóng cửa 1 tuần). Sau khi nước lũ rút đi 55 nghìn người dân Brisbane đã tình nguyện tham gia dọn dẹp bùn rác ở CBD và các khu vực ngập lụt khác. Các bang của Úc và cả chính phủ New Zealand gửi các đội cứu trợ đến giúp Queensland. Chính phủ liên bang rót tiền cứu trợ khẩn cấp, quốc hội nhanh chóng thông qua môt dự luật đánh một khoản thuế (thu nhập) tạm thời để lấy tiền sửa chữa và xây dựng lại hạ tầng cho bang Queensland. Hàng loạt các hoạt động gây quĩ từ thiện khác được tổ chức khắp nơi, một trận đấu tennis đặc biệt ngay trước Australian Open tháng 1/2011 giữa các tay vợt hàng đầu thế giới (Federer, Nadal, Djokovic, Hewitt, Roddick) đã gây quĩ được 750K cho các nạn nhân. Tất nhiên các hãng bảo hiểm phải è cổ ra bồi thường cho những hộ gia đình và doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

Ngay trong những ngày nước lũ còn ở đỉnh, người dân Brisbane và báo chí đã chỉ trích dữ dội đơn vị vận hành Wivenhoe Dam vì họ xả lũ đúng lúc nước đang cao. Cũng giống như các thuỷ điện ở VN cơ quan này bác bỏ các cáo buộc và nói rằng họ đã xả lũ "đúng qui trình". Tuy nhiên sau đó dưới sức ép của dư luận và phe đối lập chính quyền bang đã phải tổ chức một cuộc điều tra độc lập về vấn đề này do một thẩm phán đứng đầu. Cuộc điều tra thu thập tài liệu và mời hơn 300 chuyên gia/nhân chứng đến giải trình, cuối cùng đã kết luận Wivenhoe Dam đã có những sai sót không hoàn toàn tuân thủ theo qui trình vận hành. Từ kết luận này chính phủ bang phải tiếp tục mở một cuộc điều tra hình sự 3 kỹ sư chịu trách nhiệm vận hành chính, nhưng kết quả điều tra cho thấy họ có sai sót nhưng chủ yếu do qui trình vận hành đập không rõ ràng, 3 kỹ sư đó không bị khởi tố hình sự. Dẫu sao các cuộc điều tra cũng đưa ra gần 200 khuyến nghị về việc thay đổi qui trình vận hành đập và phòng chống lụt cho bang, một trong các khuyến nghị đó là phải đánh giá lại lưu vực nước (catchment) đổ về Brisbane để có số liệu cập nhật xây dựng các phương án xả lũ hợp lý.

Nhưng ngay cả khi chính quyền kết luận cơ quan vận hành Wivenhoe Dam không có lỗi người dân vẫn không "buông". Năm 2014, ba năm sau vụ lụt, một công ty luật đã đại diện cho 4000 nạn nhân (sau này tăng lên 6000) khởi kiện cơ quan vận hành đập và cả chính quyền bang yêu cầu bồi thường thiệt hại. Công ty luật này đã thuê một nhóm chuyên gia thuỷ lợi (hydrologist) độc lập từ Mỹ chạy mô hình giả lập để chứng minh rằng trận lụt (ở Brisbane) đáng lý đã không xảy ra nếu Wivenhoe Dam vận hành cẩn trọng hơn. Họ chỉ ra rằng Wivenhoe Dam đã tích nước vô tội vạ những tháng trước đó bất chấp dự báo lượng mưa sẽ cao vào cuối năm 2010. Do đó khi nước lũ tràn về con đập không còn dung lượng chứa nước nên buộc phải xả lũ khi hạ nguồn đang bị ngập. Vụ kiện này sẽ được toà xử trong năm 2017-2018, dự kiến số tiền bên nguyên đơn đòi bồi thường sẽ lên đến 2 tỷ AUD.

Thiên tai có thể xảy ra mọi nơi trên thế giới, cái khác là ở hành xử của chính quyền và cách thức người dân lên tiếng đòi quyền lợi cũng như truy cứu trách nhiệm của những người liên quan.


PS. Bonus thêm tấm ảnh thủ hiến bang Queensland Anna Bligh lúc đó đi thị sát một vùng bị bão: http://kinhtetaichinh.blogspot.com.au/2011/02/yasi.html
http://kinhtetaichinh.blogspot.com.au/2011/02/yasi.html

Năm 2009 thuỷ điện A Vương và Ba Hạ xả lũ đúng lúc hạ lưu đang ngập làm chết hàng chục dân thường.

Năm 2009 thuỷ điện A Vương và Ba Hạ xả lũ đúng lúc hạ lưu đang ngập làm chết hàng chục dân thường. Bức xúc với phát biểu lúc đó của phó thủ tướng Hoàng Trung Hải kết luận các thuỷ điện xả lũ "đúng qui trình" tôi đã viết một entry trên blog đề nghị phải xem xét/chỉnh sửa lại các qui trình đó. Rồi đúng 4 năm sau, năm 2013, tôi phải ngậm ngùi repost lại bài viết năm 2009 vì miền Trung lại lụt vì thuỷ điện xả lũ và điệp khúc "đúng qui trình" vẫn được nhắc lại. Ba năm tiếp theo, năm 2016 này, vẫn chưa có ai trả lời cho dân miền Trung biết những qui trình xả lũ của các thuỷ điện đã được rà soát/hiệu chỉnh lại khi lũ lụt ngày càng nhiều hay chưa, hay các thuỷ điện cứ tiếp tục xả lũ "đúng qui trình" là chấm hết.

http://kinhtetaichinh.blogspot.sg/2013/11/repost.html
http://kinhtetaichinh.blogspot.sg/2013/11/repost.html

Bloomberg - Libertarianism's Time Has Come and Gone http://bv.ms/2eaT8R1

Bloomberg - Libertarianism's Time Has Come and Gone http://bv.ms/2eaT8R1
http://bv.ms/2eaT8R1

Lại nói chuyện chơi chữ của tờ The Economist, một bài về cuộc cạnh tranh self-driving car có một câu không thể tuyệt...

Lại nói chuyện chơi chữ của tờ The Economist, một bài về cuộc cạnh tranh self-driving car có một câu không thể tuyệt vời hơn:

"The tech giants still have huge advantages... But carmakers are coming up surprisingly fast on the inside lane."

Chữ "inside lane" là chỉ làn xe bên phải (ở Mỹ/VN) dành cho các xe chạy chậm, xe chạy nhanh thường vượt ở "outside lane". Trong lĩnh vực self-driving car các hãng công nghệ (Google, Apple, Uber) vẫn được cho là "chạy nhanh" hơn nên ở "outside lane". Nhưng khoảng 1 năm nay các hãng xe hơi truyền thống (Ford, Volvo, BMW) đang tăng tốc đuổi theo và có khả năng sẽ vượt lên trên "inside lane", một điều không bình thường trên đường highway[*].

Nhưng chữ "inside" còn có nghĩa là "bên trong", ý nói các hãng xe truyền thống là các "insiders" bên trong ngành công nghiệp xe hơi, còn các hãng công nghệ là "outsiders". Các "insiders" tất nhiên có nhiều thuận lợi trong ngành công nghiệp đó nên dễ tăng tốc, về mặt kinh doanh điều này bình thường. Một cách sử dụng ý nghĩa tương phản của từ "inside" rất thú vị.


[*] Hình như luật VN không cho vượt phải?


http://www.economist.com/news/business/21707600-battle-driverless-cars-revs-up-whos-self-driving-your-car
http://www.economist.com/news/business/21707600-battle-driverless-cars-revs-up-whos-self-driving-your-car

Weekend vừa rồi tôi đưa mấy đứa nhỏ nhà tôi đi thăm Port Arthur, một nhà tù cổ của Úc trên một hòn đảo dạng như Côn...

Weekend vừa rồi tôi đưa mấy đứa nhỏ nhà tôi đi thăm Port Arthur, một nhà tù cổ của Úc trên một hòn đảo dạng như Côn Đảo của VN. Ở đây một hướng dẫn viên kể về hệ thống truyền tin Semaphore của đảo, cách đây hơn 150 năm có thể chuyển và nhận một message từ đảo vào đất liền (cách mấy chục cây số) trong vòng 15 phút. Hệ thống Semaphore dùng cờ vào ban ngày và có thể dùng đèn vào ban đêm.

Đến khi điện tín (telegraph) được phát minh, Semaphore kết thúc sứ mạng của mình. Message cuối cùng từ Port Arthur được truyền đi là từ "forgotten". Nhưng hoá ra hệ thống truyền tin này không bị lãng quên, một công nghệ mạng không dây mới, gọi là Li-Fi, đang được nghiên cứu có nguyên tắc rất giống với Semaphore trước đây. Thay vì dùng sóng vô tuyến (Wi-Fi) một bóng đèn LED sẽ tắt bật liên tục để truyền tín hiệu đến một diode cảm ứng quang, tất nhiên với tần số cao hơn nhiều so với Semaphore. Nếu các điện tín viên ở Port Arthur biết điều này, có lẽ từ cuối cùng họ truyền đi phải là "hibernated".

PS. Tựa bài này tờ The Economist chơi chữ "whole new light" nhại lại cụm từ "whole new life" để chỉ vì sự hồi sinh của ý tưởng Semaphore.

http://www.economist.com/news/science-and-technology/21707515-lighting-fixtures-also-transmit-data-are-starting-appear-whole-new
http://www.economist.com/news/science-and-technology/21707515-lighting-fixtures-also-transmit-data-are-starting-appear-whole-new

Cách đây mấy tháng một số nhà bình luận cánh tả Mỹ cho rằng tổng thống Obama sẽ đi vào lịch sử như một trong những...

Cách đây mấy tháng một số nhà bình luận cánh tả Mỹ cho rằng tổng thống Obama sẽ đi vào lịch sử như một trong những vị thổng thống thành công nhất trong lịch sử Mỹ. Sau 2 nhiệm kỳ Obama sẽ để lại ba legacy (dấu ấn/di sản) quan trọng có ảnh hưởng lâu dài đến xã hội và kinh tế Mỹ: bộ luật Dodd-Frank năm 2010, Obamacare 2010, và TPP được ký năm 2015.

Dodd-Frank (bao gồm Volcker rules) có thể nói là một bước quay trở về Glass-Steagall với mục đích tách hoạt động ngân hàng thương mại ra khỏi ngân hàng đầu tư. Obamacare với tham vọng đảm bảo mọi người dân Mỹ đều có bảo hiểm y tế thông qua một hệ thống qui định/ràng buộc rất phức tạp trong thị trường bảo hiểm này. TPP nếu được thông qua sẽ là một hình mẫu cho các hiệp định tư do thương mại trong thời đại dòng vốn và dòng ý tưởng chảy xuyên biên giới đang trở nên quan trọng hơn dòng chảy hàng hoá truyền thống. Hơn thế nữa TPP dường như ẩn dấu tham vọng kiềm chế sự trỗi dậy của TQ nhằm kéo dài tình trạng độc tôn (hegemony) của Mỹ thêm vài chục năm nữa. Dù bị cho là thất bại trong các hoạt động ngoại giao/can thiệp quốc tế ở Trung Đông và châu Âu, nếu sau này Mỹ "xoay trục" thành công sang Châu Á thì công đầu sẽ thuộc về Obama. Không kể các Founding Fathers, Mỹ không có nhiều tổng thống để lại những legacy có tầm ảnh hưởng dài hạn như vậy.

Nhưng cả ba legacy quan trọng nói trên của Obama đang bị lung lay. Những qui định trong Dodd-Frank quá nặng nề cho giới ngân hàng và gây ra nhiều tác động phụ như làm giảm liquidity trên nhiều thị trường tài chính, giảm tính cạnh tranh của các ngân hàng lớn bị liệt vào dạng "có rủi ro hệ thống". Khả năng Dodd-Frank sẽ bị xoá bỏ rất cao nếu đảng Cộng Hoà giành được lại Nhà Trắng trong những nhiệm kỳ tổng thống tương lai. Ngay cả nếu đảng Dân Chủ tiếp tục nắm quyền giới tài chính chắc chắn sẽ lobby làm suy yếu Dodd-Frank thông qua một bộ luật khác chồng lên, giống như họ đã thành công với Gramm-Leach-Bliley dưới thời Bill Clinton. Dodd-Frank chỉ có thể tồn tại nếu kinh tế Mỹ bùng phát trong thời gian tới để giới tài chính tạm quên đi những qui định hà khắc của nó.

Obamacare, dù đã vượt qua hai vụ kiện ở Supreme Course cả khi thẩm phán Antonin Scalia còn sống, đang đối mặt với nguy cơ sụp đổ bởi chính sức nặng của nó. Ngay từ trước khi nó có hiệu lực một số nhà kinh tế đã lo ngại về "death spiral", theo đó những công ty bán bảo hiểm y tế sẽ phải đối mặt với tình trạng adverse selection. Nghĩa là khi họ buộc phải bán bảo hiểm cho các khách hàng có tình trạng sức khoẻ không tốt mà không được tăng phí (nguyên tắc community rating) họ sẽ buộc phải tăng phí bảo hiểm trong những năm sau, dẫn đến tình trạng adverse selection trở nên tồi tệ hơn. Điều này đang trở thành hiện thực khi có những công ty bảo hiểm phải tăng phí cho năm tới lên 50-60%, một số khác đã rời khỏi thị trường này vì không chịu nổi lỗ. Chưa cần Donald Trump thắng cử, nếu phí bảo hiểm tiếp tục tăng trong 1-2 năm tới Obamacare sẽ rất dễ phá sản nếu QH Mỹ không tăng chi trợ giá hoặc mở rộng các trợ giúp y tế khác (Medicare/Medicaid). Mà nếu đảng Cộng Hoà vẫn kiểm soát QH đây là điều không tưởng.

Còn với TPP nếu Obama không thuyết phục được QH Mỹ thông qua trước khi nhiệm kỳ kết thúc nhiều khả năng tổng thống kế tiếp của Mỹ, bất kể là Donald Trump hay Hillary Clinton, sẽ huỷ bỏ hoặc chí ít trì hoãn nó. Cả hai ứng viên này đã tuyên bố công khai chống lại TPP, dù Hillary có lẽ chỉ là một động tác chính trị lấy lòng những người ủng hộ Bernie Sanders. Sự tan vỡ của TPP không chỉ làm Mỹ mất cơ hội "set the rules for international trade in the 21st century" trước khi TQ làm điều này mà còn gây lo ngại cho các đồng minh (Nhật, Úc), cựu đồng minh (Philippines), hay "có thể thành" đồng minh (VN) về những cam kết kinh tế/quân sự của Mỹ. Obama có thể sẽ trở thành tổng thống đầu tiên của thời đại Mỹ thoái trào, một legacy tệ hại. Tiếc là hiện tại Obama có thể làm được rất ít để cứu vãn cả ba legacy của mình, chỉ còn hi vọng vào may mắn.

Nói thêm về vấn đề "hợp tác quốc tế" mà Lê Hồng Hiệp nêu ra cuối bài về TPP.

Nói thêm về vấn đề "hợp tác quốc tế" mà Lê Hồng Hiệp nêu ra cuối bài về TPP.

Ngẫm lại trong lịch sử VN mấy chục năm gần đây có vẻ VN luôn thất bại trong nỗ lực kêu gọi "hợp tác quốc tế". Đầu tiên, theo BTC của Huy Đức, có thể kể đến cố gắng vô vọng của cố TBT Nguyễn Văn Linh năm 1989 kêu gọi hợp tác các đảng cộng sản cứu khối XHCN. Rồi đến hội nghị Thành Đô VN muốn "hợp tác" với TQ cứu phong trào cộng sản Campuchia không thành công. Gần đây hơn chủ tịch Nguyễn Minh Triết đề xuất hợp tác với Cuba "canh giữ hoà bình thế giới" để rồi Fidel bỏ cuộc trước. Đến cả chỉ trong nội bộ ASEAN mà các ý tưởng hợp tác chống lại sự bành trướng của TQ ở Biển Đông cũng không đi đến đâu.

Nói một cách công bằng (và cay đắng) VN không chỉ là một nước nhỏ mà cả uy tín quốc tế cũng không đủ lớn để những sáng kiến/ý tưởng hợp tác của mình có thể lôi kéo được cộng đồng quốc tế.

Vẫn biết VN hoãn thông qua TPP vì không muốn bị rơi vào tình cảnh "cầm đèn chạy trước ô tô".

Vẫn biết VN hoãn thông qua TPP vì không muốn bị rơi vào tình cảnh "cầm đèn chạy trước ô tô". Nhưng việc gì mà bà chủ tịch QH phải giải thích vì muốn:

"... wait for the result of the US presidential election”

Nói vậy chẳng hoá ra chính sách của VN phụ thuộc vào chính trường Mỹ hay sao? Nếu có thật như vậy cũng không nên nói "toạc móng heo" ra, nên tế nhị một tí. Chí ít cũng nên "tế nhị" như tác giả Lê Hồng Hiệp khéo léo viết nhẹ đi tác hại của khả năng TPP sẽ không được thông qua: dù gì VN cũng đã/đang tiến hành những cải cách kinh tế theo yêu cầu/tiêu chuẩn của TPP.

Bạn Hiệp cũng rất "tế nhị" không nhắc đến các lợi ích/ảnh hưởng về mặt geopolitic của việc thành lập TPP, nhất là trong mối quan hệ VN-TQ-Mỹ. Những lợi ích này đối với phe chống Tầu/thoát Trung có lẽ còn quan trọng hơn những lợi ích kinh tế. Trong bối cảnh người dân Philippines vẫn tiếp tục ủng hộ một kẻ vừa khùng vừa dại như Duterte, có khi cứ "cầm đèn chạy trước ô tô" lại chứng tỏ mình "có thiện chí" bất kể tổng thống Mỹ sắp tới là ai chứ không chỉ:

"... coordinate with some other TPP signatories, such as Japan and Singapore ... exerted a certain level of external pressure on Washington..."


http://www.todayonline.com/commentary/whats-behind-vietnams-delayed-tpp-ratification
http://www.todayonline.com/commentary/whats-behind-vietnams-delayed-tpp-ratification